De Duurzame Zuivelketen heeft een aantal doelen voor 2020 al gerealiseerd. Naast de oorspronkelijke partners LTO Nederland (melkveehouders) en NZO (zuivelindustrie), werken met ingang van 2019 ook de Nederlandse Melkveehouders Vakbond (NMV) en het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) samen in de Duurzame Zuivelketen. Het samenwerkingsverband, dat onder ZuivelNL valt, verbreedt zijn scope met enkele nieuwe doelen en heeft nieuwe doelstellingen voor 2030 vastgesteld.

De Duurzame Zuivelketen wordt ondergebracht bij ZuivelNL. Dit past in de nieuwe positionering van ZuivelNL als de brancheorganisatie voor de Nederlandse zuivelketen.

Behaalde doelen

Onder andere bij het terugdringen van het gebruik van antibiotica in de melkveehouderij en op het terrein van weidegang zijn de gestelde doelen voor 2020 al gehaald. Dit betekent bijvoorbeeld dat ruim 99% van de Nederlandse melkveebedrijven voldoet aan de norm voor antibioticagebruik van de onafhankelijke Autoriteit Diergeneesmiddelen (SDa). Het aantal bedrijven met weidegang is in 2018 al uitgekomen boven het streefpercentage van 81,2.

Hoofdthema’s

Ook bij de andere doelen boekt de Duurzame Zuivelketen voortgang. Daarbij gaat het tot nu toe om de volgende 4 hoofdthema’s:
– klimaatverantwoorde zuivelproductie;
– continu verbeteren van diergezondheid en dierenwelzijn;
– behoud van weidegang;
– biodiversiteit en milieu.

Voor de periode tot 2030 voegt de Duurzame Zuivelketen hier drie thema’s aan toe, namelijk:
– verdienmodellen;
– grondgebonden melkveehouderij;
– veiligheid op het boerenerf.

Bij verdienmodellen gaat het om duurzaam rendement voor melkveehouders op basis van hogere opbrengsten en/of lagere kosten en/of meer ontwikkel- cq gebruiksruimte.
Grondgebonden melkveehouderij betreft eiwit van eigen grond of uit de buurt, buurtcontracten, voldoende grote huiskavel t.b.v. weidegang en afname van de import van eiwitrijke grondstoffen. Dit sluit aan op het beleid van LNV in het kader van de nota over Kringlooplandbouw.
Een veilige werkvloer voor melkveehouders, hun familieleden, medewerkers en bezoekers zal worden gestimuleerd door bewustwording van veiligheid op het boerenerf en actief handelen zodat het aantal ongevallen afneemt.

Doelstellingen

Voor alle 7 thema’s zijn (geactualiseerde) doelstellingen vastgesteld voor 2030, in samenspraak met de Adviesraad van de Duurzame Zuivelketen en het ministerie van LNV. Het ministerie en andere stakeholders hebben namelijk ook een rol en verantwoordelijkheid bij de realisatie van de doelen.
Ook bij de sectordoelen voor 2030 gaat de Duurzame Zuivelketen uit van de diversiteit in de sector. Zo kan de ene melkveehouder meer doen aan natuur en landschap, terwijl een ander meer werkt aan duurzame energie.

Duurzame melkveehouderij

De Nederlandse zuivelsector staat voor een duurzame melkveehouderij die gezonde producten voortbrengt in een gezonde omgeving. Melkveehouders en zuivelondernemingen komen zelf met nieuwe duurzaamheidsdoelen, om dit ook in de toekomst waar te maken op basis van verantwoorde productie, voldoende draagvlak en een gezond verdienmodel.

 

Meer informatie vindt u hier: Factsheet nieuwe doelen

Eigendom en exploitatie van een agrarisch bedrijf zijn twee onderwerpen die vaak naar voren komen in mijn portefeuille bedrijfsovername, binnen het dagelijks bestuur van NAJK. In de agrarische sector hangen deze termen sterk aan elkaar. In Nederland kennen we veel bedrijven die in eigendom zijn en waar exploitatie en eigendom dus bij dezelfde partij ligt. Naast deze vorm zijn er natuurlijk nog de pachtbedrijven waarin exploitatie en eigendom duidelijk, voor het grootste gedeelte, zijn gescheiden.

Ik kom veel fanatieke jongeren tegen die graag een agrarisch bedrijf willen overnemen. Dit zijn vaak hele gepassioneerde jongeren die met hart en ziel ‘’boer’’ zijn. In de meeste gevallen komen we er al snel op uit dat ze het graag willen maar dat ze het financieel niet kunnen rondkrijgen. Dit heeft enerzijds te maken met de rentabiliteit en anderzijds met de hoge prijzen voor landbouwgrond en productierechten.

Afgelopen mei ben ik samen met 12 andere jongeren uitgenodigd om met het koninklijk paar mee te reizen naar Mecklenburg-Voor-Pommeren en Brandenburg. Doel van deze studiereis was om te leren hoe de agrarische sector in deze deelstaten werkt. Eén van de belangrijkste onderwerpen die mij is bijgebleven is dat dit veelal grote bedrijven zijn met veel ‘’eigenaren’’. Deze constructies zijn ontstaan door het voormalige Sovjettijdperk. Het gevolg is dat er een scheiding tussen eigendom en exploitatie is ontstaan.

Richting de toekomst wordt het naar mijn inziens essentieel om te kijken naar nieuwe modellen voor de manier waarop eigendom en exploitatie gescheiden kunnen worden. De pachtovereenkomsten zoals die nu in Nederland uitgegeven voldoen niet meer. In deze vorm loopt de verpachter weinig tot geen risico en de pachter neemt al het risico. Daarnaast heeft de pachter te weinig invloed op de pachtprijs. Er is hier te weinig gezamenlijk belang.

Vanuit het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en vanuit de Europese politiek worden nieuwe intredes en familiaire bedrijfsovername gestimuleerd. Binnen NAJK zien we dat dit vaak fout gaat op het gebied van communicatie en een te financieren businesscase. De problemen rondom communicatie ontstaan vaak simpelweg omdat de schenkingen dusdanig groot worden dat dit niet meer is uit te leggen aan de overblijvende kinderen. Als we praten over buiten familiare bedrijfsovername is dit probleem alleen maar groter.

Het is daarom in mijn beleving essentieel voor succesvolle duurzame agrarische bedrijfsovername in de toekomst dat er nieuwe vormen van scheiding tussen eigendom en exploitatie ontstaan. Binnen het opleiding en coaching deel van het bedrijfsovernamefonds moet hier aandacht voor zijn. Mijn oproep aan het ministerie van LNV en andere belanghebbende partijen is om hier aandacht aan te geven anders neemt het aantal bedrijfsovernames in de toekomst alleen maar af.

___________________________________________________________________________________________________________

Sietse Draaijer

Binnen het dagelijks bestuur van NAJK is Sietse Draaijer (32) verantwoordelijk voor de portefeuille bedrijfsovername. Sietse combineert deze functie met zijn melkveehouderij in het Friese Witmarsum.

Andre Arfman, voorzitter van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK), en Richard Dijkstra, directeur varkens en directielid ForFarmers Nederland, hebben hun handtekening gezet onder een nieuwe partnerovereenkomst. NAJK is blij dat de ambitieuze voeronderneming ForFarmers er opnieuw voor kiest verbonden te blijven aan de jonge boeren en tuinders.

In de samenwerking tussen de jonge boeren en tuinders en de voeronderneming ligt de focus vooral op het delen van kennis. Ook in de regio’s gaat de samenwerking verder in de vorm van plaatselijke activiteiten van de provinciale AJK’s. Beide partijen zien de samenwerking als een echte win-winsituatie: ForFarmers is een kennisbron en inspirator voor jonge agrarische ondernemers. Tegelijkertijd komt ForFarmers op deze manier in contact met de agrarisch ondernemer van de toekomst.

NAJK blij met de samenwerking

Als dé belangenorganisatie van jonge boeren en tuinders in Nederland vertegenwoordigt NAJK een enthousiaste en ambitieuze groep van 8.000 jonge agrarische ondernemers. “NAJK hecht een groot belang aan goede contacten met belangrijke spelers uit de agribusiness, zodat de leden verrijkt worden met belangrijke kennis, ontwikkelingen en informatie uit de agrarische sector. NAJK wil daarom graag de succesvolle samenwerking met ForFarmers voortzetten en is blij zo’n speler in de agribusiness aan zich te mogen verbinden”, zegt NAJK-voorzitter Andre Arfman.

ForFarmers partner voor jonge boeren

ForFarmers pakt de samenwerking de komende jaren actief op. Richard Dijkstra: “Onze missie is om ons in te zetten voor de continuïteit van het boerenbedrijf en een verdere verduurzaming van de agrarische sector. NAJK is daarin een belangrijke partner. Hierbij gaan we voor de langere termijn samen verder werken aan een mooie toekomst voor de agrarische sector. Dat gaat over meedenken over beleid tot het opzetten van grote en kleine evenementen voor de jonge boeren van Nederland. En daar zijn we trots op!”

Minister Schouten van het ministerie van LNV heeft afgelopen vrijdag, 24 mei, een brief naar de Tweede Kamer gestuurd met daarin het voorstel om de afroming van fosfaatrechten bij overdracht te verhogen van 10 naar 20%. Voor NAJK kwam dit voorstel onverwachts en vindt de verhoging teleurstellend.

Momenteel zijn er 85,3 miljoen kilo fosfaatrechten aan de melkveehouderij uitgegeven, terwijl dit er niet meer dan 84,9 miljoen kilo mogen zijn. Dit heeft de Europese Commissie eerder als eis gesteld. Minister Schouten wil geen generieke korting, dus heeft zij gekozen voor het voorstel om het percentage afroming bij overdracht te verhogen. “Wij hadden dit voorstel niet zien aankomen. Als het alternatief een generieke korting is, is dit een betere optie, maar dit is wel een tegenvaller voor de melkveehouderijsector die nog niet bekomen is van alle strubbelingen in het fosfaat dossier tot nu toe. Daarbij zal de aandacht van de melkveehouder weer helemaal richting fosfaat gaan terwijl er ook andere uitdagingen zijn waarmee we positief aan de slag wilde gaan”, aldus Marije Klever, dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille melkveehouderij. Voor de verhoging van de afroming moet er eerst nog een wetswijziging komen. Minister Schouten heeft het wetsvoorstel naar de Tweede Kamer gestuurd en hoopt hier zo spoedig mogelijk in beide Kamers over te besluiten.

Hoeveelheid fosfaatrechten blijft in beweging

De rechten die afgeroomd worden komen in de fosfaat bank. De 420.000 kilo fosfaatrechten die momenteel in de fosfaatbank zitten en de rechten die hier nog bij komen zullen komen te vervallen, op deze manier hoopt minister Schouten het aantal uitgegeven rechten onder het plafond te brengen. Ondertussen komen er door procedures en door vleesveehouders die rechten aan melkveehouders verkopen weer rechten bij. NAJK is blij dat minister Schouten bevestigd dat rechten die nu van vleesveehouders zijn wat haar betreft niet meetellen voor het sectorplafond voor de melkveehouderij. Dit is essentieel om als melkveehouderij qua rechten onder het plafon te komen.

Meer ruimte voor sector in de toekomst

De minister schrijft ook dat wanneer de fosfaatrechten en de stikstofproductie voldoende zijn terug gebracht de weg vrij is voor maatregelen die bijdragen aan het toekomstperspectief van de sector en ruimte voor ondernemerschap. Marije Klever: ‘Het is goed dat de minister dit benoemd, echter lijkt dit nu ver weg, terwijl de sector nu al opzoek is naar dit toekomstperspectief, NAJK zal zich inzetten deze woorden tot daden laten komen.’

 

Lees de Kamerbrief op: https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-landbouw-natuur-en-voedselkwaliteit/documenten/kamerstukken/2019/05/24/kamerbrief-over-stand-van-zaken-fosfaatrechtenstelsel