Herziening pachtwet: jonge boeren en tuinders wordt langjarig perspectief geboden

Donderdag 3 juli heeft Staatssecretaris Rummenie de Besluitenbrief Pachtherziening gepubliceerd. In deze brief zijn de gemaakte keuzes voor de herziening van de pachtwetgeving bekend gemaakt. Het voorstel van onder andere NAJK en LTO biedt samen met de initiatiefnota van VVD en Groenlinks-PVDA de basis voor de gemaakte keuzes. “Rummenie heeft eerder al laten zien stappen te willen zetten op dit dossier, met deze brief maakt hij dit concreet. De gemaakte keuzes bieden jonge boeren en tuinders echt langjarige zekerheid als het gaat om pachtgronden” aldus Merel Straathof, portefeuillehouder Leefomgeving bij NAJK.

De noodzaak van langjarige pacht

Voor jonge boeren en tuinders is het van belang dat er voldoende toegang is tot pachtgronden met een lange looptijd. Ook moeten er tussen pachter en verpachter prijsafhankelijke afspraken gemaakt kunnen worden over duurzaamheid. Daarnaast is het voor grondmobiliteit belangrijk dat de bedrijfsmatigheidstoets gaat voorkomen dat landbouwgronden niet-agrarisch worden beheerd. In een eerdere reactie maakte NAJK duidelijk waarom het huidige pachtstelsel het in praktijk nagenoeg onmogelijk maakt om duurzaam en langlopend te (ver)pachten. Terwijl jonge boeren langjarige zekerheid zo hard nodig hebben om hun bedrijven te kunnen door ontwikkelen. De genomen besluiten brengen hier verandering in aan en biedt jonge boeren wat ze nodig hebben. Een overzicht van de belangrijkste elementen van het nieuwe pachtstelsel is opgenomen in de tabel onderaan dit persbericht, afkomstig uit de Besluitenbrief pachtherziening.

Nieuwe vormen van pacht

Het nieuwe pachtstelsel vergroot de mogelijkheden voor jonge boeren om langjarig grond te pachten. Zo wordt de looptijd van kortlopende pachtcontracten verruimd naar maximaal 12 jaar. Tegelijkertijd wordt deze vorm van pacht ontmoedigd door een oplopend prijsstelsel, waarbij de regionorm als bovengrens geldt. Dit maakt kortlopende pacht financieel minder aantrekkelijk, maar flexibiliteit blijft behouden. Daar staat tegenover dat voor nieuwe reguliere (langjarige) pachtcontracten de verpachter niet langer gebonden is aan de regionorm. Dit vergroot de prijsvrijheid en maakt het voor grondeigenaren aantrekkelijker om langdurig te verpachten. Ook worden er twee nieuwe pachtvormen toegevoegd. Als eerst duurzaam langlopende pacht, dit biedt de mogelijkheid langjarig (>24 jaar) te verpachten tegen voorwaarden die passen bij de wensen van pachter én verpachter. Als tweede natuurpacht. Deze pachtvorm gaat gelden voor gronden met een natuurbestemming. Door de minimale looptijd van 6 jaar, met de voorwaarde dat beheersafspraken flexibel zijn als dit nodig is voor het natuurdoel, krijgen boeren veel langer zekerheid op het beheer van deze gronden.

Handreiking en convenant

Het ministerie werkt ook aan een handreiking voor, en een convenant met medeoverheden over de inrichting van duurzaam pachtbeleid. Langjarigheid is hierin een belangrijk component. “Overheden dienen het juiste voorbeeld te geven, een convenant met afspraken over langjarige duurzame verpachting van overheidsgronden stemt NAJK dan ook zeer positief”, aldus Straathof.

Vervolg

De keuzes worden tegen het eind van de zomer doorvertaald naar een concreet wetsvoorstel. Als alles spoedig verloopt, kunnen jonge boeren en tuinders vanaf 2028 profiteren van de nieuwe wetgeving. “De komende maanden blijft NAJK zich inzetten voor de puntjes op de i. Op naar een pachtstelsel dat aansluit bij de wensen van pachter en verpachter én bijdraagt aan verduurzaming van de agrarische sector”, aldus Straathof.

Tabel: Pachtvormen op hoofdlijnen

Bron: Besluitenbrief Pachtherziening, LVVN, 3 juli 2025.