Meer steun voor jonge boeren, maar Europees landbouwbeleid steeds minder gemeenschappelijk
17 juli 2025
BelangenbehartigingNieuws
De Europese Commissie presenteerde op 16 juli haar voorstellen voor het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) 2028–2034 en het Meerjarig Financieel Kader (MFK), de Europese meerjarenbegroting. Deze plannen zijn van grote betekenis voor jonge boeren en tuinders in heel Europa: zij bepalen in grote lijnen welke steun, ontwikkelkansen en beleidsruimte er de komende jaren vanuit Brussel beschikbaar zijn.
NAJK is gematigd positief over de richting van de voorstellen, maar ziet ook duidelijke zorgen. Het positieve nieuws is dat Eurocommissaris Hansen expliciet heeft aangekondigd dat het budget voor jonge boeren binnen het GLB verdubbeld wordt: van 3% naar 6% ten opzichte van de huidige percentages. Met deze verdubbeling komt er aanzienlijk meer ruimte om jonge boeren gericht te ondersteunen bij bedrijfsovername, investeringen en innovatie.
Tegelijkertijd is het totale GLB-budget in deze voorstellen lager dan in de huidige periode. Dat is zorgwekkend, zeker gezien de grote maatschappelijke opgaven die op het landbouwbeleid afkomen, zoals klimaatverandering, dierenwelzijn en de waterkwaliteit. De verlaging treft met name de budgetten die nu zijn ondergebracht in pijler 2, het onderdeel dat zich juist richt op plattelandsontwikkeling — juist daar waar veel regelingen voor jonge boeren, innovatie en duurzame ontwikkeling worden ondergebracht.
Daarnaast dreigt het gemeenschappelijke karakter van het GLB verder te verwateren. In de nieuwe voorstellen krijgen lidstaten opnieuw veel ruimte voor eigen interpretatie en nationale invulling. Daarmee wordt het risico op een ongelijk speelveld tussen boeren in verschillende EU-landen groter. Een Nederlandse boer zou hierdoor met strengere eisen kunnen worden geconfronteerd dan zijn collega over de grens. NAJK vindt dat onacceptabel: het GLB moet boeren in Europa gelijke kansen bieden.
Inzet jonge boeren lijkt resultaat te hebben
De afgelopen maanden heeft NAJK, samen met Europese collega-organisaties zoals CEJA, intensief ingezet op een toekomstgericht landbouwbeleid waarin jonge boeren centraal staan. Er is gesproken met Europarlementariërs, Kamerleden, ministeries en maatschappelijke organisaties. Een eerste analyse van de vandaag gepresenteerde voorstellen laat zien dat deze inzet effect heeft gehad.
“Het is positief dat Europa generatievernieuwing en jonge boeren nu expliciet benoemt als prioriteit binnen het GLB,” zegt Gerben Boom, portefeuillehouder Internationaal bij NAJK. “En de verdubbeling van het budget voor jonge boeren is echt een belangrijke erkenning. Tegelijkertijd moeten we realistisch blijven: veel hangt nu af van hoe Nederland deze ruimte gaat benutten. Zonder een krachtige nationale invulling die oog heeft voor een gelijk speelveld in Europa blijven het mooie woorden.”
Oproep aan Den Haag: benut de ruimte, voorkom ongelijkheid
NAJK roept het ministerie van LVVN, Financiën en de leden van de Tweede Kamer op om de geboden ruimte in de Europese voorstellen om te zetten in concrete, praktische maatregelen binnen het Nationaal Strategisch Plan. Daarbij is het essentieel dat jonge boeren en tuinders optimaal profiteren van de verdubbeling van het budget waardoor bedrijfsovernames weer makkelijker worden. Tegelijkertijd moet worden voorkomen dat Nederland met extra nationale eisen het speelveld voor Nederlandse boeren oneerlijk zwaarder maakt dan dat van collega’s in andere lidstaten.
Alleen met een goed doordacht NSP, dat kansen biedt én het gelijke speelveld bewaakt, kunnen jonge boeren echt verder. NAJK zal de voorstellen de komende periode verder analyseren en het gesprek voortzetten met Nederlandse en Europese beleidsmakers. Het doel is helder: een landbouwbeleid dat jonge boeren en tuinders niet alleen noemt, maar ook echt verder helpt.
