Angelien van den Nouweland werkt bij de grootste rozenkwekerij van Nederland

“We kunnen de beste klimaatsystemen en sorteermachines hebben, zonder personeel zijn we niets”, vertelt Angelien van den Nouweland, werkzaam bij de grootste rozenkwekerij van Nederland in Waddinxveen. In de 20 hectare kassen van rozenkwekerij Marjoland staan vijf rassen rozen en maar liefst 1,6 miljoen plantjes, die allemaal persoonlijke aandacht nodig hebben. 190 medewerkers zorgen zeven dagen per week voor een vruchtbare oogst, geen machine die daar tegenop kan.

Tekst en beeld: Ellen van den Manacker

Marjoland

De vader van Angelien, Joop van den Nouweland, was ooit komkommerteler in Bleiswijk. In 1986 maakte hij de switch naar rozen. Nu 30 jaar later heeft familie Van den Nouweland een bedrijf dat is uitgegroeid naar 20 hectare met kassen. In de kassen worden de rozen Passion, Red Naomi, White Naomi, Sweet Dolomti en Lovely Dolomti geteeld.

Marjo Job

In 2005 startte Marjoland zijn eigen uitzendbureau: Marjo Job. Een uitzendbureau gericht op Polen die in hun eigen onderneming aan de slag konden. “We werkten daarvoor met verschillende uitzendbureaus. Op een gegeven moment dachten wij: het uitzenden kunnen we zelf ook”, legt Angelien uit. “Het werkt veel prettiger met medewerkers waar we in kunnen investeren. Een langdurige samenwerking waarin we samen met de medewerkers iets opbouwen, zoals persoonlijke ontwikkeling door middel van opleidingen.”

Mond-tot-mondreclame

De moeder van Angelien is van Poolse afkomst. Zij legde contacten met familie uit Polen en zo werden de eerste medewerkers van Marjo Job een feit. “We zijn klein begonnen. Alles ging via mijn moeder en tante door middel van mond-tot-mondreclame. De aanmeldingen stroomden binnen, waardoor er snel een professionele personeel- en arbeidsmedewerker werd aangenomen. Nu, vijf jaar later, moeten we het nog steeds hebben van de mond-tot-mondreclame”, vertelt Angelien.

Personeel

Marjoland heeft vijfentwintig mensen in vaste dienst. Naast medewerkers die al vanaf het prille begin in dienst zijn bij Marjoland, zijn deze vaste medewerkers familieleden van Angelien. Haar ouders, twee broers en schoonzus helpen mee om de grootste rozenkwekerij van Nederland draaiende te houden. Bij Marjo Job staan zo’n 190 Poolse mensen op de loonlijst. “Op kantoor zitten vier mensen die zich bezighouden met het personeel van Marjo Job. Het opstellen van contracten, regelen van huisvesting, uitbetalen van salarissen en het organiseren van opleidingen: alles doen wij in eigen beheer”, aldus Angelien.

Opleidingen

Angelien is een van de personen die zich bezighoudt met het personeel van Marjo Job. “Ik houd me bezig met regelgeving, scholing en personeelsbeleid”, zegt Angelien. “Opleidingen staan in ons bedrijf centraal. De opleidingen verschillen van Nederlandse taal tot plantenteelt of leidinggeven. Het investeren in ons personeel werkt van twee kanten: zij ontwikkelen zichzelf en wij krijgen er een betere kwaliteit voor terug.” Verder houdt Angelien zich bezig op Marjoland met certificeringen, de organisatie en ontvangt ze bezoekers van Marjoland.”

Lean en mean

Eén van de grootste veranderingen die Angelien als HRM’er binnen Marjoland heeft doorgevoerd, is het werken vanuit het ‘lean en mean’-principe. “We hebben alle processen binnen ons bedrijf onder een vergrootglas gelegd. Vervolgens hebben we elk proces aangepast en verbeterd”, legt Angelien uit. “Elk personeelslid heeft zijn eigen stukje kas. Dat stukje kas is zijn verantwoordelijkheid. Wij geven handvatten om het stukje kas zo goed mogelijk te onderhouden.” Elke week wordt het personeelslid beoordeeld op zijn prestaties. “Een heel open beleid, dat erg goed werkt binnen ons bedrijf. Iedereen is gemotiveerd om aan de slag te gaan”, vertelt Angelien. “We hebben nu samen met ons personeel een niveau bereikt waar ik trots op ben.”

Chef

Een chef stuurt zes tot acht productiemedewerkers aan. “De chef werkt elke dag mee met zijn groep. Hij voelt precies als er iets speelt bij personeelsleden”, vertelt Angelien. “Er werken nu 22 chefs. De chefs zijn bijna allemaal, door wilskracht en het volgen van opleidingen, doorgegroeid vanuit de functie van productiemedewerker”, aldus Angelien. “Wij stimuleren onze personeelsleden om door te groeien binnen het bedrijf. Als wij talenten zien bij een productiemedewerker, dan stippelen wij het pad uit dat zij moeten bewandelen om een nieuwe functie te bekleden.”

Oogstmachine

Personeel vervangen voor automatisering is in de rozenteelt niet realistisch, vindt Angelien. “In 2008 hebben wij proefgedraaid met een oogstmachine voor rozen. De machine was niet nauwkeurig genoeg.”, aldus Angelien. Naast het feit dat de oogstmachine erg prijzig was, benadrukt Angelien de waarde van hun personeel: “Rozen knippen is mensenwerk. Wij hebben 1,6 miljoen plantjes in de kas staan die allemaal een eigen verzorging nodig hebben. Bij iedere roos die wordt geknipt, geeft de productiemedewerker ook persoonlijke aandacht aan de plant. Daar kan geen machine tegenop.”

Automatisering

Natuurlijk zijn er de nodige machines aanwezig bij de grootste rozenkwekerij van Nederland. “Wij zijn zoveel mogelijk geautomatiseerd, maar in de rozen houden we altijd handwerk. We hebben bijvoorbeeld sorteermachines, maar de roos wordt er wel handmatig ingehangen. Hierdoor houden we een persoonlijke controle op kleine kwaliteitseisen”, vertelt Angelien. “We kunnen de beste klimaatsystemen en sorteermachines hebben, zonder personeel zijn we niets.”

20 november was een grote dag voor NAJK en zijn p
artners: het geslaagde symposium ‘van Traditie naar Ambitie’ werd deze dag georganiseerd. Mijns inziens is 2014 met dit symposium een topjaar in de
belangenbehartiging voor jonge boeren in Nederland! Dankzij het VN-jaar van het agrarisch familiebedrijf, dankzij de komst van koningin Máxima naar het symposium ‘van Traditie naar Ambitie’ en dankzij het uitroepen van Erve Hiddink tot het oudste agrarisch familiebedrijf staat NAJK samen met agrarisch Nederland in het middelpunt van de belangstelling. Bij het symposium waren honderden enthousiaste en positief gestemde jonge boeren en tuinders aanwezig. Diverse jonge ondernemers kwamen aan het woord. Hun verhalen waren gericht op het benutten van kansen, het zoeken naar manieren om een inkomen te verdienen met hun bedrijf, samen met ouders, broers/zussen en ook met partijen in de keten en adviseurs en dienstverleners. Op zo’n dag realiseer ik me ten volle hoe trots we kunnen zijn op de agrarische sector in Nederland. Een sector waar men in het buitenland huizenhoog tegen opkijkt. Het gezonde perspectief van de sector blijkt ook uit het onderzoek ‘De toekomst van het agrarisch familiebedrijf’ dat Windesheim en LEI samen met Projecten LTO Noord, LTO Vrouw & Bedrijf, Flynth, Rabobank en het Ministerie van Economische Zaken hebben uitgevoerd. Bedrijfsopvolging is geen doel op zich, de keuzevrijheid van de kinderen van agrarische ondernemers staat voorop. De jonge ondernemers die kiezen voor overname gaan er ook volledig voor. Uit het onderzoek komt wel naar voren dat vrouwen van ondernemers zich zorgen maken over de toekomstige financierbaarheid van agrarische bedrijven. De komende jaren zal de zoektocht naar een bredere basis voor financiering aandacht vragen, want eigen vermogen in combinatie met bankfinanciering voldoet niet meer. Het initiatief van Tejon en Peter de Regt om voor hun bedrijf ´Den Ouden Heuvel´ aankoop van landbouwgrond samen met particulieren te financieren is daarvan een mooi voorbeeld. De fiscale en juridische input is hiervoor geleverd door Flynth adviseurs en accountants. Een positieve houding tegenover de agrarische ondernemers in Nederland in combinatie met gedreven ondernemers en deskundige dienstverlening is een ijzersterke basis voor een succesvolle bedrijfstak in Nederland.

Jan Breembroek, directeur Flynth Agro advies

Een opleiding gericht op de agrarische sector, daar had Bjard Schoots (22) in eerste instantie niet aan gedacht. Hij volgde een jaar de opleiding bedrijfseconomie in Nijmegen. Daar kwam Bjard erachter dat hij zich meer wilde ontplooien in de internationale handel in een dynamische sector. De opleiding ‘Bedrijfskunde en Agribusiness’ op Hogeschool VHL was voor hem een schot in de roos.

Internationale handel

De opleiding Bedrijfskunde en Agribusiness is gericht op de internationale handel in levensmiddelen, sierteelt en hout. De opleiding is volledig in het Engels, een pre volgens Bjard: “Het feit dat de studie voor 100% in het Engels wordt gegeven, was voor mij de reden om voor deze opleiding te kiezen. Later, in het werkveld, moet ik vloeiend Engels kunnen spreken.” Ook leert Bjard een tweede vreemde taal tijdens zijn opleiding. “Ik heb gekozen voor Duits, maar alle talen zijn mogelijk om te leren”, vertelt Bjard.
Van producent tot consument

Inzicht in de hele keten, van producent tot consument, dat is wat Bjard leert. Vakken over import, export, productie, logistiek, marketing, kwaliteitsbeheer, transport en opslag voorzien Bjard in de vierjarige studie van kennis over de internationale handel in agrarische producten.

Verschillende culturen

“Tijdens de opleiding werk ik veel in projecten. In elk project is internationale handel of ondernemerschap een belangrijk aspect”, legt Bjard uit. De projectgroepen bestaan uit vier tot zes studenten, wat Bjard erg leerzaam vindt. “Ik zit met veel internationale studenten in de klas. Door met hen in groepsverband te werken, leer ik veel verschillende culturen kennen”, aldus Bjard. “In de toekomst wil ik ook werken met verschillende culturen. Elke cultuur heeft namelijk zijn eigen manier van werken. Door gedurende mijn opleiding al veel met andere nationaliteiten samen te werken, leg ik hiervoor een goede basis.”

Buitenland

Volgend jaar, het vierde studiejaar, wil Bjard zijn stage lopen en afstuderen in het buitenland. “Ik wil afstuderen in een sales- of relatiemanagementfunctie gericht op groente, fruit of vlees.” Bederfelijke producten, dat is waar Bjard zich in de toekomst op gaat richten. “Bij bederfelijke producten die over de hele wereld worden geëxporteerd, moet snel gehandeld worden. Dat dynamische aspect vind ik uitdagend”, vertelt de ondernemende Bjard.

Excursies

Naast indrukwekkende vakken, leerzame projecten en praktijkstages, biedt Hogeschool VHL ook verschillende excursies aan. Bjard: “Deze excursies zijn heel veelzijdig. De ene keer gaan we met een volle bus naar een beurs over internationale handel, de andere keer vertrekken we met onze vakrichting voor een week naar het buitenland.” Vanuit Velp, een van de locaties van Hogeschool VHL, ben je zo de grens over.

Wereldbaan

De studie Bedrijfskunde en Agribusiness biedt mogelijkheden voor banen van import- of exportmanager tot sales, logistiekmanager of trader. Bjard wil zijn geleerde vaardigheden toepassen in een internationale handelsomgeving. “In de eerste jaren van mijn loopbaan wil ik de wereld overgaan om producten als groente, fruit of vlees te verkopen. In mijn ideale functie ga ik internationale handelsrelaties aan en haal ik nieuwe klanten binnen”, aldus een ambitieuze Bjard.

Anderen iets leren, het liefst in de agrotechniek, dat heeft Daan Winkelhorst (20) altijd al leuk gevonden. De vierjarige studie Agrotechniek & Kennismanagement bij Stoas Vilentum sloot precies aan bij zijn interesse. Tijdens deze studie leert hij meer over de technische kant van de agrarische sector én hij leert hoe hij zijn kennis van agrotechniek kan overdragen op anderen.

Twee dagen school, drie dagen stage

De interesse van Daan in de agrotechniek is gegroeid op het melkveebedrijf van zijn ouders in Lintelo, waar hij nog steeds woont. Twee keer per week vertrekt Daan vanuit de Achterhoek naar Wageningen, waar Stoas Vilentum is gehuisvest. “Daar heb ik specifiek voor gekozen”, zegt Daan. “De hele opleiding bestaat uit twee of drie dagen per week naar school en de andere dagen loop je stage. Waar je de stages loopt, mag je zelf beslissen.” Over de vele stages in de opleiding is Daan zeer te spreken: “Tijdens mijn opleiding doe ik veel praktijkervaring op, dat vind ik een groot pluspunt.”

Projecten en stages

Inmiddels zit Daan in het derde studiejaar van de studie Agrotechniek & Kennismanagement en heeft hij al veel geleerd tijdens verschillende projecten en stages. Zo ontwikkelde hij een lespakket voor beginnende trekkerbestuurders voor Cumela, de brancheorganisatie voor ondernemers in groen, grond en infra, en deed hij voor PTC+ onderzoek naar brandstofbesparing bij moderne trekkers, waar hij ook een lespakket voor heeft opgezet. Vakken als didactiek, projectmanagement, onderzoek en ontwikkelingspsychologie helpen Daan in zijn ontwikkeling tot kennismanager.

“Ik ontwikkel mijn eigen lessen”

“Op dit moment loop ik stage op een mbo-school waar ik lessen verzorg voor studenten die een technische opleiding volgen”, vertelt Daan gemotiveerd. “Tijdens deze stage ontwikkel ik mijn eigen lessen binnen het curriculum dat is vastgesteld. Vervolgens geef ik de lessen, over bijvoorbeeld bodem, teelt of machines, aan mijn studenten”, aldus Daan. “De ene keer geef ik een theoretische les, de andere keer ga ik met de studenten in de praktijk aan de slag, bijvoorbeeld in de werkplaats of op het land.”

Ons kent ons

Over Stoas Wageningen is Daan enthousiast: “Het is een kleine school waar iedereen elkaar kent. Medestudenten van mijn vakrichting organiseren regelmatig activiteiten over de agrotechniek, maar ik ga ook vaak gezellig met mijn klas uit eten. Dan praten we bij over de ontwikkelingen in onze stages, maar gelukkig ook over minder serieuze dingen”, aldus Daan.

“Binnen drie maanden een baan”

Bang om straks na zijn opleiding geen baan te vinden is Daan niet. “Op dit moment heeft bijna iedereen die van mijn vakrichting afkomt, binnen drie maanden na het afstuderen een baan”, vertelt Daan vol trots. Na zijn studie mag Daan lesgeven in agrotechniek op een vmbo- of mbo-school. Op het vmbo mag hij daarnaast lesgeven in de ondersteunende vakken. Ook in het bedrijfsleven heeft de studie Agrotechniek & Kennismanagement een goede aansluiting, bijvoorbeeld als vertegenwoordiger, ontwikkelaar van cursussen en trainingen of productspecialist. Voor welke baan Daan na zijn studie kiest, weet hij nog niet. “Ik vind de functie van docent leuk, maar ik kan ook mijn energie kwijt in het ontwikkelen van cursussen en trainingen in een bedrijf”, aldus Daan.

Zijn ouders hebben geen tuinbouwbedrijf, toch ligt de passie van Matthijs Woestenburg (20) al sinds zijn jonge jaren in de tuinbouwsector. Als enige in zijn vriendengroep ging hij op zoek naar een opleiding in de tuinbouw. Hij koos voor de studie tuin- en akkerbouw op CAH Vilentum. Een studie waarin hij op zoek gaat naar duurzame technieken en mogelijkheden om Nederland aan de top te laten staan op het gebied van productie en internationale handel.

Studenten leren kennen

CAH Vilentum in Dronten sprak Matthijs aan vanwege de studie tuin- en akkerbouw, maar ook vanwege de campus en de studentenvereniging USRA. “Ik ging als enige van mijn omgeving naar een groene school. De campus, waar eerstejaars studenten van CAH Vilentum mogen wonen, en de studentenvereniging USRA gaven mij de mogelijkheid om in het begin van mijn studie veel nieuwe mensen te leren kennen”, legt Matthijs uit. Ook het nieuwe gebouw van CAH Vilentum sprak Matthijs gelijk aan: “Het gebouw van CAH Vilentum is heel uniek en vooruitstrevend. De school laat hiermee zien dat ze voor innovatie staat. Innovatie is heel belangrijk in onze sector.”

Buitenlandstage

Inmiddels zit Matthijs in het derde jaar van zijn studie. In de eerste twee jaar heeft hij meer geleerd over het uitvoeren van een bedrijfsanalyse, agrotechniek, het oplossen en adviseren bij bedrijfsproblemen en het opstellen van een marketing- en verkoopplan. In de zomer na het tweede jaar vertrok Matthijs naar Oeganda voor de verplichte buitenlandstage. “Ik heb in Oeganda stage gelopen bij een stekkenteler van geraniums, hortensia’s en kerststerren”, vertelt Matthijs. Een buitenlandervaring tijdens de studie kan Matthijs iedereen aanbevelen: “Tijdens mijn stage in het buitenland heb ik veel geleerd, van cultuur tot de internationale handel”, aldus een geïnspireerde Matthijs.

Theorie vs. praktijk

Aankomend jaar leert Matthijs meer over het uitvoeren van een strategische bedrijfsanalyse en het leidinggeven bij veranderingsprocessen. “Bij elke theoretische module in de studie hoort een opdracht. Bij deze opdracht moeten wij zelf een bedrijf zoeken”, vertelt Matthijs. “Zo behandelen we op dit moment de module boekhouding. Ik moet zelf op een bedrijf afstappen met de vraag of ik hun boekhouding mag uitpluizen”, legt Matthijs uit. De link die CAH Vilentum maakt tussen theorie en praktijk vindt Matthijs erg belangrijk: “Daardoor leer ik de theorie van de opleiding gelijk toe te passen in de praktijk.”

Manager van de schoolkas

Naast zijn studie is Matthijs ook manager van de schoolkas. Samen met een groep derde- en vierdejaars studenten tuin- en akkerbouw is Matthijs verantwoordelijk voor de teelt in de kas. “De eerstejaars voeren de teelt uit. Samen met de tuinbouwdocenten coördineren en beoordelen wij die teelt”, vertelt Matthijs. Zijn functie in de schoolkas vindt Matthijs een waardevolle toevoeging van zijn opleiding. Matthijs: “Ik wil mij ontwikkelen tijdens de opleiding. Zulke mogelijkheden bieden daar de ultieme kans voor.”

Veredeling

Veel van zijn medestudenten gaan na de opleiding het ouderlijk tuin- of akkerbouwbedrijf overnemen. Matthijs hoopt af te studeren en een baan te vinden op het gebied van plantveredeling. “Ik zie toekomst in de veredeling. Planten en gewassen moeten steeds beter worden. De basis daarvan ligt in het zaad”, vindt Matthijs.