Ongeveer een jaar geleden had ik nergens meer plezier in. Ik was vaak chagrijnig en ik had helemaal geen zin meer om het bedrijf van mijn ouders over te nemen. Verkoop de boel maar dacht ik dan neem ik een kantoorbaan. Lekker vrij in het weekend en geen zorgen meer aan m’n hoofd. Met deze houding frustreerde ik niet alleen mezelf, ook de mensen om mij heen en de dagelijkse gang van zaken op ons melkveebedrijf.
Thuis zijn we open over hoe we ons voelen en kunnen we makkelijk praten. Toch kwam ik er thuis aan de keukentafel niet uit. Mijn ouders stelden voor eens met iemand anders te gaan praten om uit de bubbel te komen. Een dag later had ik Paulien Hogenkamp aan de telefoon en legde mijn probleem uit. Zij bracht me in contact met Martine Platvoet, coach op agrarisch gebied.
Ik verwachtte natuurlijk niet dat na een middagje praten alles ineens helemaal goed was. Maar na een aantal gesprekken begon ik mijzelf steeds beter te begrijpen. Wat wil ik, wat kan ik goed en wat doe ik graag.
Ergens diep van binnen wist ik dat heel goed. Ik wist altijd al precies wat ik wilde. Daar was nooit een speld tussen te krijgen. Ik was het alleen een beetje vergeten. Met een vol hoofd lukte het mij niet meer eruit te krijgen waarom ik het bedrijf over wilde nemen.
Martine hielp mij met kleine stappen mijn hoofd weer wat leger te krijgen en terug te halen wat zo diep weggestopt zat. En nee, dat gaat niet van de ene op de andere dag.
Ik ben nu een jaar verder en heb het vizier weer op vooruit. Ik weet weer ouderwets wat ik wil en heb acties ondernomen om te zorgen dat ik de dingen doe die ik leuk vind en waar ik voldoening uit haal.
Achteraf gezien vind ik het wel gek dat ik dit niet standaard elk half jaar doe. Even praten over mezelf met iemand buiten mijn eigen kring. Elk bedrijf geeft geld uit aan studie en ontwikkeling. Maar dat is niet zo gangbaar bij agrarische bedrijven. Best gek. Zeker de laatste jaren is mentale gezondheid van boeren een onderwerp waar steeds vaker aandacht voor is.
Dit gaat dan vaak over de boeren van bedrijven die willen stoppen – in de media aangeduid als de ‘oudere’ boer. Ik denk dat de bedrijfsopvolgers een onderbelichte groep is. Naast dat deze groep voor een grote stap in zijn of haar leven staat, gaat het niet meer alleen over het financiële deel. Er is ook nog een maatschappij, die van alles van ons verlangt. Onberekenbare politiek, stikstof en noem het maar op.
Tja dan kan het gebeuren dat, net als bij mij, de boel een keer vastloopt. Reflecteren of van je af praten is dan wel zo gezond.
Coaching is iets voor mensen die niet weten wat ze willen, dacht ik altijd. Maar ik kan het iedereen aanraden. Nu doe ik weer met plezier wat zo diep in het hart zat en waar ik gelukkig van word: Boeren!
Christian Muilerman, voorzitter OAJK
Wat deed NAJK voor jou in januari?
Wat doet NAJK voor jou in februari?
Natuurlijk zit NAJK in februari ook niet stil. Houd de NAJK-site en de socials in de gaten voor het allerlaatste nieuws! Hierbij alvast een voorproefje:
Zorgen om doorgeven maïspercelen op zand en löss
Vanaf dit jaar is het verplicht om op zand- en lössgronden vooraf aan te geven welke percelen worden gebruikt voor de teelt van maïs. NAJK heeft signalen gekregen van leden dat het niet in alle gevallen goed is gegaan. Deze regel is een voorbeeld van de toenemende regeldruk binnen de agrarische sector. NAJK roept het ministerie van LNV dan ook op om met praktische oplossingen te komen.
Met deze regel probeert het ministerie te handhaven dat de maïspercelen pas na 15 maart worden bemest. Het is een praktischere manier dan bijvoorbeeld het verplicht stellen van rijenbemesting, maar brengt wel een extra administratieve last met zich mee. NAJK heeft onder haar leden gemerkt dat het doorgeven van de maïspercelen niet overal goed is gegaan, met de nodige frustraties tot gevolg. In sommige gevallen wisten leden niet van deze nieuwe regel af en bij sommigen ging het fout omdat er, naast de wijziging in ‘mijn percelen’, ook een apart formulier moest worden in gevuld. Dit is niet altijd even duidelijk gecommuniceerd.
NAJK betreurt dat deze nieuwe regeling ervoor heeft gezorgd dat er in de praktijk zaken mislopen en dit de bedrijfsvoering en de boer frustreert. De toenemende regeldruk is een zorgpunt voor NAJK en dit is daar een typisch voorbeeld van. NAJK roept het ministerie van LNV op om te kijken naar een praktische oplossing voor dit probleem zodat de percelen die zijn bedoeld voor maïs ook gebruikt kunnen worden voor deze teelt. Laten we de praktijk niet frustreren als we te goeder trouw handelen in een inmiddels zeer onpraktisch regeldoolhof.
Route 2050 stok achter de deur voor jonge ondernemers
Arjan Peltjes woont samen met zijn vriendin en twee kinderen op een boerderij in Bergentheim. Samen zijn ze een maatschap aangegaan in het bedrijf van zijn ouders. Een melkveebedrijf met zeventig koeien in Bergentheim. Hij is één van de deelnemers van het project Route2050.
Arjan hoopt inspiratie op te doen om zijn bedrijf op een andere manier uit te breiden. ‘Het lijkt me mooi om tijdens de duur van dit project te ontdekken waar mijn bedrijf uniek in kan zijn’. Arjan wilde eerst doorgroeien met het bedrijf, maar daar twijfelt hij nu over, gezien het gebrek aan een lange termijnvisie van de overheid. De familie Peltjes is inmiddels bezig met diverse initiatieven om de kosten verder te drukken. Zo proberen ze een kruidenrijk grasland mengsel om te besparen op kunstmest en krachtvoer.
Het sparren met andere deelnemers over het toekomstbestendig maken van zijn bedrijf, is ook één van de redenen om deel te nemen aan Route2050. ‘Ik heb er behoefte aan om dat met de andere mensen te bespreken, die min of meer in dezelfde situatie zitten. Ik ben zelf natuurlijk al wel bezig met onderwerpen zoals hoe ik om moet gaan met veranderende wet- en regelgeving op het gebied van bijvoorbeeld stikstof en fosfaatrechten.’
Door corona is de planning van het project behoorlijk gewijzigd. Er is in oktober een startbijeenkomst geweest en daarna was er alleen digitaal contact mogelijk. ‘Jammer!’, vindt Arjan: ‘het fysiek bij elkaar komen is in mijn ogen één van de belangrijkste onderdelen. Juist om mijn plannen goed te kunnen bespreken en van anderen te horen hoe zij het aanpakken. Gelukkig wordt het programma weer fysiek opgepakt, zodra de maatregelen dit toelaten.
Route2050 is een initiatief van OAJK in samenwerking met Rabobank en SPOAR-Countus met ondersteuning van de provincie Overijssel. Het project wordt georganiseerd door Stimuland. Tijdens de route worden deelnemers door een team van experts en ervaringsdeskundigen begeleid om hun bedrijf klaar te maken voor de toekomst. Meer informatie? Kijk hier: https://www.stimuland.nl/route2050/ of neem contact op met projectleider Lilian van Uhm, M: 06-30 18 88 00 E: lvanuhm@stimuland.nl.
‘Coaching is voor mensen, die niet weten wat ze willen’
Ongeveer een jaar geleden had ik nergens meer plezier in. Ik was vaak chagrijnig en ik had helemaal geen zin meer om het bedrijf van mijn ouders over te nemen. Verkoop de boel maar dacht ik dan neem ik een kantoorbaan. Lekker vrij in het weekend en geen zorgen meer aan m’n hoofd. Met deze houding frustreerde ik niet alleen mezelf, ook de mensen om mij heen en de dagelijkse gang van zaken op ons melkveebedrijf.
Thuis zijn we open over hoe we ons voelen en kunnen we makkelijk praten. Toch kwam ik er thuis aan de keukentafel niet uit. Mijn ouders stelden voor eens met iemand anders te gaan praten om uit de bubbel te komen. Een dag later had ik Paulien Hogenkamp aan de telefoon en legde mijn probleem uit. Zij bracht me in contact met Martine Platvoet, coach op agrarisch gebied.
Ik verwachtte natuurlijk niet dat na een middagje praten alles ineens helemaal goed was. Maar na een aantal gesprekken begon ik mijzelf steeds beter te begrijpen. Wat wil ik, wat kan ik goed en wat doe ik graag.
Ergens diep van binnen wist ik dat heel goed. Ik wist altijd al precies wat ik wilde. Daar was nooit een speld tussen te krijgen. Ik was het alleen een beetje vergeten. Met een vol hoofd lukte het mij niet meer eruit te krijgen waarom ik het bedrijf over wilde nemen.
Martine hielp mij met kleine stappen mijn hoofd weer wat leger te krijgen en terug te halen wat zo diep weggestopt zat. En nee, dat gaat niet van de ene op de andere dag.
Ik ben nu een jaar verder en heb het vizier weer op vooruit. Ik weet weer ouderwets wat ik wil en heb acties ondernomen om te zorgen dat ik de dingen doe die ik leuk vind en waar ik voldoening uit haal.
Achteraf gezien vind ik het wel gek dat ik dit niet standaard elk half jaar doe. Even praten over mezelf met iemand buiten mijn eigen kring. Elk bedrijf geeft geld uit aan studie en ontwikkeling. Maar dat is niet zo gangbaar bij agrarische bedrijven. Best gek. Zeker de laatste jaren is mentale gezondheid van boeren een onderwerp waar steeds vaker aandacht voor is.
Dit gaat dan vaak over de boeren van bedrijven die willen stoppen – in de media aangeduid als de ‘oudere’ boer. Ik denk dat de bedrijfsopvolgers een onderbelichte groep is. Naast dat deze groep voor een grote stap in zijn of haar leven staat, gaat het niet meer alleen over het financiële deel. Er is ook nog een maatschappij, die van alles van ons verlangt. Onberekenbare politiek, stikstof en noem het maar op.
Tja dan kan het gebeuren dat, net als bij mij, de boel een keer vastloopt. Reflecteren of van je af praten is dan wel zo gezond.
Coaching is iets voor mensen die niet weten wat ze willen, dacht ik altijd. Maar ik kan het iedereen aanraden. Nu doe ik weer met plezier wat zo diep in het hart zat en waar ik gelukkig van word: Boeren!
Christian Muilerman, voorzitter OAJK
NAJK heeft grote zorgen over openbaarmaking PAS-melders
Afgelopen woensdag, 27 januari, heeft de Raad van State (RvS) geoordeeld dat het ministerie van LNV de locatiegegevens van tien PAS-melders bekend moet maken. NAJK maakt zich grote zorgen over de gevolgen van deze bekendmaking waarbij privacygevoelige informatie op straat komt te liggen. Bedrijven die altijd te goeder trouw hebben gehandeld, maar nu in een illegale situatie zijn terecht gekomen, worden benadeeld.
De specifieke reden dat de RvS op deze wijze heeft geoordeeld, is dat het hier gaat om emissiegegevens die samenhangen met de locatie. Dit is volgens de rechter belangrijk, omdat de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) in vergelijking met andere soorten informatie minder mogelijkheden biedt om het verstrekken van milieu-informatie te weigeren, in het bijzonder bij emissiegegevens. Het ministerie van LNV heeft echter altijd betuigd dat het hier gaat om privacygevoelige informatie en dat juist daarom deze gegevens niet daar buiten gebracht zouden moeten worden. Een PAS-melding heeft namelijk vrijwel altijd betrekking op een boerenbedrijf waar de ondernemer met zijn familie woont en werkt. ‘Bedrijfsgegevens’ hebben daarom een sterk persoonlijk karakter. De rechter heeft echter anders geoordeeld.
Minister Schouten heeft meerdere malen in de Tweede Kamer genoemd dat zij PAS-melders gaat legaliseren. Ook in de nieuwe stikstofwet waarover de Eerste Kamer nog moet stemmen staat dit. NAJK blijft benadrukken dat boeren met een PAS-melding volgens de wet hebben gehandeld en dat zij niet de dupe mogen worden van het falende systeem. De angst is dat de gegeven van de PAS-melders gebruikt zullen worden voor het opstarten van procedures. ‘Het kan niet zo zijn dat de continuïteit van bedrijven die niks fout hebben gedaan in het geding komt, legaliseren is de enige optie’! Het legaliseren heeft door de uitspraak van RvS nog meer prioriteit gekregen”, aldus NAJK-voorzitter Roy Meijer.
Lees de hele uitspraak van de Raad van State hier.
LTO Nederland en NAJK: aanscherping POP3+ en COVID19 Herstelfonds nodig
Eind december 2020 heeft de EU overeenstemming bereikt over het Meerjaren Financieel Kader 2021-2027 en besloten tot de instelling van het COVID19 Herstelfonds. Aan Nederland is 52,2 miljoen euro toegekend voor de jaren 2021 en 2022. Dat bedrag wordt toegevoegd aan het budget voor het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO) in de transitieperiode van het Plattelandsontwikkelingsprogramma Nederland (POP3+). Binnenkort worden door betrokken overheden besluiten genomen over het POP3+. De besluitvorming raakt boeren en tuinders in hun inkomenspositie en mogelijkheden om te investeren in hun bedrijf. LTO Nederland en NAJK hebben in een brief aan minister Schouten aangedrongen om POP3+ en het COVID19 Herstelfonds aan te scherpen.
LTO Nederland en NAJK dringen er op aan POP3+ en het COVID19 Herstelfonds aan te scherpen op vier hoofdprioriteiten:
Covid19 crisis treft ook in de land- en tuinbouw veel bedrijven. De inkomens van agrarisch ondernemers zijn gedaald en vooruitzichten voor dit jaar zijn in veel sectoren wederom matig. LTO Nederland en NAJK vinden een beperking van overheveling nodig – deze geeft direct enige steun aan de inkomens van agrarische ondernemers. Ook geeft het een belangrijk signaal dat de inkomensproblematiek serieus wordt genomen. Overheveling betekent dat de basis ha toeslag en extra toeslag jonge landbouwers (pijler 1) wordt verlaagd en het betreffende budget wordt besteed in het kader van het POP3 in pijler 2.
Agrarisch ondernemers staan voor grote maatschappelijke opgaven op het gebied van onder andere water, klimaat, stikstof en biodiversiteit. Ondernemers moeten daarom blijven investeren in kennis en bedrijfsmiddelen om zich aan te passen aan veranderende eisen en omstandigheden. LTO Nederland en NAJK dringen er op aan dat in het POP3+ extra prioriteit wordt gegeven aan maatregelen die gericht zijn op het ondersteunen en stimuleren van kennisoverdracht en investeringen door en op de bedrijven met het oog op de genoemde opgaven.
LTO Nederland en NAJK noemen de opvolging van agrarische bedrijven als andere belangrijke prioriteit. De recent verschenen cijfers over agrarische bedrijfsopvolging schetsen een zorgelijke situatie. Een voldoende aantal bedrijven in de toekomst is noodzakelijk voor behoud van de landbouwinfrastructuur, een netwerk van bedrijven in de keten en de beschikbaarheid van hoogwaardige en betaalbare kennis.
Voorlopige cijfers laten een daling in de EU-bijdrage voor het ELFPO budget voor 2021 en 2022 zien: €89,5 mln voor 2021 en €73,3 mln voor 2022. Aan de ELFPO bijdrage is een gelijk bedrag co-financiering gekoppeld dat in hoofdzaak door provincies wordt toegezegd. Omdat provincies veel belang aan plattelandsontwikkeling hechten en sturen op de programmering en uitvoering zou het logischer zijn dat provincies hun bijdrage aan het POP handhaven en ook voor 2022 €89,5 mln toezeggen voor in het POP3 genoemde maatregelen.
Voor de uitvoering van POP3 regelingen is meer stroomlijning en afstemming tussen Rijk en provincies nodig. Ook de uitvoering van de Subsidie Jonge Landbouwersregeling (JOLA) zou nader moeten worden bezien. Logischer en doelmatiger is dat de regeling voor jonge boeren centraal – bijvoorbeeld onder regie van provincies – wordt uitgevoerd met voor het hele land gelijke regelingsvoorwaarden.
Lees hier de volledige brief.
NAJK: Eerste Kamer, schrap de 50 procent stikstofreductie in 2035!
Nadat de Tweede Kamer in december het wetsvoorstel stikstofreductie en natuurverbetering heeft aangenomen, zal de Eerste Kamer op 23 februari aanstaande de wet gaan behandelen. NAJK pleit voor het schrappen van de doelstelling om in 2035 de stikstofreductie te halveren. Deze past niet bij de huidige uitdagingen waar de agrarische sector mee moet dealen en is daarnaast simpelweg onhaalbaar.
Sinds de uitspraak van de Raad van State van 29 mei 2019 zit Nederland in een stikstofimpasse. Daar is vorig jaar maart ook nog de coronacrisis bij gekomen. Beide crises zijn volgens NAJK een grote bedreiging voor de continuïteit van de landbouwsector. Jonge boeren zijn daardoor steeds meer gaan twijfelen over hun toekomst.
Stikstofruimte behouden
NAJK pleit er daarom voor om zoveel mogelijk stikstofruimte te behouden voor economische ontwikkelruimte, zodat onder andere onze jonge boeren en tuinders hun familiebedrijf weer verder door kunnen ontwikkelen. “Een stikstofreductie van 50% in 2035 zoals die nu in de wet is opgenomen, past hier totaal niet bij en is daarnaast onhaalbaar. Om dit te realiseren moet innovatie in sneltreinvaart plaatsvinden en een hele grote zak met geld beschikbaar worden gesteld door het kabinet”, aldus NAJK-voorzitter Roy Meijer. “Dit is ook de reden dat NAJK de Eerste Kamer oproept om middels een motie, de in de wet opgenomen doelstelling 50 procent stikstofreductie in 2035, te schrappen”, aldus Meijer.
Samen sterk
De in de Tweede Kamer aangenomen wet stikstofreductie en natuurverbetering is een politieke deal geweest waar geen enkele landbouwbelangenbehartiger een handtekening onder heeft gezet. Wel heeft NAJK in samenwerking met LTO Nederland, Agractie, Netwerk Grondig en Biohuis geprobeerd om zoveel mogelijk wijzigingen alsnog te regelen in deze politieke deal. Dat is voor een groot gedeelte ook gelukt. Zie bijlage voor een extra toelichting.
Uitvoering stikstofwet gewenst
NAJK vindt dat de Eerste Kamer de wet, na het schrappen van de stikstofreductie van 50% in 2035, wel moet aannemen. Meijer: “De uitvoering van deze wet, met daarin opgenomen de bovenstaande wijziging, zorgt ervoor dat de legalisering van bedrijven zonder een NB-vergunning een stap dichterbij is. Ook wordt hiermee de kans op het intrekken van NB-vergunningen verkleint, gezien het arrest van de Raad van State van 20 januari 2021. Daarnaast moet het kabinet aan de slag met de financierbaarheid van knelgevallen in de periode tot aan legalisering. Als laatste heeft de wet met alle wijzigingen door de Tweede Kamer veel praktische haakjes voor de landbouw in een gebiedsgerichte aanpak, zoals een kosten-baten analyse en hoe je om moet gaan met depositie uit het buitenland.”
NAJK hoopt dat de Eerste Kamer inziet dat deze doelstelling simpelweg onhaalbaar is. Na bijna twee jaar onderhandelen wordt het tijd om de spreekwoordelijke handen ineen te slaan. Want: tijd is geld, onze jonge boeren en tuinders moeten door!
De Toekomst Begint Vandaag: een goede start van 2021!
Het jaar 2021 begon goed voor de vijf jonge agrarisch ondernemers die als winnaars uit de bus kwamen bij de actie ‘De Toekomst Begint Vandaag’. Deze actie biedt jonge boeren en tuinders professionele ondersteuning bij een grote verandering of cruciaal punt in hun professionele leven. Donderdag 21 januari leerden de jonge boeren elkaar en elkaars uitdagingen kennen tijdens de online startbijeenkomst van De Toekomst Begint Vandaag.
Leon Tijink
Bedrijfsovername, het blijft een ingewikkeld onderwerp. Helemaal wanneer er meerdere kinderen in het spel zijn. De 22-jarige Leon Tijink weet hier alles van. Hij zit in proefmaatschap met zijn ouders op een varkenshouderij. Sinds juli vorig jaar is hij klaar met school en fulltime thuis aan het werk. Komende jaren willen ze maar wat graag verduurzamen en de eerste stappen zetten richting bedrijfsovername. Maar hoe pak je dit aan? En hoe zorg je ervoor dat je zowel als bedrijf als gezin met een positief gevoel de toekomst ingaat?
Karin Schukkink
Karin Schukkink, 33 jaar, heeft samen met haar man en ouders een melkveebedrijf aan de rand van Enschede en is op zoek naar de mogelijkheden voor de toekomst. Gaan ze groeien, verbreden of slaan ze een andere weg in? De ligging van het bedrijf biedt wellicht veel meer kansen, maar past dat ook bij hen?
Harm Steenge
De 34-jarige Harm Steenge staat op het punt om het veenkoloniale akkerbouwbedrijf (420 ha) van zijn ouders over te nemen in Drenthe. Om het bedrijf toekomstbestendig te kunnen maken, wil hij het bedrijf graag verder verduurzamen. Maar waar moet je beginnen?
Agnes en Gert-Jan Terwel
Na tien jaar boeren in Zweden, hebben Gert-Jan en Agnes de keuze gemaakt om weer te gaan boeren in Nederland. Ze zijn momenteel in gesprek met een melkveehouder in Nederland voor een buitenfamiliaire overname. Gezien de hoge aanschafkosten van een melkveebedrijf in Nederland willen ze het bedrijf in gedeeltes overnemen. De volledige overname wordt hierdoor over een aantal jaren verspreid. Zowel voor overnemer als overdrager een interessante constructie. Bij het opstellen van een ondernemersplan lopen ze echter tegen een aantal zaken aan. Ideeën uitwisselen en sparren met een adviseur kan Agnes en Gert-Jan weer een stap verder helpen.
Kees van Vuuren
Tot voor kort wist Kees van Vuuren (27) het vrij zeker: ik word geen boer. Inmiddels begint het toch weer te kriebelen. De komende maanden wil Kees onderzoeken wat de mogelijkheden voor hem en zijn partner zijn met het melkveebedrijf van zijn ouders in Montfoort. Kunnen ze daar bijvoorbeeld aan de slag met een B&B, theetuin of zorgvoorziening? Hoe brengen zij deze nu nog wilde ideeën verder naar een concreet plan van aanpak en wat komt daar allemaal bij kijken?
NAJK zal de jonge boeren op de voet volgen en aan de hand van blogs en vlogs hun verhaal met jullie delen. Houd onze website en social media dus goed in de gaten!
De winnaars zijn ook te volgen op het agrarisch Rabobankplatform Global Farmers waar je ze vragen kunt stellen of tips kunt geven.
Het gevecht om ons landschap, vroeger wist Nederland daar wel raad mee
Vroeger vocht men met harnas en zwaard voor een stuk extra grond, tegenwoordig vecht de overheid dit voor ons uit achter de beleidstafel. Waar vroeger land werd veroverd om de bevolking van meer voedsel te voorzien, wordt tegenwoordig het land veroverd voor het nastreven van de ‘groene ideologie’ en de vergrijzing van het Nederlandse landschap.
Daar stond hij dan, mijn eerste auto. Helemaal trots liet ik de nieuwe aanwinst aan mijn familie zien. Natuurlijk kon ik het niet laten om die middag een stuk te gaan toeren. ‘‘Zo kom ik ook nog eens van het bedrijf af’’, grapte ik tegen mijn broertje. Met het rondrijden door het Overijsselse landschap is te zien dat het Nederlandse landschap ingrijpend verandert. Het grote geld lonkt voor de provincies en gemeenten, wanneer het oer-Hollandse landschap verruild wordt voor een grijs uitzicht. Een grijs uitzicht met grote blokkendozen voor de ‘internet industrie’ nimmer rekening houdend met haar omgeving. Ook ziet elke burger het boerenlandschap verruild worden voor grote zonneparken, alsmaar groeiende natuur, en de oprukkende woningbouw. Het Rijk lijkt wel met alles rekening te houden, behalve met de boer.
Vanaf de Gouden Eeuw, tot aan het einde van de 20e Eeuw, deed Nederland waar het het allerbeste in was: inpolderen. Het inpolderen deed de overheid echter niet alleen voor bescherming tegen het water en het creëren van nieuwe woningbouw, maar ook voor de boeren. Voedselzekerheid was in die tijd namelijk niet zo vanzelfsprekend als vandaag de dag. Het inpolderen van Flevoland is beleidsuitvoering van het hoogste niveau. Gebieden werden gestructureerd ingericht met maar één doel voor ogen. Hierdoor ontstond er geen gevecht om de grond. De huidige politiek kan hier een groot voorbeeld aan nemen.
Gedane zaken zijn lastig ongedaan te maken. Boeren zitten nog steeds in de verdrukking tussen industrie, klimaatdoelstellingen, natuur en woningbouw. Ten strijde trekken met harnas en zwaard zie ik de huidige boer niet zomaar meer doen. Wat de boer, de burger, de politiek en het Nederlandse landschap nodig heeft, is een Jan Adriaanszoon Leeghwater of een Cornelis Lely. Een soortgelijk genie is nodig, om in Nederland datgene te blijven doen waar wij het beste in zijn: inpolderen.
Harold Overmars
Binnen het dagelijks bestuur van NAJK is Harold Overmars verantwoordelijk voor de portefeuille leefomgeving. Hij combineert deze functie met het werk als melkveehouder in het Overijsselse Broekland.
Wat deed NAJK voor jou in december?
Wat doet NAJK voor jou in januari?
Natuurlijk zit NAJK in januari ook niet stil. Houd de NAJK-site en de socials in de gaten voor het allerlaatste nieuws! Hierbij alvast een voorproefje: