BNDR: Meer waarde halen uit de keten: Tom ten Kate aan het woord

De agrarische sector is volop in beweging. Veel jonge boeren zoeken naar manieren om niet alleen hun bedrijf toekomstbestendig te houden, maar ook naar hoe ze meer waarde uit hun producten kunnen halen. Dit kan bijvoorbeeld door deelname aan keurmerken, ketensamenwerkingen of regionale afzetinitiatieven. In dit artikel uit de BNDR editie van maart 2025 spraken we drie jonge boeren uit verschillende sectoren die deze stap hebben gezet. Waarom kozen zij hiervoor? Wat heeft het hen opgeleverd? En welke lessen kunnen andere boeren hieruit trekken? Deze week delen wij het artikel van de derde jonge boer, Tom ten Kate (27). Lees hier het artikel van Ruud Wansink of lees hier het artikel van Geert Mekkes.

Meerwaarde halen met ‘Beter Voor’ melk

Beeld: Agrio

Tom ten Kate (melkveehouder en voorzitter van het DAJK) doet sinds eind 2020 mee aan het ‘Beter Voor Koe, Natuur en Boer’-programma van Albert Heijn. Een keuze die niet alleen financieel interessant bleek vanwege de premie, maar ook goed aansluit bij de al extensieve bedrijfsvoering. Wat heeft hem over de streep getrokken, welke aanpassingen waren nodig en hoe ziet hij de toekomst?

Waarom heb je ervoor gekozen om mee te doen aan het ‘Beter Voor’-programma?
“We stonden eerst op de wachtlijst, want deze melkstroom zat vol. Eind 2020 kregen we ineens de kans om in te stappen, dus we moesten snel beslissen. Voor ons was dat een logische keuze, omdat het programma goed paste bij onze bedrijfsvoering. We werken al vrij extensief met ons grondgebruik en aantal koeien, en de ontwikkelingen in de sector gaan steeds meer deze richting op. Bovendien levert het een mooie financiële plus op. Dat maakte het de moeite waard.”

Wat houdt het programma precies in?
“Het doel is om klimaatneutrale melk te produceren, met extra aandacht voor drie thema’s: koe, natuur en boer. De melk wordt specifiek voor Albert Heijn wordt geproduceerd. Daar krijgen we een premie voor. Voor ons is dat deels een beloning voor de prestaties die we eigenlijk al leverden. De eisen blijven redelijk stabiel en als er iets verandert, wordt dat op tijd aangekondigd. Er zit ook geen einddatum aan deelname, dus je hebt flexibiliteit. Je kunt in principe stoppen wanneer je wilt.”

Heb je grote veranderingen moeten doorvoeren op je bedrijf?
“Niet veel, omdat onze bedrijfsvoering al redelijk aansloot bij de eisen. De grootste verandering was de herintroductie van weidegang. Voorheen hadden we de koeien niet buiten, maar nu wel. Dat was in het begin even een uitdaging. Hoe deel je bijvoorbeeld de percelen handig in? Samen met onze voeradviseur hebben we dat opgelost door te kiezen voor Nieuw Nederlands Weiden. Het was even wennen, maar inmiddels hebben we een aanpak die goed werkt.”

Wat vond je het lastigst aan de implementatie?
“Weidegang was dus even puzzelen. Het vraagt om een andere planning, zeker als je te maken hebt met droogtegevoelige grond. Je moet bijvoorbeeld zorgen dat de koeien ’s ochtends na het melken direct naar buiten gaan, zodat je tijdens droge periodes niet in de knel komt. Daarnaast moesten we een extra stukje natuurland vinden, omdat we onze eigen graslandpercelen niet wilden terugbrengen in waarde. Dat was even zoeken, maar is uiteindelijk gelukt.”

Hoe ziet de financiële meerwaarde eruit?
“Je krijgt een mooie premie bovenop de melkprijs. Voor ons levert dat een goede meerwaarde op, omdat we niet veel hoefden te veranderen. Als je je hele bedrijfsvoering moet omgooien, ligt dat anders. Je moet dus goed afwegen of het voor jou uit kan.”

Zie je nog andere voordelen, behalve financieel?
“Je krijgt positieve reacties uit de omgeving. Mensen vinden het mooi dat je meer doet aan biodiversiteit en rekening houdt met andere zaken. Dat straalt positief af op de melkveehouderij in het algemeen.”

Is deelname aan zo’n keten toekomstbestendig?
“Ik denk van wel, maar het hangt natuurlijk af van hoe de markt, de melkstroom, de regelgeving zich ontwikkelen. Je moet als boer continu blijven kijken of het nog bij je bedrijf past. Op korte termijn zie ik geen grote veranderingen, maar je moet altijd blijven evalueren.”

Wat wil je andere jonge boeren meegeven?
“Kijk of er een melkstroom is die goed aansluit bij jouw bedrijf. Nu kun je vaak nog een mooie extra premie ontvangen bovenop de reguliere melkprijs voor prestaties die je al uitvoert. Maak daar gebruik van, want over een paar jaar kan de situatie zomaar anders zijn.”