BoerVeilig zorgt voor meer bewustzijn
15 november 2025
Jongerenpagina Nieuwe Oogst
‘Boeren weten dat het ernstig mis kan gaan’
Gemiddeld doen zich jaarlijks tien dodelijke ongevallen voor tijdens het werk op de boerderij. Dit is volgens BoerVeilig het topje van de ijsberg, want er zijn ook veel ongelukken met (ernstig) letsel. Het doel van BoerVeilig is om bewustzijn te creëren en zo (dodelijke) ongevallen te voorkomen. Dit doen zij door middel van workshops op scholen en bij studiegroepen.
Een ongeluk zit volgens projectleider Marjan Holtland van NAJK in een klein hoekje. Zij is namens de jongerenbelangenbehartiger betrokken bij BoerVeilig. Recent heeft Holtland in persoonlijke kringen een ernstig incident meegemaakt.
Tijdens het werk op de boerderij is haar vader van hoogte gevallen. Hierbij liep hij drie gebroken rugwervels op en een lichte bloeding in zijn hoofd. ‘Hij is de hele winter uit de running. De zorg voor de boerderij komt nu grotendeels op mijn broer neer’, vertelt ze. Haar wereld stortte in toen zij merkte dat het flink mis was. ‘Ik kreeg te horen dat een traumaheli onderweg was voor mijn vader.’
NAJK, Dutch Dairy Board, LTO Nederland en de Nederlandse Zuivel Organisatie hebben samen met ZuivelNL en Stigas (het kennisinstituut voor veilig werken) het initiatief genomen om de veiligheid in de melkveehouderij te verbeteren. De workshops worden georganiseerd door NAJK en Stigas.
Niet met vinger wijzen
Holtland: ‘Een ongeluk gebeurt in zo’n klein moment; het gaat vaak net goed of helemaal fout. We willen met BoerVeilig niet met de vinger wijzen; het gaat om bewustwording. Als boeren een ladder gebruiken of aan het werk zijn met machines, dan hopen wij dat ze even denken: wat zeiden ze daar ook alweer over tijdens de workshop? BoerVeilig wil mensen op het erf bewuster maken van hun omgeving en de risico’s die daarbij horen.’
Ongelukken in de melkveehouderij doen zich vooral voor bij jongeren en ouderen. Volgens Holtland zien jongeren vaak nog niet alle risico’s, terwijl ouderen minder snel reageren. ‘Het komt ook door gewoontes’, zegt de projectleider. ‘Je doet iets al jaren op dezelfde manier en denkt: ach, het gaat toch altijd goed.’
Volgens Paul de Vries, preventieadviseur en veiligheidskundige van Stigas, zijn de cijfers over ongevallen binnen de agrarische sector niet compleet. Dit komt door ondermeldingen. ‘De arbeidsinspectie komt niet kijken bij een ongeval van een gezinslid. Maar we staan helaas altijd in de top vijf sectoren waar de meeste dodelijke ongelukken plaatsvinden’, zegt hij. De gegevens worden sectorbreed bekeken. Het is volgens De Vries lastig om dit specifieker in te schalen.
De preventieadviseur denkt dat het relatief vaak misgaat binnen de sector omdat er veel gezinsbedrijven zijn. ‘Daardoor ligt de verantwoordelijkheid van veilig werken vaak bij één persoon.’ Dit is volgens hem niet bevorderlijk voor een veilige werkomgeving, omdat zo minder snel sprake is van corrigerend gedrag door een collega.
Veiligheid serieuzer genomen
Volgens De Vries bereik je niets met de schuld bij de boer leggen. ‘We komen met praktijkvoorbeelden en daarbij kijken we ook naar de oorzaken en gevolgen van een ongeval. Wanneer een boer zijn been breekt, dan wordt het heel lastig om het bedrijf draaiende te houden.’
Onderaan de streep weet iedereen op een agrarisch bedrijf dat het ernstig mis kan gaan, ervaart De Vries. ‘Helaas zijn daar genoeg voorbeelden van.’ Dit komt volgens hem niet door het bewust negeren van risico’s. ‘Veiligheid schiet er soms een beetje bij in.’
Holtland merkt dat het onderwerp steeds meer leeft en dat het normaler wordt erover te praten. ‘In het begin werd er een beetje lacherig over gedaan. Dan werd door leerlingen op scholen en melkveehouders een beetje stoer gedaan. Dit wordt steeds minder.’ Volgens haar komt dat doordat de organisatie met praktijkvoorbeelden komt. ‘Door het op een leuke manier te brengen, valt het kwartje sneller. Dan horen we dingen als: wij doen dit ook altijd zo, maar het kan dus anders aflopen.’
Sinds kort heeft BoerVeilig ook een spel om scholieren op een laagdrempelige manier mee te nemen in het verhaal. ‘We proberen het zo bespreekbaar te maken in de klas’, licht de projectleider toe. Het spelbord (een kleurrijk doek van 3×3 meter) toont een melkveebedrijf vol herkenbare situaties.
Teams gooien met een dobbelsteen en verplaatsen hun pion over het erf langs vakjes die verwijzen naar zes veiligheidsthema’s: machinegebruik, werken met dieren, fysieke belasting, mestgassen, persoonlijke beschermingsmiddelen, veiligheid op het erf en werken op hoogte. Onderweg beantwoorden ze vragen, voeren ze opdrachten uit of gaan ze met elkaar in discussie.
Wil je meer weten over BoerVeilig? Kijk op boerveilig.com.
Tekst: Tim Everloo
