NAJK: Doelsturing biedt perspectief, generieke kortingen niet
10 november 2025
BelangenbehartigingNieuws
NAJK pleit voor een koerswijziging in het mestbeleid: weg van generieke aanscherpingen, richting doelsturing en maatwerk. Dat schrijft NAJK in haar zienswijze op de internetconsultatie over de voorgestelde aanpassingen van de stikstofgebruiksnormen en aandachtsgebieden, die onderdeel zijn van het 8e Actieprogramma Nitraatrichtlijn (8e APN).
Doelsturing boven generieke aanscherpingen
De afgelopen jaren is duidelijk geworden dat steeds strengere generieke normen onvoldoende resultaat opleveren voor de waterkwaliteit. NAJK pleit daarom voor een omslag van mestbeleid naar bodembeleid, waarbij doelsturing centraal staat. “Boeren willen bijdragen aan betere waterkwaliteit, maar niet met beleid dat hen vastzet in een neerwaartse spiraal van beperkingen zonder resultaat,” aldus Hilde Coolman portefeuillehouder akkerbouw.
Tijd en duidelijkheid nodig
Nog geen twee maanden voor de ingang van het 8e Actieprogramma (per 1 januari 2026) bestaat er nog steeds onduidelijkheid over de nieuwe normen. Boeren zijn al volop bezig met hun bouw- en bemestingsplannen. Grote kortingen op de stikstofgebruiksruimte op Zand Zuid – soms meer dan 30%, zoals bij pootaardappelen en zomertarwe – zijn volgens NAJK niet op te vangen zonder gevolgen voor opbrengst, bodemkwaliteit en teeltkeuze.
Ook leidt een structureel tekort aan stikstof niet alleen tot lagere opbrengsten, maar ook tot een grotere gevoeligheid voor ziekten en plagen en het op termijn uitmijnen van de grond. Daarnaast wijst NAJK op inconsistenties: gewassen die in het 7e Actieprogramma nog als niet-uitspoelingsgevoelig golden, worden nu plotseling wél als risicovol aangemerkt.
NAJK roept het ministerie op om de ingangsdatum van de nieuwe normen uit te stellen, zodat boeren meer tijd krijgen om zich aan te passen en discrepanties in het beleid kunnen worden hersteld.
Behoud van grasland en rustgewassen
Grasland en granen spelen een cruciale rol in het vasthouden van nutriënten en het voorkomen van uitspoeling. NAJK pleit voor behoud en stimulering van deze gewassen door meer bemestingsruimte toe te kennen. “Juist grasland biedt kansen om op verantwoorde wijze ruimer te bemesten, zonder dat dit ten koste gaat van de waterkwaliteit,” stelt Amber Laan, portefeuillehouder melkveehouderij.
Transparantie en perspectief
NAJK waardeert de vervanging van NV-gebieden door aandachtsgebieden, maar vraagt om transparantie over de onderliggende data en duidelijke communicatie richting ondernemers. Ook roept de organisatie het ministerie op om de doelsturingssystematiek, zoals beschreven in het concept 8e APN, snel en volledig uit te werken, zodat ondernemers weten waar ze aan toe zijn en met vertrouwen kunnen bijdragen aan betere waterkwaliteit én toekomstperspectief.
Lees hier de volledige zienswijze van NAJK.
