Gezinsbedrijf 3.0

Wat is de definitie van een gezinsbedrijf? Mijn omschrijving zou zijn dat op een traditioneel gezinsbedrijf vrijwel alle arbeid wordt geleverd door de ondernemer en meewerkende gezinsleden. Daarnaast wordt het bedrijf ook nog eens grotendeels gefinancierd met eigen vermogen. Het kenmerkende aan een gezinsbedrijf is dat er veel beslissingen ‘aan de keukentafel’ worden genomen, waardoor het bijna onoverkomelijk is dat er een grote verwevenheid bestaat tussen het gezin en het bedrijf. O ja, en niet te vergeten de consolidatie. Groeien is geen doel op zich, maar het bedrijf moet over de jaren heen (qua omvang) wel meegroeien om inkomen te kunnen behouden.

De Verenigde Naties heeft het jaar 2014 uitgeroepen tot Internationaal Jaar van het Gezinsbedrijf (International Year of Family Farming). Om wereldwijde bewustwording te creëren over de belangrijke rol die gezinsbedrijven spelen in de landbouw, en hiermee in de voedselvoorziening, maar vooral ook om deze rol in de toekomst te kunnen blijven vervullen.

Gezinsbedrijven hebben de agrarische sector veel gebracht. Maar toch begint voor mij de schoen daar te wringen… Want is het traditionele gezinsbedrijf nog wel zo geschikt voor de toekomst? Is het gezinsbedrijf niet behoorlijk uit zijn jasje aan het groeien? Volgens mij moeten we dit jaar van het gezinsbedrijf juist gaan na denken over een gezinsbedrijf nieuwe stijl. Niet de opvolger van het huidige gezinsbedrijf, maar een compleet nieuwe. Versie 3.0.

In gezinsbedrijf 3.0 ben ik opzoek naar een (zakelijke?) vorm waar er geen communicatie-issues meer zijn vanwege de verwevenheid van gezinsleden en het bedrijf. Moeten dan bedrijf en privé geheel gescheiden worden? Wordt het ‘keukentafel overleg’ een overleg met Raad van Bestuur? In gezinsbedrijf 3.0 is ook een antwoord gevonden op de vraag hoe de alsmaar kapitaal intensievere bedrijven overgenomen kunnen blijven worden door jonge boeren- en tuinders. Welke ondernemingsvorm past hierbij? Uitgave van boerderijaandelen? Of juist een coöperatieve structuur? In versie 3.0 is het voor mij ook niet meer vanzelfsprekend dat vrouwen en gezinsleden automatisch meewerken op het bedrijf. Maar gaat dit dan ingevuld worden met externe arbeid? Of een nog verdere automatisering?

Krijn Poppe, bedrijfseconoom bij het LEI denkt dat de land- en tuinbouw het MKB achterna gaat. Volgens hem is ‘1 bedrijf = 1 locatie = 1 ondernemer = 1 gezin’ achterhaald. Ik geloof dat het gezinsbedrijf de agrarische sector veel heeft gebracht. Maar als we het hebben over de toekomst, laten we dit jaar van het gezinsbedrijf dan vooral gebruiken hoe versie 3.0 eruit gaat zien. Ik denk dat dit ons nog wel eens kan gaan verrassen.

Inge van Schie – Rameijer
dagelijks bestuur NAJK