De Algemene Rekenkamer concludeerde gisteren in hun verantwoordingsonderzoek 2020 dat de landbouwvrijstelling een fiscale regeling is zonder doel en daarom wel versoberd of afgeschaft kan worden. NAJK is het hier absoluut niet mee eens. De landbouwvrijstelling is nodig voor agrarische bedrijfsovernames. Versobering of afschaffing van deze regeling betekent het einde voor bedrijfsovernames in de landbouw.

Ieder jaar doet de Algemene Rekenkamer onderzoek naar de verantwoording van ministers in hun jaarverslagen. Hierbij worden een aantal regelingen uitgekozen om nader op in te zoomen. Dit jaar was de landbouwvrijstelling aan de beurt. Dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille bedrijfsovername, Eke Folkerts, heeft destijds namens NAJK input geleverd. “De noodzaak voor deze regeling bij bedrijfsovernames is in het gesprek uitvoerig besproken en herhalen we in deze reactie nogmaals”, aldus Folkerts.

Zonder bedrijfsovernames geen (kringloop)landbouw
In het rapport wordt gesteld dat de regeling geen beleidsdoel meer dient. Het huidige beleid van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) is: een duurzame kringlooplandbouw. Een doel dat zonder de landbouwvrijstelling simpelweg niet uitgevoerd kan worden. Want: zonder landbouwvrijstelling geen bedrijfsovernames en zonder bedrijfsovernames geen toekomst voor onze sector.

We lopen het risico dat deze regeling afgeschoten gaat worden op (wederom) een papieren kwestie. Het oorspronkelijke doel wordt niet meer gediend, dus de regeling moet afgeschaft worden, aldus het advies van de Rekenkamer. “Dat de regeling noodzaak is geworden bij het faciliteren van bedrijfsovernames, en daarmee het verduurzamen van de sector, wordt echter volledig aan voorbij gegaan”, merkt de portefeuillehoudster bedrijfsovername op. Wat haar betreft zit de oplossing van deze papieren kwestie in de omschrijving van het doel van de regeling: het fiscaal mogelijk maken van bedrijfsovernames binnen de agrarische sector. “Deze tekstuele aanpassing is vele malen goedkoper dan de gevolgschade die een eventuele aanpassing of afschaffing van deze regeling zal veroorzaken”, aldus Folkerts.

Wat is er aan de hand?
De waarde van grond kun je op twee manieren bekijken: de economische waarde en de waarde die het heeft als productiemiddel binnen het bedrijf. De economische waarde is hoog, dit komt door de schaarste van grond in Nederland. Deze waarde is in de afgelopen jaren ontzettend hard gestegen, terwijl de waarde van de producten, die met datzelfde land geproduceerd worden, niet zijn gestegen. De boer verdient dus nog hetzelfde, alleen met een veel hoger onderpand. Kom je op het moment van overname dan kan de toekomstige boer dus met het geld wat zijn bedrijf hem gaat opleveren nooit de echte waarde van de grond betalen, want dat inkomen is niet meegestegen. Daarom wordt bij overname nooit de economische waarde voor een bedrijf betaald. Dit is mede mogelijk door fiscale regelingen als de landbouwvrijstelling. Wanneer er toch  belasting betaald moet worden over de economische waarde van grond, wordt de overnamesom zó hoog dat bedrijfsovername onmogelijk rond te rekenen is.

Ook in het manifest van de jonge boeren en tuinders, dat onlangs werd gepresenteerd aan de Tweede Kamer en het Europarlement, is de noodzaak van de landbouwvrijstelling voor bedrijfsovername nadrukkelijk benoemd. Dit manifest is een statement van verschillende jongerenraden uit alle sectoren van de land- en tuinbouw.

NAJK is samen met NMV, LTO Nederland, NZO, ZuivelNL en Stigas druk bezig met een veiligheidsproject om de veiligheid in de melkveehouderij te verbeteren: BoerVeilig. De Inspectie SZW (voorheen Arbeidsinspectie) is in de rund- en melkveesector gestart met het controleren van bedrijven. Wij hebben hier als BoerVeilig geen invloed op en zijn slechts geïnformeerd.

Bedrijven hebben inmiddels een brief gekregen of krijgen deze binnenkort, waarin wordt aangekondigd dat er tussen april en november inspecties in de sector gaan plaatsvinden en dat het bedrijf een bezoek van een inspecteur kan verwachten. De inspectie SZW doet dit steekproefsgewijs omdat er in de afgelopen jaren teveel ongelukken hebben plaatsgevonden in de melkveehouderij. Zij schrijven hier zelf over:

“Het aantal ongevallen in de agrarische sector is zorgwekkend hoog. Niet alleen werknemers worden getroffen door ongevallen, maar vaak ook de ondernemer zelf, de meewerkende partner en/ of de minderjarige kinderen. Deze Inspecties hebben dan ook als doel het aantal arbeidsongevallen te verminderen en de veiligheid te verbeteren.”

Tijdens het bezoek gaat de inspecteur na of jouw bedrijf voldoet aan de Arbowet en -regelgeving. Dit betekent dat wordt gecontroleerd of je beschikt over een actuele risico-inventarisatie & -evaluatie (RIE) en een basiscontract arbodienstverlening.

Stigas, het kenniscentrum voor veiligheid, is partner van het project BoerVeilig, waar we samen met LTO, NMV, NAJK, NZO en ZuivelNL ongelukken in de melkveehouderij willen voorkomen. Stigas is gespecialiseerd in de groene en agrarische sector, waardoor hun medewerkers kennis van zaken hebben en de RIE afgestemd is op de diverse groene en agrarische sectoren.

Op deze pagina van Stigas vind je alle informatie over de aangekondigde inspecties. Daar staat ook een link naar veelgestelde vragen.

Donderdag 22 april presenteren de jonge boeren en tuinders een manifest met hun toekomstvisie aan de landbouwspecialisten van de Tweede Kamer. Dat gebeurt tijdens een online debat dat door de jonge boeren geïnitieerd is. Het manifest heeft als titel ‘Maakt u met ons beleid, dan worden onze dromen werkelijkheid’. Centraal staat hoe de sector constructief door wil groeien naar de land- en tuinbouw van de toekomst. Het manifest is een initiatief van jonge boeren en tuinders: jongerenraden van coöperaties in de land- en tuinbouw en het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK).

Via het manifest doen de jonge boeren en tuinders een oproep aan de politiek om ruimte te geven voor ondernemerschap en ontwikkeling. Volgens het manifest zien de jonge ondernemers door hun passie en kennis oneindig veel mogelijkheden. NAJK-voorzitter Roy Meijer geeft aan: “Jonge boeren en tuinders zitten vol energie en creativiteit om uitdagingen aan te gaan. Wij zijn ambitieus en onderdeel van de oplossing in plaats van het probleem. Onder de juiste condities kan de land- en tuinbouw haar belangrijke functies ook in de toekomst blijven vervullen en blijft het aantrekkelijk om in de sector te werken.”

Lange termijnperspectief
De land- en tuinbouwsector ervaart veel belemmeringen in de bedrijfsvoering door extra en steeds veranderende regelgeving. Hierdoor komt de concurrentiepositie onder druk te staan. De jonge boeren en tuinders stellen in hun manifest: “Jonge boeren en tuinders werken hard aan innovaties om emissies terug te dringen, ondanks dat deze innovaties kostbaar zijn. Daarom pleiten wij voor een lange termijnperspectief. Stop met plotselinge beleidswijzigingen en maak een wet voor compensatie als dit toch onvermijdelijk is, zodat rekening gehouden wordt met de terugverdientermijnen.’’

Ruimte voor innovatie
In het manifest vragen de boeren om beleid dat ruimte biedt aan innovatie. Het voorstel is doelen te stellen in plaats van detailregelgeving zodat het vakmanschap ingezet kan worden deze doelen te realiseren. Tevens wordt gevraagd de positie van boeren en tuinders in de keten te prioriteren en ruimte te geven om samen te werken aan verduurzaming en een eerlijkere prijs. In het manifest wordt ook aandacht besteed aan bedrijfsovername. De oproep is om het fiscaal instrumentarium voor bedrijfsovername te behouden. Specifiek wordt gewezen op het behoud van de Bedrijfsopvolgings-regeling (BOR) en de landbouwvrijstelling. Om aantrekkelijk te blijven voor de jonge generatie zien de jonge boeren en tuinders graag dat er ingezet wordt op betere educatie en informatievoorziening over de land- en tuinbouw en wijzen zij op de noodzaak te investeren in het agrarisch onderwijs.

Historisch manifest
In Nederland zijn veel succesvolle land- en tuinbouwcoöperaties met een lange geschiedenis, tot 100 jaar terug. Boeren en tuinders zijn naast eigenaar van hun bedrijf ook mede-eigenaar van deze coöperaties. Deze beschikken over jongerenraden waar jonge boeren en tuinders lid van zijn om te beslissen over de toekomst. Het is voor het eerst in de geschiedenis dat al deze jongerenraden onder leiding van NAJK gezamenlijk een manifest opgesteld hebben en met elkaar samenwerken aan de toekomst van de Nederlandse land- en tuinbouw. “Jong agro en tuinbouw Nederland laat van zich horen met een duidelijke stem en boodschap”, stelt Roy Meijer.

Geïnteresseerden kunnen het debat met de landbouwspecialisten van de Tweede Kamer volgen via YouTube.

Het manifest is een initiatief van jonge boeren en tuinders: Jongerenraden van coöperaties in de land- en tuinbouw en het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) en is ondertekend door: NAJK, jongerenraad CONO Kaasmakers, jongerenraad CRV, jongerenraad CZAV, jongerencollege Agrico, jongerenraad Zuivelcoöperatie FrieslandCampina U.A., jongerenraad Royal Avebe, jongerenraad DOC Kaas, jongerencollege Rouveen Kaasspecialiteiten, jongerenraad Royal Cosun, jongerenraad Royal Flora Holland, jongerenvertegenwoordiging Rabobank, jongerenraad De Samenwerking, jongerenraad Coöperatie Koninklijke Agrifirm U.A., jongerenprogramma Oxin-Growers en (Young) AVAG.

Binnen een agrarisch bedrijf is niets zo belangrijk als de bodem. Wat er onder de grond gebeurt of juist niet, bepaalt ook direct hoe het er boven de grond aan toe gaat. Een gezonde bodem begint bij de juiste kennis. NAJK neemt graag met jou een duik in de bodem door middel van de BodemBattles of -Masters. Hoewel de BodemBattles door de coronabeperkingen wat op een lager pitje staan, gaan de online BodemMasters onverminderd door. En met succes: Wilma Eggens is dit kwartaal de ‘held van de bodem’.

Ieder kwartaal maakt één van de deelnemers aan de BodemMasters kans op de felbegeerde NAJK-grondboor! Dit keer mag Wilma Eggens zichzelf de gelukkige winnares noemen. Wil jij ook graag kans maken op zo’n grondboor en jezelf de ‘held van de bodem’ noemen? Trommel jouw klas of AJK dan op voor het volgen van één of meer van de (online) BodemMasters!

Een BodemMaster, wat is dat?
De BodemMasters zijn een interessante invulling van een les of AJK-avond met het thema bodem. Om te blijven produceren in een wereld van kringlopen, een veranderend klimaat en een reductie van gewasbeschermingsmiddelen vraagt de landbouw namelijk om een bodem in topconditie. De BodemMasters worden enthousiast begeleid door akkerbouwer en tevens leraar, Gerjan Voshart. Kijk voor meer informatie over de verschillende modules op onze site.

Word jij de held van de bodem?
Ieder kwartaal maakt één van de deelnemers aan de BodemMasters kans op de felbegeerde NAJK-grondboor! Hoe? Door na afloop van een BodemMaster een trofeekaart invullen en deze te mailen naar communicatie@najk.nl. Dus volg jij met jouw klas of AJK één of meer modules? Download de trofeekaart op onze site, vul deze in en win! Hoe meer modules je volgt, des te vaker je kans maakt. Onder de verschillende inzendingen wordt ieder kwartaal een NAJK-grondboor verloot.

Doe mee!
Enthousiast geworden? Voor vragen en opgaves kun je terecht bij Christel Klok (cklok@najk.nl)