Afgelopen woensdag heeft minister Adema de lijsten met wintergewassen voor het 7^e Actieprogramma bekend gemaakt. NAJK is tevreden dat er een aantal gewassen zijn toegevoegd, maar mist nog een aantal belangrijke gewassen zoals consumptieaardappelen en vezelhennep.

In november heeft NAJK, net als vele anderen op de consultatie voor wintergewassen en vanggewassen gereageerd. Nu zijn de lijsten eindelijk bekend geworden. “De keuzes voor de bouwplannen zijn al gemaakt en de nodige voorbereidingen zijn daar ook al voor getroffen. De publicatie komt veel te laat, om hier rekening mee te kunnen houden.”, aldus dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille akkerbouw, Hilde Coolman.

NAJK is tevreden dat bijvoorbeeld Chicorei, winterui, wintervlas, sla en witlofpennen zijn toegevoegd ten opzichte van de eerder gepubliceerde lijst. Coolman: “Het is echter een groot gemis dat consumptieaardappelen en vezelhennep niet zijn toegevoegd. Dit is niet werkbaar in de praktijk en past, in het geval van vezelhennep, ook niet bij de ambities om het areaal biobased gewassen te vergroten. Wij dringen er dan ook op aan bij het ministerie dat de lijsten regelmatig geëvalueerd worden en bijgesteld. Bij nieuwe inzichten of als zaken in de praktijk niet werkbaar blijken.”

Vandaag, woensdag 7 september, heeft de Raad van State uitgesproken dat er onvoldoende zekerheid is dat twee typen emissiearme stalsystemen de reductie halen, waar bij de vergunningverlening mee gerekend wordt. NAJK baalt van deze uitspraak, omdat jonge boeren die te goeder trouw handelen, hiermee met lege handen komen te staan. Het is weer een enorme onzekerheid voor de jonge veehouders er wordt gevreesd voor de verdere gevolgen.

De uitspraak werd gedaan na een hoger beroep tegen een eerdere uitspraak van de rechtbank waarin al was uitgesproken dat er onvoldoende zekerheid is. De Raad van State kwam vandaag tot dezelfde conclusie. De uitspraak ging specifiek over twee soorten emissiearme stallen, de types A1.13 en A1.28. Andere emissiearme stalsystemen in de melkveesector en de stallen in de pluimvee- en varkenssector zijn uitgesloten. “De jonge melkveehouders hebben stalsystemen gebruikt die zijn goedgekeurd door de overheid. De jonge melkveehouders die in de aanvraag gebruik maakte van deze stalsystemen staan nu echter met lege handen. Dit is weer een grote klap in het gezicht van de ondernemers die vooruit willen”, aldus NAJK-voorzitter Roy Meijer. Daarnaast is de grote vraag wat de gevolgen zullen zijn van deze uitspraak. Hoewel deze slechts voor twee stalsystemen van toepassing is, is de vraag of de andere stalsystemen niet volgen. “Het is belachelijk dat deze stalsystemen met een door de overheid onderbouwde bewijslast, alsnog niet juridisch geborgd zijn. De overheid moet heel snel voor een beter protocol zorgen, zodat emissiearme systemen goed geborgd zijn.”

‘Hoe gaan we doelen halen?’
Dat is de grote vraag die NAJK zich hardop afvraagt. “De stikstofemissie moet gereduceerd worden, maar de overheid heeft geen goede protocollen volgens de rechter om reducerende systemen te borgen. Het is op deze manier een onmogelijke opgave waar de jonge veehouders voor staan”, aldus Meijer. Daarnaast is dit helemaal ondoenlijk voor Noord-Brabant. In Noord-Brabant is gesteld dat in 2024 alle stallen emissiearm moeten zijn. “Provincie Noord-Brabant kan dit niet van hun ondernemers vragen. Velen hebben een van de twee afgeschoten stalvloeren gebruikt om een nieuwe vergunning aan te vragen, waarmee ze een poging doen het provinciale doel te halen. Daarnaast zijn er nauwelijks andere opties met de gestelde maximale emissie. Wij ondersteunen daarom de oproep van onze provinciale afdeling BAJK om de gestelde deadline van 2024 snel te herzien en perspectief te bieden aan de jonge veehouders in Noord- Brabant”, sluit de voorzitter af.

Vrijdag 15 juli, heeft minister van der Wal een Kamerbrief gestuurd over de stand van zaken stikstof en landelijk gebied. NAJK is positief over de openingen die in de brief gegeven worden. Zo krijgt legalisering van PAS-melders urgentie, de ecologische autoriteit inhoud, gaat het beruchte kaartje van tafel en worden er stappen gezet om de KDW uit de wet te halen. Er moeten nog heel veel stappen worden gezet, maar dit is een eerste stap in de goede richting.

Kaartje lijkt van tafel
Hoewel het niet met zoveel woorden in de Kamerbrief staat beschreven, kan er tussen de regels door worden gelezen dat de stikstofreductiekaart van tafel gaat. Er staat letterlijk in de brief dat de kaart niet bedoeld is om te kijken of te beoordelen wat de aanpak van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) betekent voor een individueel bedrijf. “Als de kaart niks zegt over de reductie van je bedrijf, banken hier volgens het kabinet niet naar hoeven te kijken en de provincies de kaart ook nog mogen aanpassen, dan staat hier eigenlijk dat de kaart passé is en daar zijn we blij mee”, aldus NAJK-voorzitter Roy Meijer.

Exit KDW ingezet
Ook staat er in de brief letterlijk benoemd dat het hoofddoel van de Vogel- en Habitatrichtlijn de gunstige staat van instandhouding van de natuur is. De brief stelt dat er gekeken wordt naar de omgevingscondities, welke breder zijn dan de  kritische depositiewaarde. Zo kan het ook zijn dat in gebieden door aanvullende manieren van natuurherstel de gunstige staat van instandhouding wordt bereikt, terwijl de KDW in die gebieden overschreden blijft worden. “In onze ogen stelt deze brief dat het NPLG het behalen van de KDW niet meer centraal stelt, maar moet kijken naar de staat van instandhouding, ongeacht of de KDW gehaald wordt of niet”, aldus Meijer. Als laatste wordt ook de evaluatie van het gebruik van de omgevingswaarde (lees KDW) naar voren gehaald en gelijk gesteld aan het tijdspad van het aanpassen van de huidige wet. Daarnaast wordt er ingezet op het ontwikkelen van nieuwe onderbouwde indicatoren om de goede staat van de natuur aan te tonen. “Voor het eerst spreekt dit kabinet zich uit over het aanpassen van de huidige focus op de KDW. Er moeten nog veel stappen worden gezet, maar dit is een goede start”, aldus Meijer.

 Ecologische autoriteit
Zoals hierboven aangegeven gaat het kabinet toetsen op de brede natuurdoelstelling. Daarvoor wordt een onafhankelijke ecologische autoriteit opgericht. De ecologische autoriteit is verantwoordelijk voor het toetsen, met het oog op de huidige en beoogde kwaliteit van de beschermde natuur, of de essentiële ecologische informatie aanwezig is voor de besluitvorming. Ook zijn zij verantwoordelijk voor het op onafhankelijke wijze beoordelen van de wetenschappelijke onderbouwing. Deze autoriteit wordt voor 1 oktober 2022 opgericht.

 PAS-melders
Het kabinet gaat versneld geld beschikbaar stellen voor het legaliseren van de PAS-melders. PAS-melders zitten volgens NAJK al te lang in onzekerheid en ook provincies liepen vast bij het legaliseren. Nu er versneld geld beschikbaar wordt gesteld, roept NAJK provincies op het voorbeeld van provincie Overijssel te volgen. Daar wordt op vrijwillige basis ruimte gekocht van stoppers, om melders en interimmers te legaliseren.

Met deze brief stelt het kabinet de uitgangspunten van het NPLG bij. De kleurplaat lijkt van tafel en de KDW begint zijn weg naar de uitgang te vinden door het omschreven proces wat ingegaan wordt.