Alles over het bedrijfsovernamefonds
Op 10 oktober 2017 presenteerde het kabinet-Rutte III het regeerakkoord ‘Vertrouwen in de toekomst’. Hierin werd in de landbouwparagraaf speciale aandacht gegeven aan bedrijfsovername door jonge boeren en tuinders. Die dag werd bekendgemaakt dat hiervoor 75 miljoen euro vrijgemaakt wordt. Er komt een bedrijfsovernamefonds waaruit startende (personen die een nieuw agrarisch bedrijf opzetten) en overnemende agrarische ondernemers (personen die een bestaand agrarisch bedrijf overnemen) worden ondersteund om de overname en daarbij behorende investeringen te financieren.
De wens van minister Schouten van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) was dat het fonds ontwikkeld werd in overleg met jonge agrarische ondernemers. Geen enkele bedrijfsovername is gelijk, daarom hebben NAJK en het ministerie van LNV besloten gezamenlijk het land in te gaan. In december 2017 startte NAJK de inventarisatieronde. Op diverse provinciale en lokale bijeenkomsten van AJK’s spraken ambtenaren van het ministerie met jonge ondernemers.
De input uit de inventarisatieronde is gebruikt voor de invulling van het bedrijfsovernamefonds. Op 9 januari 2019 heeft minister Schouten de hoofdlijnen van het bedrijfsovernamefonds bekendgemaakt. Het bedrijfsovernamefonds zal bestaan uit twee delen:
Garantieregeling Vermogensversterkendekredieten (VVK)
Als agrarisch ondernemer heb je een bepaald kapitaal nodig om je bedrijfsplan te kunnen realiseren. Een lening van de bank kan dan helpen om je plan te realiseren, maar dekt niet altijd alle kosten die je moet maken. Dit kan te maken hebben met verschillende factoren, waaronder de solvabiliteit van je onderneming. Solvabiliteit geeft aan of de persoon of onderneming in staat is om aan de financiële verplichtingen (betaling en aflossing) te voldoen. De solvabiliteit moet een bepaalde waarde hebben, anders mogen banken geen financiering verstrekken. De waarde wordt berekend door de verhouding tussen de waarde van de bezittingen (eigen vermogen) en het geleende vermogen (schulden).
Wanneer de solvabiliteit van je bedrijf door de bank onvoldoende wordt gevonden, kan het Rijk met de Garantieregeling VVK voor een gedeelte van de lening garant staan. Hierdoor kun je het kapitaal lenen dat je nodig hebt om jouw bedrijfsplan te realiseren zonder extra financiële of dubbele financiële lasten. Door de borgstelling van het Rijk is het voor financiers (o.a. banken) aantrekkelijker om een lening te verstekken. Mocht het bedrijf onverhoopt failliet gaan, dan zal het Rijk het deel dat niet met de verkochte bezittingen gedekt wordt, aan de bank betalen. Het Rijk en de bank maken hier samen afspraken over.
Opleidings- en coachingstraject
Het opleidings- en coachingstraject is bedoeld om het ondernemerschap van de jonge agrariër te versterken en zo ook het toekomstperspectief van het agrarisch bedrijf te vergroten. Er gaat cursusmateriaal ontwikkeld worden om jonge boeren en tuinders meer financieel inzicht te geven en kennis over het traject van bedrijfsovername over te dragen. 11 miljoen euro van het budget in het bedrijfsovernamefonds wordt besteed aan het opleidings- en coachingstraject.
Minister Schouten gaat nu het bedrijfsovernamefonds verder vormgeven.
Oktober 2017
Aankondiging bedrijfsovernamefonds
10 oktober 2017 werd bekend gemaakt dat er 75 miljoen vrijgemaakt wordt voor jonge boeren en tuinders. Met het bedrijfsovernamefonds worden jonge agrarische ondernemers ondersteunt bij een bedrijfsovername.
December 2017
Minister in gesprek met jonge boeren
Minister Schouten wilde graag kennismaken met jonge boeren en tuinders. NAJK verzamelde twaalf jonge boeren en tuinders met ieder zijn of haar achtergrond. Zij konden hun ervaring delen met de minister.
December 2017
April 2018
Inventarisatierondes langs de boeren en tuinders
Inventaristatierondes samen met de ambtenaren van het ministerie om de inhoud van het bedrijfsovernamefonds vorm te geven.
Januari 2019
Kamerbrief bedrijfsovernamefonds jonge boeren en tuinders
In deze kamerbrief geeft minister Schouten de hoofdlijnen van het bedrijfsovernamefonds aan.
Januari 2019
September 2019
September 2019: Invulling bedrijfsovernamefonds is bekend
Kamerbrief met verdere invulling van het bedrijfsovernamefonds is bekend gemaakt. Vanaf 1 januari 2020 wordt de borgstellingsregeling Vermogensversterkend Krediet (VVK) opengesteld. Daarnaast komt er een kenniscentrum bedrijfsovername en een programma voor duurzame bedrijfsovernames.
Januari 2020
VVK is open gegaan.
Januari 2020
Februari 2020
Team werkt businessplan uit
NAJK heeft een team aangewezen die een businessplan gaat uitwerken voor het kenniscentrum bedrijfsovername. Als hieruit blijkt dat het realistisch is en effectief, dan zal het kenniscentrum ook opgezet gaan worden.
Maart 2020
Zes projecten goedgekeurd door SIA
Zes projecten met het onderwijs, jonge boeren en bedrijfsleven zijn goedgekeurd door SIA. Vanaf medio 2020 gaan de projecten starten. Er zal een ”routekaart’ voor bedrijfsovername opzet worden, gekeken worden hoe buiten familiaire bedrijfsovername beter tot stand gebracht kan worden en aandacht besteed worden aan de familiale kant van bedrijfsovername.
Maart 2020
FAQ Bedrijfsovername
Wie kunnen aanspraak maken op het bedrijfsovernamefonds?
Startende (personen die een nieuw agrarisch bedrijf opzetten) en overnemende agrarische ondernemers (personen die een bestaand agrarisch bedrijf overnemen) kunnen aanspraak maken op het bedrijfsovernamefonds.
Welke agrarische sectoren komen in aanmerking voor het bedrijfsovernamefonds?
Alle agrarische sectoren komen in aanmerking voor het bedrijfsovernamefonds inclusief tuinders en siertelers.
Waarom wordt de 75 miljoen die gereserveerd staat voor het bedrijfsovernamefonds, niet gewoon verdeeld onder alle jonge boeren?
In Nederland zijn zo’n 1000 agrarische bedrijfsovernames per jaar. Wanneer het geld over een regeerperiode van vier jaar wordt verdeeld, betekent dit dat iedere overname 18.750,- euro krijgt. Op een bedrijfsovername van een aantal miljoen biedt dit geen oplossing. Daarbij is de wens om meer jonge boeren en tuinders over een langere periode te ondersteunen. Dat is met puur verdelen niet mogelijk.
Als laatste zou de overheid op deze manier staatssteun verlenen, wat verboden is.
Komt het geld uit het bedrijfsovernamefonds wel op het erf van jonge boeren en tuinders terecht?
NAJK waakt ervoor dat het geld dat bestemd is voor jonge boeren en tuinders, terechtkomt bij adviseurs en banken of een pensioendonatie is voor gepensioneerde boeren. Dit is een punt dat wij bij het ministerie blijven benadrukken.
Wat zijn de eisen die gesteld worden om aanspraak te mogen maken op het bedrijfsovernamefonds?
In de Kamerbrief heeft de minister aangegeven dat het investeringsplan met de Garantieregeling VVK (85% van totale bedrijfsovernamefonds) wordt gefinancierd. Dit zal worden getoetst aan een van de criteria die de minister genoemd heeft in haar landbouwvisie. De criteria zijn onder andere het sluiten van kringlopen, het versterken van de sociaaleconomische positie van de boer in de keten, de klimaatopgave, vitaliteit van het platteland, ecosystemen, dierenwelzijn en waardering voor voedsel. NAJK vindt het onverstandig dat het ministerie deze eisen aan de investeringsplannen stelt die met de Garantieregeling VVK worden gefinancierd. Een jonge boer en tuinder heeft na de bedrijfsovername weinig financiële ruimte, terwijl er wel een aantal basisinvesteringen gedaan moeten worden voor de continuïteit en het toekomstperspectief van het bedrijf.
Voor het opleidings- en coachingstraject zijn geen eisen bekend.
Is NAJK de enige die zich bezighoudt met de 11 miljoen euro voor scholing?
Er zijn meerdere partijen gevraagd wat de scholingsbehoefte van agrarische jongeren is om zo een breed en goed onderbouwd beeld te krijgen.
Wat voor trainingen gaan er gegeven worden?
Daarover zijn we nu in gesprek met het ministerie van LNV. NAJK streeft ernaar dat de trainingen ter voorbereiding zijn op de bedrijfsovername. Daarom zou het opleidings- en coachingsdeel beschikbaar moeten zijn voor begeleiding/coaching bij een bedrijfsovername, bedrijfsovernamecursussen en het schrijven van een ondernemersplan.
Hoe kan ik, jonge boer/tuinder, aanspraak maken op het fonds? Waar moet ik mij aanmelden?
Dat is nog niet bekend. De details van het bedrijfsovernamefonds worden op dit moment verder uitgewerkt.
Wanneer treedt het bedrijfsovernamefonds in werking?
Minister Schouten heeft in de Kamerbrief over het bedrijfsovernamefonds op 9 januari aangegeven dat ruim voor de zomer het bedrijfsovernamefonds in werking moet zijn.
Welke partijen zijn erbij betrokken?
Het ministerie en NAJK overleggen samen over de invulling van het bedrijfsovernamefonds. Bij de Garantieregeling zijn ook de banken betrokken, omdat dit invloed heeft op de financieringen die zij verstrekken.
Waar lobbyt NAJK nu voor in het bedrijfsovernamefonds?
Zie het document: NAJK over…de hoofdlijnen van het bedrijfsovernamefonds.
Wat houdt het bedrijfsovernamefonds in?
Zie bovenstaande uitleg.