Eigendom en/of exploitatie?

Eigendom en exploitatie van een agrarisch bedrijf zijn twee onderwerpen die vaak naar voren komen in mijn portefeuille bedrijfsovername, binnen het dagelijks bestuur van NAJK. In de agrarische sector hangen deze termen sterk aan elkaar. In Nederland kennen we veel bedrijven die in eigendom zijn en waar exploitatie en eigendom dus bij dezelfde partij ligt. Naast deze vorm zijn er natuurlijk nog de pachtbedrijven waarin exploitatie en eigendom duidelijk, voor het grootste gedeelte, zijn gescheiden.

Ik kom veel fanatieke jongeren tegen die graag een agrarisch bedrijf willen overnemen. Dit zijn vaak hele gepassioneerde jongeren die met hart en ziel ‘’boer’’ zijn. In de meeste gevallen komen we er al snel op uit dat ze het graag willen maar dat ze het financieel niet kunnen rondkrijgen. Dit heeft enerzijds te maken met de rentabiliteit en anderzijds met de hoge prijzen voor landbouwgrond en productierechten.

Afgelopen mei ben ik samen met 12 andere jongeren uitgenodigd om met het koninklijk paar mee te reizen naar Mecklenburg-Voor-Pommeren en Brandenburg. Doel van deze studiereis was om te leren hoe de agrarische sector in deze deelstaten werkt. Eén van de belangrijkste onderwerpen die mij is bijgebleven is dat dit veelal grote bedrijven zijn met veel ‘’eigenaren’’. Deze constructies zijn ontstaan door het voormalige Sovjettijdperk. Het gevolg is dat er een scheiding tussen eigendom en exploitatie is ontstaan.

Richting de toekomst wordt het naar mijn inziens essentieel om te kijken naar nieuwe modellen voor de manier waarop eigendom en exploitatie gescheiden kunnen worden. De pachtovereenkomsten zoals die nu in Nederland uitgegeven voldoen niet meer. In deze vorm loopt de verpachter weinig tot geen risico en de pachter neemt al het risico. Daarnaast heeft de pachter te weinig invloed op de pachtprijs. Er is hier te weinig gezamenlijk belang.

Vanuit het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en vanuit de Europese politiek worden nieuwe intredes en familiaire bedrijfsovername gestimuleerd. Binnen NAJK zien we dat dit vaak fout gaat op het gebied van communicatie en een te financieren businesscase. De problemen rondom communicatie ontstaan vaak simpelweg omdat de schenkingen dusdanig groot worden dat dit niet meer is uit te leggen aan de overblijvende kinderen. Als we praten over buiten familiare bedrijfsovername is dit probleem alleen maar groter.

Het is daarom in mijn beleving essentieel voor succesvolle duurzame agrarische bedrijfsovername in de toekomst dat er nieuwe vormen van scheiding tussen eigendom en exploitatie ontstaan. Binnen het opleiding en coaching deel van het bedrijfsovernamefonds moet hier aandacht voor zijn. Mijn oproep aan het ministerie van LNV en andere belanghebbende partijen is om hier aandacht aan te geven anders neemt het aantal bedrijfsovernames in de toekomst alleen maar af.

___________________________________________________________________________________________________________

Sietse Draaijer

Binnen het dagelijks bestuur van NAJK is Sietse Draaijer (32) verantwoordelijk voor de portefeuille bedrijfsovername. Sietse combineert deze functie met zijn melkveehouderij in het Friese Witmarsum.

Wat deed NAJK voor jou in juni?

Iedereen bij NAJK zet zich dag in dag uit voor 100% in voor jou als lid. We zorgen bijvoorbeeld voor het materiaal, achtergrondinformatie en gespreksleiders voor interessante bijeenkomsten of discussieavonden, ontwikkelen trainingen en cursussen, regelen winacties en behartigen jouw belangen in Den Haag of Brussel. Wat deed NAJK voor jou in juni? Hier een kleine greep uit alle activiteiten:

  • NAJK-lid Auke Spijkerman nam namens NAJK deel aan de adviesraad van de Europese Commissie (CDG) over biologische landbouw.
  • NAJK en ForFarmers hebben hun samenwerking verlengd. Ook de aankomende jaren werken ForFarmers en NAJK aan verbinding en kennisoverdracht.
  • Dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille melkveehouderij, Marije Klever, heeft een toelichting gehad van het ministerie van LNV over de brief die aan de Tweede Kamer is gestuurd over fosfaat en afroming.
  • NAJK-voorzitter, Andre Arfman, is bij de kick-off-bijeenkomst geweest van het project toekomstverkenning. Dit project wordt geleid door HAS Den Bosch.
  • Marije Klever, NAJK-bestuurder met de portefeuille melkveehouderij, heeft de vergadering van de vakgroep melkveehouderij van LTO bijgewoond.
  • De visie van NAJK op het nieuwe mestbeleid is gepresenteerd aan de agrarische pers. Dit deed Marije Klever, dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille melkveehouderij, tijdens een persmoment waar ook de visie van LTO op mest werd gepresenteerd.
  • NAJK heeft de BodemBattle verzorgd voor studenten van het Nordwin College Leeuwarden en Wellant College Houten. Tijdens de BodemBattle wordt op een ludieke en interactieve wijze kennisgemaakt met het onderwerp bodem en klimaat.
  • Leendert Jan Onnes, dagelijks bestuurder NAJK, is bij de jaarlijkse bijeenkomst van Agrarische Jongeren Friesland (AJF) met hun sponsoren geweest.
  • NAJK heeft iedereen gewezen op de deadline (1 juli 2019) voor de informatieplicht energiebesparing.
  • Leendert Jan Onnes, dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille akkerbouw, is bij het symposium ‘Op z’n Vitale Akker’ van de Brancheorganisatie Akkerbouw geweest. Er is onder andere gesproken over ontwikkelingen rondom bemesting, veredeling, datatoepassing, gewasbescherming in relatie tot de doelen die gesteld zijn in het actieplan plantgezondheid.
  • Op 17 juni heeft NAJK de jaarlijkse NAJK-netwerkborrel gehouden. Lokale bestuurders konden kennismaken met het aanbod van NAJK voor avondinvullingen.
  • NAJK en Rabobank gaan ieder kwartaal met elkaar in overleg om de belangrijkste ontwikkelingen binnen de organisaties en de sector met elkaar te delen. Afgelopen maand zijn NAJK en Rabobank met elkaar in overleg geweest.
  • Marije Klever, dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille melkveehouderij, is bij de presentatie geweest van minister Schouten over de realisatie van de visie.
  • Op 4 juni en op 26 juni waren de eerste etentjes in kader van het project Boer Bistro. Vijf jongeren organiseerden een etentje voor 25 gasten bij een boer op het erf. In de aankomende maanden zullen nog 22 etentjes georganiseerd worden. Kijk op boerbistro.nl voor een etentje bij jou in de buurt.
  • Dagelijks bestuurder Marije Klever schreef een brandbrief naar minister Schouten over de knellende situatie waarin jonge melkveehouders zitten. Naar aanleiding van deze brief is Marije op Boerenbusiness.tv geweest, op radio NPO1 en heeft er een artikel gestaan in Melkvee, Boerderij en het blad van de pachtersbond.
  • Leendert Jan Onnes, dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille akkerbouw, is voor NAJK met Agriterra op missie geweest naar Rwanda. Daar heeft hij coöperaties geadviseerd.
  • NAJK schreef een position paper over kringlooplandbouw. Deze visie heeft zij gedeeld met de landbouwwoordvoerders in de Tweede Kamer.
  • Andre Arfman, NAJK-voorzitter, is bij de afscheidsreceptie geweest van Aldrik Gierveld als directeur Europees, Internationaal en Agro-economisch beleid bij het ministerie van LNV.
  • Iris Bouwers, dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille internationaal, heeft tijdens de alv van CEJA afscheid genomen als vicevoorzitter van CEJA. Afgelopen twee jaar vervulde Iris deze taak.
  • Dagelijks bestuurder Sietse Draaijer heeft deelgenomen aan het fiscaal en bedrijfskundig overleg van LTO.
  • De krant Trouw schreef een artikel over gewasbescherming en interviewde hiervoor dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille akkerbouw, Leendert Jan Onnes.
  • Dagelijks bestuurder NAJK Marije Klever is bij het overleg van Stichting Weidegang geweest.
  • Op 22 juni verscheen er weer een nieuwe BNDR. Hierin kun je onder andere lezen over de discussiebijeenkomst over nieuwe verdienmodellen, CRSP-Cas en het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid.
  • Sietse Draaijer, dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille bedrijfsovername, heeft deelgenomen aan een rondetafelgesprek van NAJK-partner Interpolis over risicomanagement.
  • NAJK heeft de openstelling van Jonge Landbouwersregeling 2018 geëvalueerd. De resultaten hiervan zijn in een infographic weergegeven en gedeeld via de socialmediakanalen van NAJK.
  • Op 28 en 29 juni heeft NAJK op de NRM in Zwolle gestaan. NAJK deed op het koelplein expeditie Robinson, overleven in de jungle van de melkveehouderij.
  • Marije Klever, dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille melkveehouderij, heeft het toekomstdebat geleid dat gehouden werd tijdens de NRM.
  • NAJK heeft gereageerd op de presentatie van het klimaatakkoord. NAJK heeft een algehele reactie samen met LTO opgesteld en heeft daarnaast ook met de zuivelpartijen een reactie opgesteld specifiek met betrekking tot de melkveehouderij. NAJK maakt zich zorgen over de klimaatplannen voor de veenweidegebieden en blijft benadrukken dat er toekomstperspectief voor (jonge) boeren moet blijven bestaan.
  • Sietse Draaijer, dagelijks bestuurder met de portefeuille bedrijfsovername, is bij een bijeenkomst geweest van Wageningen Universiteit die een onderzoek doet naar matchmaking in de landbouw.

Wat zal NAJK voor jou doen in juli?

Natuurlijk zal er in juli ook veel door NAJK worden georganiseerd. Lees het laatste nieuws op de NAJK-website. Hierbij alvast een voorproefje:

  • Eerder schreef Marije Klever, dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille melkveehouderij, een brandbrief naar minister Schouten over de knellende situatie waarin jonge melkveehouders zitten. In juli gaat Marije hierover met het ministerie van LNV in gesprek.
  • Er staat een excursie gepland naar Buffelfarm Vlemmix met het NAJK-bestuur, de afvaardiging van de provincies, en het dagelijks bestuur van NAJK. Deze excursie vindt plaats voorafgaande aan de algemene ledenvergadering.
  • Dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille internationaal, Iris Bouwers, zal naar de Haringparty in Brussel gaan. Dit is een bijeenkomst van de Nederlandse Europarlementariërs en belangrijke actoren uit de agrarische sector.