BNDR december: Belangenbehartiging: meer dan alleen praatjes en netwerken
20 december 2025
Geen categorie
Achter de schermen behartigt NAJK de belangen van de jonge boeren en tuinders in de politiek Ingewikkelde dossiers, zoals het RENURE, stikstof, grondgebondenheid en Nota ruimte, zijn hier aan de orde van de dag. Het is een kleine greep uit de onderwerpen waar de dagelijks bestuurders zich keer op keer voor blijven inzetten. Hoe ziet deze belangenbehartiging er precies uit? En waar is NAJK momenteel druk mee? We geven je graag een uitgebreide update!
Bouwsteen Natuur
Op 21 oktober is de Bouwsteen Natuur gepubliceerd door natuurorganisaties, provincies, gemeenten en waterschappen. Deze bouwsteen richt zich op geborgd natuurbeheer, natuurherstel en agrarisch natuur- en landschapsbeheer. De afspraken versterken de eerder door ons ondertekende Bouwsteen Emissiereductie Landbouw. Beide bouwstenen zijn noodzakelijk om vergunningverlening weer mogelijk te maken en perspectief te bieden aan PAS-melders en interimmers. In de afspraken is vastgelegd dat natuurorganisaties worden gemonitord op hun prestaties in beheer en herstel. Wanneer doelen niet worden gehaald, moeten daar consequenties aan verbonden zijn.’
Renure
Goed nieuws vanuit Brussel: op 19 september heeft het Nitraatcomité ingestemd met de toelating van renure als kunstmestvervanger, een belangrijke stap waar wij, samen met andere landbouworganisaties, al jaren voor hebben gepleit. renure, een bewerkte vorm van dierlijke mest, helpt kringlopen sluiten en kan verlichting bieden op de overvolle mestmarkt. De exacte voorwaarden worden binnenkort bekendgemaakt, en het succes en de positieve impact voor jonge boeren en tuinders hangt volledig af van een snelle en werkbare implementatie in de Nederlandse wet- en regelgeving. Wij blijven ons daarom inzetten voor een vlotte en praktische uitvoering, zodat jonge boeren zo snel en breed mogelijk kunnen profiteren van renure.
Stikstof
Op 16 september presenteerde het kabinet, naast de Miljoenennota, het vervolgpakket om Nederland van het stikstofslot te krijgen. In de Kamerbrief “Vervolgpakket Nederland van het slot” wordt toegelicht hoe het totale budget van 5,6 miljard euro wordt ingezet voor doelsturing, borging en verduurzaming. Wij zien dit als een stap in de juiste richting, maar constateren dat het nog onvoldoende is om vergunningverlening volledig op gang te brengen. Positief is de ontwikkeling van een doelsturingssystematiek, die ondernemers ruimte biedt om binnen heldere kaders zelf te sturen op emissiereductie. Voor een goed werkend systeem is het nu belangrijk te starten met praktische uitwerking, duidelijke bedrijfsspecifieke doelen, bescherming van data en sterke publiek-private samenwerking.
Reductie van stikstofuitstoot is cruciaal voor het legaliseren van PAS-melders en interimmers en om vergunningverlening mogelijk te maken. Een hedendaags referentiemoment maakt het mogelijk uit te gaan van de huidige uitstoot, in plaats van die van dertig jaar terug, waardoor emissiereductie daadwerkelijk wordt geborgd. De minister stelt streefwaarden voor 2030 en einddoelen voor 2035, met mogelijke maatregelen voor bedrijven die achterblijven: van het tijdelijk houden van minder dieren tot het intrekken van productierechten.
Wij steunen deze denklijn, maar vragen ons af of streefwaarden in plaats van concrete, haalbare doelen voldoende zijn om vergunningverlening tijdig te laten verlopen. Extra randvoorwaarden, zoals afronding van legalisatie en toegang tot vergunningen, blijven essentieel. Met 2,6 miljard euro extra boven op het bestaande budget van 3 miljard euro is een belangrijke stap gezet, maar snelle en concrete uitvoering blijft cruciaal voor doelsturing, verduurzaming en het herstel van vertrouwen in vergunningverlening.
Grondgebondenheid
Op 1 september is het initiatiefwetsvoorstel over grondgebondenheid van NSC-Kamerlid Holman gepubliceerd. Wij hebben dit voorstel zorgvuldig bestudeerd, samen met de klankbordgroep melkvee, en via de consultatieroute een inhoudelijke reactie ingediend, waarbij alle relevante factoren zijn meegewogen. Hoewel het kabinet demissionair is, werkt minister Wiersma al aan een invulling van het thema grondgebondenheid. Het onderwerp krijgt steeds meer politieke aandacht, maar roept ook nog veel vragen op, bijvoorbeeld over de relatie met doelsturing.
Bij onze beoordeling ligt de focus op de uitvoerbaarheid voor jonge boeren, de mate van ondersteuning die zij ontvangen en de bijdrage aan hun langetermijnperspectief. Daarnaast pleiten wij voor oog voor regionale verschillen en voldoende ruimte voor ondernemerschap, omdat alleen op die manier grondgebondenheid kan bijdragen aan een toekomstbestendige sector.
Nota Ruimte
Demissionair minister Keijzer heeft op 26 september het ontwerp van de Nota Ruimte gepubliceerd, waarin keuzes worden gemaakt over de verdeling van schaarse ruimte voor landbouw, natuur, woningbouw en economie. Hoewel het kabinet de waarde van landbouw erkent, zien wij dat dit nog onvoldoende wordt vertaald naar concrete beleidsruimte voor agrarisch ondernemers. De nota biedt kansen om duidelijkheid te scheppen over wat onder-nemers kunnen en mogen in hun omgeving, maar zonder juridische borging blijven de plannen vrijblijvend. Wij pleiten ervoor om de omvang en positie van agroclusters te behouden, zodat deze economisch en landschappelijk kunnen blijven functioneren. De komende tijd toetsen wij het ontwerp aan onze uitgangspunten en dienen wij via de consultatieprocedure, waarvan de zienswijze tot 15 december kan worden ingediend, een reactie in. Onze portefeuillehouder Leefomgeving werkt hier samen met onze klankbordgroep aan, om de belangen van jonge boeren en tuinders goed te vertegenwoordigen.
Bedrijfsovername en Vestigingssteun
De Europese Commissie heeft op 21 oktober een nieuwe communicatie over bedrijfsopvolging in de landbouw gepubliceerd, waarin wordt erkend dat jonge boeren vooral belemmeringen ervaren in toegang tot financiering, grond en kennis – precies de knelpunten waar zij in de praktijk dagelijks mee te maken hebben. Wij zijn positief over deze erkenning, maar benadrukken dat woorden omgezet moeten worden in omgezet moeten worden in concrete acties. Juist nu is het tijd om door te pakken. Samen met CEJA blijven wij ons inzetten voor een Europese strategie die ook in Nederland handen en voeten krijgt. Tegelijkertijd verhoogt het kabinet het budget voor de vestigingssteun 2025 van €47,4 miljoen naar €60,1 miljoen, waardoor vrijwel alle aanvragen kunnen worden gehonoreerd. Wij zien dit als een belangrijke stap richting betere ondersteuning van startende jonge boeren, waarmee duidelijk wordt dat de overheid bereid is te investeren in de toekomst van onze sector. De openstelling van de vestigingssteun in 2026 is nog niet volledig bekend, maar de verwachting is dat de regeling wordt voortgezet, zodat ook nieuwe starters in aanmerking kunnen komen voor financiële steun.
Wat komt er nog aan?
Naast de dossiers die recent veel aandacht hebben gekregen, zal NAJK de komende tijd ook intensief bezig zijn met andere belangrijke thema’s voor jonge boeren en tuinders. Hierbij ligt de focus onder andere op het 8e actieprogramma Nitraatrichtlijn (APN), mestbeleid, grond- en pachtzaken, het verder uitwerken van het gesloten convenant “stappen naar een dierwaardige veehouderij”, geur en het Gewasbeschermingsmiddelen (GWM). In al deze dossiers zetten wij ons in om ervoor te zorgen dat beleid uitvoerbaar is in de praktijk, jonge ondernemers voldoende steun krijgen en er toekomstperspectief blijft voor de landbouwsector.
Dit artikel is onderdeel van ons ledenblad BNDR en verscheen in de editie van december 2025.
