Een coalitie van partijen in de melkveehouderij heeft een voorstel opgesteld voor een vitale melkveehouderij in Nederland. LTO Nederland, het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK), de Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO) en de Rabobank hebben de afgelopen maanden de Coalitie Toekomstbestendige Melkveehouderij (CTM) gevormd.
Zij presenteert een doorgerekend pakket aan maatregelen gericht op de toekomst van de melkveehouderij in Nederland. De reductie van stikstof op verschillende typen melkveebedrijven staat daarin centraal, maar de ketenpartijen hebben bij de samenstelling van het pakket ook rekening gehouden met neveneffecten voor milieu, energie en klimaat. De partijen stellen investeringen voor in stallen, grond en management.
Inhoud van het voorstel
Het voorstel heeft drie kenmerken:
- de coalitie richt zich op de ‘blijvers’. De coalitie wil de toekomst voor een vitale melkveehouderij in Nederland veilig stellen. Met dit voorstel biedt zij perspectief aan melkveehouders die hun bedrijf willen voortzetten;
- het is gebaseerd op een combinatie van managementmaatregelen, structuurversterking en aanpassing van stalsystemen op basis van bestaande technieken.
- het vereist additioneel een eenmalige noodzakelijke minimale investering van de overheid van 1,3 miljard euro in totaal tot 2030. Dit bedrag is tenminste noodzakelijk voor de niet-productieve reductiemaatregelen van ammoniak in de melkveehouderij blijkt uit de doorrekening door WUR (stal, wateropslag en extra grond). Het bedrag komt boven op de reguliere investeringen die nodig zijn voor een toekomstbestendige melkveehouderij. Dit betekent dat melkveehouders dit niet zelf kunnen dragen. Hiervoor doen wij een beroep op de overheid.
De maatregelen voorzien onder meer in managementmaatregelen zoals efficiënter voeren, met water bemesten en meer weidegang. De coalitie stelt voor om bestaande stallen versneld emissiearm te maken en nieuwe stalsystemen toe te passen die met vooruitstrevende technieken stikstofemissie reduceren. Ook vragen partijen investeringen in meer grond voor de melkveehouderij, bij voorbeeld door het instellen van een grondfonds en door in bepaalde gebieden grond te herverkavelen. Daardoor kan de melkveehouderij extensiever worden wat leidt tot minder uitstoot per hectare en wordt de structuur van de sector versterkt.
Doorrekening WUR
Wageningen University & Research (WUR) heeft de maatregelen doorgerekend, rekening houdend met de verwachte autonome ontwikkeling van de sector. WUR typeert het niveau van de maatregelen en de aansluiting bij de praktijk als realistisch en de implementatiegraad als ambitieus. WUR raamt de te verwachten reductie aan ammoniakuitstoot door de melkveehouderij in 2030 op 28% ten opzichte van 2018 en de extra (eenmalige) investeringen voor ammoniakmaatregelen in stallen, wateropslag en grond op 1,3 miljard euro.
Inhoudelijke toelichting
Het gaat volgens Wil Meulenbroeks, voorzitter van de LTO-vakgroep Melkveehouderij om een degelijk, sterk onderbouwd voorstel dat melkveehouders perspectief biedt. “Onze leden hebben behoefte aan concrete mogelijkheden die toekomst bieden. Dat blijkt steeds weer, in gesprekken met onze leden en bestuurders, en laatst ook in de enquête die door ruim 1.300 melkveehouders werd ingevuld. Dit pakket bevat doorgerekende maatregelen die nu al beschikbaar zijn. Ze stellen de blijvers in onze sector in staat een bijdrage te leveren aan het vlot trekken van het stikstofdossier. Daarover gaan we nu verder in gesprek met onze leden.”
Het pakket biedt volgens Marije Klever (NAJK-bestuurslid Melkveehouderij) ook jonge melkveehouders de gelegenheid hun bedrijf te ontwikkelen. Daarbij is wel van belang dat die ruimte er ook komt voor de bedrijven die vóór de Raad van State-uitspraak op basis van de Programmatische Aanpak Stikstof mochten rekenen op een vergunning (de zogenoemde PAS-melders en interimmers). “Reductie van stikstof kan pas plaats vinden als je bedrijf legaal is”, aldus Klever.
De maatregelen zijn door WUR doorgerekend op bedrijfsniveau. De doorrekening laat zien wat de maatregelen betekenen voor verschillende bedrijfstypen. Elke melkveehouder kan de reductiemaatregelen nemen die passen bij zijn of haar bedrijfsvoering. “De ketenpartijen zullen melkveehouders daarbij zo veel als mogelijk ondersteunen. Maar zuivelondernemingen zullen in geen geval dwingende of verplichtende maatregelen nemen om de uitstoot van stikstof op melkveebedrijven terug te brengen”, zegt Oscar Meuffels, directeur van de NZO.
“Dit initiatief stelt ondernemers in staat om hun bedrijf toekomstbestendig te maken op de manier die hen het beste past”, stelt Marijn Dekkers, sectormanager Melkveehouderij bij Rabobank. “Als strategisch partner van vele melkveehouders vindt Rabobank het belangrijk om bij te dragen aan nieuw perspectief voor de sector. Met dit voorstel brengen we samen met onze partners in beeld wat nu al mogelijk is. Daarmee geeft het een impuls aan een vitale en toekomstbestendige sector.”
Bestuurlijke reacties
De voorzitter van LTO Nederland, Sjaak van der Tak, reageert bijzonder positief op de voorstellen uit de melkveehouderijsector. “De melkveehouderijsector neemt verantwoordelijkheid met deze integrale aanpak.” Het voorstel past volgens hem in ‘Duurzaam Evenwicht’, het voorstel dat LTO Nederland onlangs met andere partijen deed om de stikstofuitstoot versneld te reduceren. “Met ‘Duurzaam Evenwicht’ helpen we ook nog piekbelasters uit alle economische sectoren, door naast brede innovatie ook vrijwillige verplaatsing en vrijwillige opkoop voor te stellen. Dat is geen onderdeel van deze doorrekeningen, maar zie ik mogelijkheden om het – en samenspraak met onze leden – in te passen.”
“Als NAJK staan we voor de toekomst van de jonge boer, met dit plan bouwen we daar aan. Daarom staan we als NAJK hier achter”, stelt Roy Meijer, NAJK-voorzitter.
Hein Schumacher, voorzitter van de NZO: “Onze leden zijn gebaat bij vitale melkveebedrijven. Want hun toekomst is ook onze toekomst. Uitvoering van dit voorstel is daarom van belang voor zowel ons als voor de hele keten.”
In de visie van de Rabobank is de land- en tuinbouw onmisbaar is voor de kwaliteit van leven in Nederland. “Hiervoor hebben we een veerkrachtige melkveehouderij nodig. Een sector waar (jonge) melkveehouders toekomst hebben en die tegemoet kan komen aan maatschappelijke wensen”, reageert Carin van Huët, directeur Food en Agri Nederland bij Rabobank.
Webinar
Op maandagavond 14 juni organiseert NAJK een webinar over het CTM-plan voor haar leden. Dagelijks bestuurder Marije Klever zal dit webinar begeleiden en de vragen die bij jullie spelen beantwoorden. Houd onze website en Facebookpagina in de gaten voor de inloglink.
Bijlages:
Notitie ‘Naar een vitale, emissiearme melkveehouderij met toekomst’
Samenvatting
Infographic
Doorrekening WEcR
Gemeenschappelijk Landbouwbeleid zet belangenbehartigers op scherp
Deze week wordt er druk onderhandeld in Brussel over het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). NAJK en LTO Nederland maken zich als belangenbehartigers grote zorgen over de grondhonger die momenteel de landbouwsector parten speelt. Het lijkt erop dat straks een aanzienlijk deel van de landbouwgrond uit productie wordt gehaald, terwijl er juist een schreeuwend tekort is aan vruchtbare landbouwgrond. NAJK en LTO uiten vandaag hun zorgen in een gezamenlijke brief aan landbouwminister Schouten.
Even terug naar het begin: het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Om als jonge boer aanspraak te kunnen maken op inkomensondersteuning vanuit het GLB, moet je aan allerlei basisvoorwaarden voldoen. Welke voorwaarden gaan gelden in het nieuwe GLB, wordt nu besproken in Brussel. Als hier een akkoord over is, wordt er in Den Haag verder gesproken over de nationale invulling van zogenoemde ecoregelingen, die bedoeld zijn voor verdere vergroening.
Terug naar de basis
“Als de basisvoorwaarden onuitvoerbaar zijn dan loopt het direct al mis, zowel voor de sector als voor de samenleving”, vertelt Willem Voncken, portefeuillehouder Internationaal bij NAJK. “Volgens de Raad en het Europees Parlement moeten de basisvoorwaarden nog strenger worden, terwijl er al 9% minder budget beschikbaar is. Zeker voor jonge boeren, die minder reserves hebben kunnen aanleggen, houdt het dan op. Tegelijkertijd zet je ook de maatschappelijke doelstellingen onder druk. Geen deelname aan het GLB betekent ook geen deelname aan ecoregelingen en dus geen stimulans voor en ondersteuning bij verdere verduurzaming.”
Grondhonger
Beide belangenbehartigers zijn bang dat er met deze nieuwe eisen nog meer grond uit de landbouw wordt onttrokken en dat terwijl de grond de basis is voor agrarische bedrijven. “We hebben in Nederland een tekort aan ruimte, met de hoogste grondprijzen in Europa. Vruchtbare landbouwgrond uit productie halen zet boereninkomens verder onder druk, raakt Nederlandse boeren harder dan Europese collega’s, en getuigt van weinig besef van het belang van de Nederlandse voedselproductie,” legt Sjaak van der Tak, voorzitter LTO Nederland, uit.
Brief aan minister Schouten
In de brief aan minister Schouten vraagt NAJK, samen met LTO, om namens Nederland een stevigere positie in te nemen. Hierbij zetten ze vooral in op de voorwaarden over de bufferstroken langs waterlopen, gewasrotatie, en de aanwijzing van landbouwgrond als ‘niet productief’. Dit voorstel komt overeen met de wensen van het kabinet: doelgerichte betalingen in plaats van strengere basisvoorwaarden. “De genoemde voorstellen voor het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid zijn erg ingrijpend voor de agrarische sector. In het belang van alle boeren en tuinders in Nederland vragen wij minister Schouten om achter hen te staan en hun positie met hand en tand te verdedigen in Brussel. Dat zullen we als jonge agrariërs hard nodig hebben.” aldus Willem Voncken.
Tijdens het Commissiedebat “Landbouw- en Visserijraad”, op 23 juni in de Tweede Kamer, heeft Minister Schouten aangegeven graag in gesprek te willen met NAJK en LTO over de voorstellen. NAJK is blij met deze toezegging en dringt aan op een spoedige uitwisseling gezien het tijdspad van de onderhandelingen in Brussel.
Lees hier de brief aan minister Schouten.
__________________________________________________________________________________
Donderdag 24 en vrijdag 25 juni onderhandelen de Europese Landbouwraad, het Europees Parlement en de Europese Commissie in een ‘supertriloog’ over het toekomstig landbouwbeleid. Volgende week, op 28 en 29 juni, zal de Landbouwraad de uitkomst van dit triloog bespreken. Naar verwachting treedt het nieuwe GLB op 1 januari 2023 in werking. Nederland moet de nationale uitwerking van het nieuwe GLB, eind dit jaar voor goedkeuring indienen in Brussel.
Webinar over inspecties veiligheid rund- en melkveebedrijven op 29 juni
Eind april verspreidde we het BoerVeilig-Alert, een nieuwsbericht over de aangekondigde inspecties voor de rund- en melkveesector. Heb jij je ondertussen al voorbereid? Dinsdag 29 juni om 10.30 uur organiseren wij vanuit BoerVeilig, samen met Stigas, Inspectie SZW en de Werkgeverslijn land- en tuinbouw een webinar over de inspecties die op dit moment plaatsvinden in deze sectoren.
Tijdens het webinar gaat Diana Eleveld (adviseur Werkgeverslijn land- en tuinbouw) in gesprek met Marloes van Schaik (projectleider BoerVeilig), Jane Tijssen (projectleider Inspectie SZW) en Mirjam de Groot (veiligheidsdeskundige Stigas). In maximaal 60 minuten tijd komen in ieder geval aan de orde:
Aanmelden voor het webinar
Het webinar live volgen heeft als voordeel dat je tijdens het webinar vragen kunt stellen die in veel gevallen direct beantwoord kunnen worden. Na afloop van het webinar ontvang je automatisch de link waarmee je het webinar kunt terugkijken. Ook als je niet in de gelegenheid bent om het webinar live te volgen kun je je aanmelden. Zo kun je het webinar op een later tijdstip nog eens bekijken.
Meld je hier aan voor het webinar!
NAJK zoekt jonge boeren met hart voor Europa!
NAJK is voor de Europese parapluorganisatie CEJA op zoek jonge boeren die geïnteresseerd zijn een zetel in te nemen in een adviescommissie van de Europese Commissie. Zo hebben jonge boeren, naast andere stakeholders een stem in het maken van (nieuw) beleid voor de agrarische sector. Er zijn zetels beschikbaar in verschillende sectoren en je krijgt nu de kans om je daarbij aan te sluiten!
NAJK-leden krijgen de mogelijkheid om deel te nemen aan deze zogeheten ‘Civil Dialogue Groups’ (CDG’s). Deze adviesgroepen, die bestaan uit verschillende stakeholders in en rond de agrarische sector, komen twee keer per jaar bij elkaar in Brussel. De aanstelling van deze functie is voor een periode van twee jaar. Er is een vergoeding beschikbaar en ook je reis- en verblijfskosten worden vergoed. De deelnemers komen uit heel Europa, dus enige kennis van de Engelse taal is wel een vereiste. Ervaring in het Europese speelveld is geen harde eis, maar aantoonbare ervaring met de boerenpraktijk is wel een must!
Vanuit welke sector vertegenwoordig jij Europa?
Er zijn zetels beschikbaar in verschillende sectoren, zo is er voor een ieder wat wils! De adviesgrepen (CDG’s) waar momenteel nog ruimte is voor een jonge boer zijn:
Marktontwikkelingen nader onder de loep
Naast de CDG’s zijn er ook groepen waar specifiek de marktontwikkelingen worden besproken, de ‘Market Observatories’. De Europese commissie informeert in deze groepen over de markt. Het is een bijeenkomst om kennis op te doen, niet gericht op discussiëren of het geven van advies. Binnen deze groepen wordt er gekeken naar de volgende vier thema’s:
In de praktijk betekent deelname aan een commissie twee keer per jaar een dag (en als je wilt een nacht) in het hart van de Europese Unie. Hierbij word je geïnformeerd over nieuwe beleidsontwikkelingen en krijg je de kans om de stem van de jonge boeren door te laten klinken in Europa.
Meer informatie of solliciteren?
Solliciteren kan tot uiterlijk 27 juni 2021 via dit formulier. Zit je eerst nog met een brandende vraag of wil je meer informatie? Neem dan contact op met Willem Voncken, dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille internationaal, via 06-21479411/wvoncken@najk.nl of Neline Both, algemeen secretaris NAJK via 030-2769864/nboth@najk.nl.
COLUMN | Kees van Vuuren
Er zijn zoveel mogelijkheden, maar alles komt op z’n tijd
Inmiddels hebben we een adviseur ingeschakeld die ons helpt de plannen rondom een woonzorg voorziening op de boerderij verder te concretiseren en het traject richting de gemeente en provincie gaat voorbereiden. Daarnaast ben ik samen met mijn zus naar een boerin in de buurt geweest die een vergelijkbaar initiatief aan het opstarten is om te horen waar zij zoal tegenaan gelopen is en waar we rekening mee moeten houden bij de ontwikkeling van onze plannen. Zo hebben we te horen gekregen wat de minimale omvang van een woonzorg initiatief moet zijn om het rendabel te kunnen laten draaien en dat we er rekening mee moeten houden dat de ontwikkeling zomaar vijf jaar kan duren. Al met al hebben we veel aan dit bezoek gehad en zijn mijn zus en ik nog enthousiaster om dit verder te gaan uitwerken. Tegelijkertijd maakt dit traject ook dat we er met elkaar als gezin (inclusief aanhang) vaker over spreken en we ook van elkaar horen hoe we er in staan. Nog niet alle neuzen staan helemaal dezelfde kant op, maar daar komt hopelijk verandering in naarmate de plannen concreter worden en anders zullen we daar op een andere manier invulling aan moeten geven. Ik vind het namelijk wel belangrijk dat iedereen zich kan herkennen in de plannen en daar ook achter staat. Ik merk wel dat ‘de tijd’ daar ook aan bijdraagt. Enerzijds zou ik graag meer tijd beschikbaar hebben om aan de uitwerking van de plannen te werken, maar anderzijds maakt het huidige tempo ook dat het voor iedereen goed bij te houden is en we geen mening of gedachte voorbij lopen.
Al met al ben ik dus super blij dat ik iemand ben die denkt in mogelijkheden, maar oh wat is het tegelijkertijd ook spannend. Ik heb geen idee waar we uiteindelijk uit gaan komen, maar heb onwijs veel zin in de weg ernaar toe.
COLUMN | Karin Schukkink
Samen op zoek naar plannen voor de toekomst
We besloten op zoek te gaan naar een (ondernemers)coach die ervaring heeft op dit gebied en bewust naar iemand die niet in ons eigen netwerk zat. Google is your best friend in dit soort situaties! Na een prettig kennismakingsgesprek hebben we onze sparringpartner/coach gevonden in Margreeth (Agrifirm). ‘Waarom denk je na over verbreding?’ en ‘Wat is je motivatie hiervoor?’ waren vragen die tijdens deze gesprekken centraal stonden. Als eerste stap hebben we beiden een ondernemerstest ingevuld. Voor mijn werk had ik al wel vaker van dat soort testen ingevuld, maar deze was specifiek gericht op ondernemerschap. Bovendien was het erg leuk dat nu ook Leon zo’n test in moest vullen. Want naast dat we getrouwd zijn en twee geweldige kinderen hebben, zijn we natuurlijk ook gewoon ‘zakelijke partners’.
De bespreking was soms best wel confronterend. Want al zijn het niet echt verassingen die er uit komen, het legt wel haarfijn bloot wat je talenten/kansen zijn, maar ook waar je valkuilen liggen. Deze ondernemersprofielen vormen de basis voor het vervolgtraject. Ongeacht welke weg we in slaan, de basis is dat het plan van óns moet zijn en bij óns moet passen. Hoewel ik soms het idee heb dat Leon van Mars komt en ik van Venus, liggen onze ondernemersprofielen verassend dicht bij elkaar. Uit de test kwam namelijk heel duidelijk naar voren dat wij het meest passen bij een bedrijfsvorm die past in het ‘plussegment’. Plat gezegd: we willen graag kwaliteit leveren met zorg voor mens, dier en milieu. Niet te massaal maar vooral een efficiënte bedrijfsvoering: dat wat we doen goed willen doen!
Wat ook heel duidelijk naar voren kwam, is dat we zeker niet geschikt zijn voor de niche markt. Een goede tip van Margreeth hierin: probeer je voor te stellen hoe je dagen er dan uit komen te zien. Dus zie ik mezelf bijvoorbeeld kaas maken? Maar ook, zie je jezelf die kaas vervolgens ook aan de man brengen? Wil je dan een winkel aan huis? Of ga je het zelf rondbrengen? We werden beiden weinig energiek van die gedachten en kunnen ook wel concluderen dat daar niet onze passie ligt. Maar waar dan wel?
Wat we nu in ieder geval helder hebben is dat we onze melkveetak eerst verder willen optimaliseren. Door te investeren op arbeidsverlichting maken we ons zelf flexibeler. Flexibeler voor het opzetten van een verbredingstak, bijvoorbeeld in de vorm van het verhuren van ruimtes voor kinderdagopvang, zorg of thuiswerkplekken of flexibeler om toch die baan buiten de deur te houden? Daar zijn we nog niet uit.
Ben je dan niets verder gekomen? Zeker wel! Het is heel goed om een spiegel voorgehouden te krijgen. Bovendien is ‘het verplicht’ tijd nemen om over onze toekomst na te denken goed geweest. Door onze drukke levens schuift dat namelijk soms naar de achtergrond. Op basis van gevoel en de cijfers gaan we verder met onze toekomstplannen!
COLUMN | Harm Steenge
De eerste stappen naar een duurzame toekomst
Met een onderbouwde motivatie heb ik mij ingeschreven voor het traject ‘De Toekomst Begint Vandaag”, georganiseerd door NAJK en de Rabobank. In januari werd ik als één van de winnaars uitgekozen en daarna is het balletje gaan rollen.
Momenteel zijn we druk bezig met de bedrijfsovername en hoe ik het bedrijf toekomstbestendig kan maken en houden. Mijn motivatie was er dan ook op gericht om het bedrijf verder te verduurzamen.
Hierbij denk ik aan zaken als het opwekken van duurzame energie en meer te doen op het gebied van precisielandbouw. Precisielandbouw heb ik uiteindelijk als onderwerp gekozen om mij binnen dit traject op te richten. We willen op het bedrijf al langere tijd iets meer op het gebied van precisielandbouw, maar waar moet je beginnen?
De Toekomst Begint Vandaag is een mooi steuntje in de rug om hiermee aan de slag te gaan. HLB b.v. te Wijster heb ik als partner uitgekozen, om samen met ons bedrijf te kijken naar de mogelijkheden. Het komende groeiseizoen zal met name gericht zijn op het verzamelen van informatie en data. Het idee is om gedurende dit seizoen de gewasontwikkeling te volgen aan de hand van satellietbeelden. Belangrijke vraagstukken hierbij: ‘waar ontstaan de verschillen?’ en ‘wat is de oorzaak hiervan?’ Vervolgens kunnen we kijken hoe we hier in de toekomst op kunnen sturen om een homogener gewas te krijgen, wat hopelijk zal resulteren in een beter gewassaldo. De satellietbeelden geven ook inzicht in de vochtbeschikbaarheid voor het gewas. Aan de hand hiervan kan worden besloten wanneer eventueel gestart moet worden met beregening. Dit zal hoofdzakelijk ingezet worden bij de zaaiuien.
Daarnaast hebben we dit voorjaar ook een perceel plaats specifiek laten bekalken, om een homogenere pH binnen het perceel te krijgen. Dit is gedaan op basis van een uitvoerig bodemonderzoek van vijf monsters binnen 1 hectare.
De eerste stappen zijn dus gezet, op naar de volgende!
COLUMN | Agnes van Zuijlen
Lang wachten wordt hopelijk beloond!
In Nederland op de vrije markt een bedrijf kopen valt niet mee. Daarom ontstond het idee om het bedrijf in delen over te nemen. Een gedeelte kopen (in ons geval: erf, gebouwen en 7 ha landbouwgrond), een gedeelte in een samenwerkingsconstructie (fosfaatrechten) en een gedeelte op termijn overnemen (overige landbouwgrond). De samenwerkingsconstructie zal dan in de vorm van een commanditaire vennootschap (CV) zijn waarin wij de rol van de actieve vennoot zullen vervullen en de huidige eigenaar de stille vennoot zal zijn. Voor beide partijen een voordeel: voor ons een financieringsvoordeel, voor de huidige eigenaar een fiscaal voordeel. Uiterst belangrijk is dan natuurlijk wel om hier goede afspraken over te maken en te beschrijven. Je weet nooit wat er gebeurt, door ziekte, een ongeval of een overlijden kunnen zaken er plotseling heel anders voor komen te staan of mensen gaan heel anders naar de situatie kijken.
Al snel hebben we dan ook beiden aangegeven wat we verwachtten van een dergelijke opzet om een deel van het bedrijf in een samenwerkingsvorm te gieten. Daarna moeten er natuurlijk veel stappen worden doorlopen. Er dienen gesprekken gevoerd te worden met verschillende partijen (accountant, fiscalist, RVO, financierder), er moet een taxatie gemaakt worden, een plan worden geschreven, doorgerekend worden, en naar de bank.
Wat bovenstaande betreft denken we nog steeds dat deze opzet staat of valt met de juiste mensen om je heen. Meer mensen weten meer. Maar heel belangrijk is natuurlijk wel om je eigen kop erbij te houden!
Het is een langdurig proces waar veel tijd in gaat zitten. Tijdens dit proces krijgen we ook te maken met veranderende wet- en regelgeving en veranderende werkwijzen van overheden en instanties. Soms frustrerend, maar je verandert er als individu weinig aan. Het beste wat je kunt doen, is je goed informeren, om van daaruit weer verder te denken. Dit kost echter wel tijd en brengt vaak ook extra kosten met zich mee.
Vaak krijgen we te horen, in Nederland starten, waar begin je aan?! Maar elke keer als wij weer een avond aan het brainstormen zijn geweest, worden we alleen maar enthousiaster.
Hopelijk kunnen we dit gauw toepassen!
COLUMN | Leon Tijink
De Toekomst Begint Vandaag, maar waar moet je beginnen?
Bij bedrijfsovername komt veel kijken en het is een belangrijke beslissing voor de toekomst. Daarom besloten wij als gezin dat we hier een ondernemerscoach bij wilden betrekken. Deze hebben wij gevonden in de persoon van Antoon Sanders. Antoon is gespecialiseerd in het begeleiden van agrarische ondernemers op sociaal en financieel niveau. Precies wat wij nodig hadden.
Om elkaar eerst beter te leren kennen vond er een kennismakingsgesprek plaats. Bij dit gesprek waren Antoon, mijn ouders, mijn broer en mijn vriendin aanwezig. Ik vind het belangrijk om iedereen uit ons gezin te betrekken in dit proces, omdat ze er ook allemaal wat mee te maken hebben. Mijn broer wil overigens het bedrijf niet overnemen, ik ben de enige bedrijfsopvolger binnen het gezin. Wel realiseer ik me dat mijn broer ook moreel recht heeft op compensatie. In het gesprek heb ik verteld hoe de situatie van ons bedrijf en gezin in elkaar steekt. Antoon legde uit welke vragen er beantwoord moeten worden om tot een goede bedrijfsovername te kunnen komen. Een aantal belangrijke vragen hierbij zijn: ‘Wil ik het bedrijf wel écht overnemen?’, ‘Wat zijn de verwachtingen van de gezinsleden?’, ‘Wat zijn de financiële gevolgen voor iedereen?’ en ‘Hoe komen de woonsituaties in de toekomst tot stand?’. We kregen als gezin een aantal weken de tijd om deze vragen verder uit te diepen, daarna zijn we opnieuw met Antoon om tafel gegaan.
Door met iedereen individuele gesprekken te voeren, zijn bovenstaande vragen beantwoord en persoonlijke profielanalyses gemaakt. Deze analyses geven ons inzicht in welk type ondernemer wij zijn. Zo komen ook de kwaliteiten en valkuilen van elkaar, en dus ook van ons bedrijf, beter boven tafel. Uit de individuele gesprekken zijn de verwachtingen van iedereen nóg duidelijker naar voren gekomen. Belangrijke aspecten daarbij zijn hoe mijn ouders hun pensioen voor zich zien en hoe mijn broer en vriendin denken over de bedrijfsovername. Door naast de noodzakelijke gesprekken ook financieel rekenwerk te verrichten, wordt duidelijk of het bedrijf rendabel genoeg is om over te nemen en in hoeveel jaren we dit kunnen realiseren.
Over een aantal weken zitten we weer met z’n allen bij elkaar en gaan we langzaam vorm geven aan een definitieve overname. Ik ben blij dat ik de bedrijfsovername op deze manier heb aangepakt en dat we er samen als gezin een goed gevoel aan over kunnen houden. Een aanrader voor iedereen die in hetzelfde schuitje zit!
Wat deed NAJK voor jou in mei?
Wat doet NAJK voor jou in juni?
Natuurlijk zit NAJK in juni ook niet stil. Houd de NAJK-site en de socials in de gaten voor het allerlaatste nieuws! Hierbij alvast een voorproefje:
Ketenpartijen op de bres voor toekomstbestendige melkveehouderij
Een coalitie van partijen in de melkveehouderij heeft een voorstel opgesteld voor een vitale melkveehouderij in Nederland. LTO Nederland, het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK), de Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO) en de Rabobank hebben de afgelopen maanden de Coalitie Toekomstbestendige Melkveehouderij (CTM) gevormd.
Zij presenteert een doorgerekend pakket aan maatregelen gericht op de toekomst van de melkveehouderij in Nederland. De reductie van stikstof op verschillende typen melkveebedrijven staat daarin centraal, maar de ketenpartijen hebben bij de samenstelling van het pakket ook rekening gehouden met neveneffecten voor milieu, energie en klimaat. De partijen stellen investeringen voor in stallen, grond en management.
Inhoud van het voorstel
Het voorstel heeft drie kenmerken:
De maatregelen voorzien onder meer in managementmaatregelen zoals efficiënter voeren, met water bemesten en meer weidegang. De coalitie stelt voor om bestaande stallen versneld emissiearm te maken en nieuwe stalsystemen toe te passen die met vooruitstrevende technieken stikstofemissie reduceren. Ook vragen partijen investeringen in meer grond voor de melkveehouderij, bij voorbeeld door het instellen van een grondfonds en door in bepaalde gebieden grond te herverkavelen. Daardoor kan de melkveehouderij extensiever worden wat leidt tot minder uitstoot per hectare en wordt de structuur van de sector versterkt.
Doorrekening WUR
Wageningen University & Research (WUR) heeft de maatregelen doorgerekend, rekening houdend met de verwachte autonome ontwikkeling van de sector. WUR typeert het niveau van de maatregelen en de aansluiting bij de praktijk als realistisch en de implementatiegraad als ambitieus. WUR raamt de te verwachten reductie aan ammoniakuitstoot door de melkveehouderij in 2030 op 28% ten opzichte van 2018 en de extra (eenmalige) investeringen voor ammoniakmaatregelen in stallen, wateropslag en grond op 1,3 miljard euro.
Inhoudelijke toelichting
Het gaat volgens Wil Meulenbroeks, voorzitter van de LTO-vakgroep Melkveehouderij om een degelijk, sterk onderbouwd voorstel dat melkveehouders perspectief biedt. “Onze leden hebben behoefte aan concrete mogelijkheden die toekomst bieden. Dat blijkt steeds weer, in gesprekken met onze leden en bestuurders, en laatst ook in de enquête die door ruim 1.300 melkveehouders werd ingevuld. Dit pakket bevat doorgerekende maatregelen die nu al beschikbaar zijn. Ze stellen de blijvers in onze sector in staat een bijdrage te leveren aan het vlot trekken van het stikstofdossier. Daarover gaan we nu verder in gesprek met onze leden.”
Het pakket biedt volgens Marije Klever (NAJK-bestuurslid Melkveehouderij) ook jonge melkveehouders de gelegenheid hun bedrijf te ontwikkelen. Daarbij is wel van belang dat die ruimte er ook komt voor de bedrijven die vóór de Raad van State-uitspraak op basis van de Programmatische Aanpak Stikstof mochten rekenen op een vergunning (de zogenoemde PAS-melders en interimmers). “Reductie van stikstof kan pas plaats vinden als je bedrijf legaal is”, aldus Klever.
De maatregelen zijn door WUR doorgerekend op bedrijfsniveau. De doorrekening laat zien wat de maatregelen betekenen voor verschillende bedrijfstypen. Elke melkveehouder kan de reductiemaatregelen nemen die passen bij zijn of haar bedrijfsvoering. “De ketenpartijen zullen melkveehouders daarbij zo veel als mogelijk ondersteunen. Maar zuivelondernemingen zullen in geen geval dwingende of verplichtende maatregelen nemen om de uitstoot van stikstof op melkveebedrijven terug te brengen”, zegt Oscar Meuffels, directeur van de NZO.
“Dit initiatief stelt ondernemers in staat om hun bedrijf toekomstbestendig te maken op de manier die hen het beste past”, stelt Marijn Dekkers, sectormanager Melkveehouderij bij Rabobank. “Als strategisch partner van vele melkveehouders vindt Rabobank het belangrijk om bij te dragen aan nieuw perspectief voor de sector. Met dit voorstel brengen we samen met onze partners in beeld wat nu al mogelijk is. Daarmee geeft het een impuls aan een vitale en toekomstbestendige sector.”
Bestuurlijke reacties
De voorzitter van LTO Nederland, Sjaak van der Tak, reageert bijzonder positief op de voorstellen uit de melkveehouderijsector. “De melkveehouderijsector neemt verantwoordelijkheid met deze integrale aanpak.” Het voorstel past volgens hem in ‘Duurzaam Evenwicht’, het voorstel dat LTO Nederland onlangs met andere partijen deed om de stikstofuitstoot versneld te reduceren. “Met ‘Duurzaam Evenwicht’ helpen we ook nog piekbelasters uit alle economische sectoren, door naast brede innovatie ook vrijwillige verplaatsing en vrijwillige opkoop voor te stellen. Dat is geen onderdeel van deze doorrekeningen, maar zie ik mogelijkheden om het – en samenspraak met onze leden – in te passen.”
“Als NAJK staan we voor de toekomst van de jonge boer, met dit plan bouwen we daar aan. Daarom staan we als NAJK hier achter”, stelt Roy Meijer, NAJK-voorzitter.
Hein Schumacher, voorzitter van de NZO: “Onze leden zijn gebaat bij vitale melkveebedrijven. Want hun toekomst is ook onze toekomst. Uitvoering van dit voorstel is daarom van belang voor zowel ons als voor de hele keten.”
In de visie van de Rabobank is de land- en tuinbouw onmisbaar is voor de kwaliteit van leven in Nederland. “Hiervoor hebben we een veerkrachtige melkveehouderij nodig. Een sector waar (jonge) melkveehouders toekomst hebben en die tegemoet kan komen aan maatschappelijke wensen”, reageert Carin van Huët, directeur Food en Agri Nederland bij Rabobank.
Webinar
Op maandagavond 14 juni organiseert NAJK een webinar over het CTM-plan voor haar leden. Dagelijks bestuurder Marije Klever zal dit webinar begeleiden en de vragen die bij jullie spelen beantwoorden. Houd onze website en Facebookpagina in de gaten voor de inloglink.
Bijlages:
Notitie ‘Naar een vitale, emissiearme melkveehouderij met toekomst’
Samenvatting
Infographic
Doorrekening WEcR