Jong en oud hebben elkaar nodig

Een gemengde groep jongere en oudere boeren en tuinders verzamelden zich op 18 april 2017 in het LLTB Landbouwhuis te Roermond voor de start van het nieuwe, landelijke Agripoolnetwerk van LTO en NAJK. Klaas Johan Osinga van LTO Team Internationaal schreef een artikel hierover.

De ontwikkeling van de landbouw vraagt samenwerking tussen jong en oud. De situatie in landbouworganisaties en –coöperaties verschilt daarbij niet zo gek veel van die in het gezin. Ouderen, met al hun ervaring, moeten durven open te staan voor kritiek, en jongeren moeten hun visie ontwikkelen en tonen.  Zij moeten namelijk er namelijk nog een halve eeuw mee door.

Op 18 april was de start van het nieuwe, landelijke Agripoolnetwerk van LTO en NAJK. Agripoolers zijn deskundigen op een bepaald terrein die voor Agriterra voor korte tijd op pad gaan naar een project of organisatie voor advies, training of evaluatie. Leden van NAJK, ZLTO, LLTB en LTO Noord worden door Agriterra gerekruteerd. Agriterra is actief in 15 landen in Zuid-Amerika, Afrika en Azië. De organisatie is in 1998 opgericht door de LTO’s, NAJK, Zij Actief, Vrouwen van Nu en de Nederlandse Coöperatieve Raad (NCR).

Na het welkom door LLTB-bestuurder Jan Veltmans leidde vruchtboomkweker Han Fleuren de bijeenkomst. Het thema “verjonging en vernieuwing” in de landbouw werd ingeleid door Bertine Schieven aan de hand van een studie door haar collega Nicole Sloot. Zij en Ilse Verhoijsen (Limburgs Agrarisch Jongeren Contact) waren op dat moment namens Agriterra op pad in Nepal. Het jaar 2017 is voor Agriterra het ‘Year of the Youth’.

De jonge melkveehouders Marije Klaver en Roy Meijer, beide Agripooler, presenteerden hun visie op de positie van jonge boeren in coöperaties. Marije gaf aan dat het werk in jongerenraden van coöperaties (De Samenwerking, FrieslandCampina) haar veel heeft opgeleverd: “Je bent vaak al op de hoogte voordat iets in het nieuws komt”. De coöperatie heeft jongeren nodig voor ‘versnelling van verandering’.  Roy noemde als voordeel een financiering die makkelijker rond kwam want: “Jij hebt wat van de wereld gezien”.

In de tweede helft van het programma werd in kleine groepjes nagedacht over praktijksituaties die Agripoolers tegenkomen. Dit leverde levendige discussie op over achterliggende factoren zoals de lokale cultuur en het imago van landbouw. “Waarom doet men wat men doet?”, is een vraag die de Agripooler zich vaak moet stellen.  Respecteer hiërarchie, luister goed en geef voorbeelden, waren enkele van de tips. Er rolde een lijst uit van ‘do’s’ en ‘don’ts’, zoals:

–          Respecteer de relatie

–          Pak de informele momenten

–          Zet je westerse bril af

–          Stel je open voor kritiek en verandering

Marianne Koebrugge gaf het voorbeeld van een generatiekloof in Zimbabwe. Om de dorpsoudste te winnen voor een bepaalde idee, werd hij uitgenodigd in Nederland. Daarna werden de jongeren uitgenodigd. Uiteindelijk kreeg het project steun van de dorpsoudste. Dat lukte door respect te tonen voor de lokale cultuur. Maar ook door de tijd te nemen. “Wij als Nederlanders willen meestal te snel”.

De positie van coöperaties in de land- en tuinbouw is niet voor vanzelfsprekend, zo bleek tijdens de discussies. Ook niet in Nederland. Niet iedereen gelooft in het coöperatieve model. Dit kan een terugkerend thema worden voor het nieuwe Agripoolnetwerk.

De reacties op deze eerste netwerkbijeenkomst waren overwegend positief. Vóór, tijdens en na de bijeenkomst was er veel ruimte voor informeel contact tussen de Agripoolers. Dit is een doelstelling van het netwerk: Agripoolers leren elkaar kennen, wisselen informatie uit en leren van elkaar. Een andere doelstelling is om het draagvlak binnen LTO en NAJK voor het werk van Agriterra te behouden en versterken. Daarnaast kan het netwerk gaan dienen als platform voor vragen en discussies over internationale samenwerking en de positie daarin van boeren en tuinders wereldwijd. De volgende netwerkbijeenkomst wordt gepland voor het najaar van 2017.

Klaas Johan Osinga

Wat deed NAJK voor jou in maart?

Iedereen bij NAJK zet zich dag in dag uit voor 100% in voor jou als lid. We zorgen bijvoorbeeld voor het materiaal, achtergrondinformatie en gespreksleiders voor interessante bijeenkomsten of discussieavonden, ontwikkelen trainingen en cursussen, regelen winacties en behartigen jouw belangen in Den Haag of Brussel. Wat deed NAJK voor jou in maart? Hier een kleine greep uit alle activiteiten:

  • NAJK heeft de jonge boeren en tuinder: kies wijs! campagne gedaan.
  • Een aantal dagelijks bestuurders van NAJK hebben de verkiezingsdebatten over land- en tuinbouw bijgewoond en vragen gesteld namens de jonge boeren en tuinders.
  • NAJK heeft op de Rundvee Mechanisatie Vakdagen (RMV) en Landbouwdagen Intensieve Veehouderij (LIV) in Venray gestaan.
  • NAJK heeft samen met Interpolis een bijeenkomst gehouden over het managen van weersrisico’s in de akkerbouw. Ook werd het partnercontract verlengd.
  • Dagelijks bestuurder Sander Thus heeft de deelnemers aan de YFM academy rondgeleid op zijn varkens- en akkerbouw bedrijf en verteld over de sector.
  • Dagelijks bestuurder Iris Bouwers heeft namens de Nederlandse jonge boeren en tuinders input geleverd in de vergadering van CEJA, het Europese overkoepelende orgaan van NAJK.
  • De dagelijks bestuurders van NAJK zijn in gesprek geweest met de sectorspecialisten van Rabobank.
  • Stijn Derks is verkozen tot dagelijks bestuurder bij NAJK met de portefeuille intensief. Hij volgt hiermee Ronald van Leeuwen op.

Wat zal NAJK voor jou doen in april?

Natuurlijk zal in april ook veel door NAJK worden georganiseerd. Lees het laatste nieuws op de NAJK-website. Hierbij alvast een voorproefje:

  • Op donderdag 6 april zijn een aantal dagelijks bestuurders aanwezig bij de bijeenkomst ‘zaaien voor een toekomstig GLB’.
  • De jonge boeren en tuinders die mee hebben gedaan aan het dagje praktijk zullen een dagje mee gaan lopen op het ministerie van Economische Zaken.
  • Op 18 april organiseert NAJK samen met LLTB, ZLTO, LTO Noord en Agriterra een Agripooldag. Agripoolers kunnen elkaar op deze dag spreken en kennis uitwisselen.
  • NAJK organiseert in april twee Boer zoekt Boer matchbijeenkomsten. Op 24 april in Emmeloord en op 26 april in Joure.

“Schippers, denk ook aan de toekomst van Nederlandse land- en tuinbouw”

Jonge boeren en tuinders hebben behoefte aan een kabinet dat prioriteit maakt van de land- en tuinbouw. Die boodschap heeft Andre Arfman, voorzitter van NAJK, neergelegd bij kabinetsinformateur Edith Schippers. “De Nederlandse land- en tuinbouw is toe aan een ministerie voor landbouw met veel passie en trots voor de Nederlandse agrarische sector”, aldus Arfman.

Continuïteit Nederlandse land- en tuinbouw

In de brief aan Schippers wijst Arfman onder andere op het belang van ondernemersruimte voor jonge boeren en tuinders. Arfman: “Al jaren staat het aantal jonge boeren en tuinders die een agrarisch bedrijf voort willen zetten onder druk. Het is voor de continuïteit van de agrarische sector van groot belang dat jonge boeren en tuinders de ruimte krijgen en weer volop perspectief zien om te ondernemen in de groene ruimte.” Hij doet een beroep op Schippers om bij de informatie het belang van jonge boeren en tuinders voorop te stellen.

Ministerie voor landbouw

NAJK spreekt de wens uit voor een ministerie voor landbouw: “De land- en tuinbouw raakt iedereen. Daarom hopen wij dat het nieuwe kabinet prioriteit maakt van de land- en tuinbouw. Dat er een ministerie komt voor landbouw, met veel passie en trots voor de Nederlandse agrarische sector en natuurlijk in het speciaal de jonge boeren en tuinders”, aldus Arfman. Jonge boeren en tuinders staan voor grote uitdagingen in de toekomst: klimaatverandering, bodemvruchtbaarheid, het nieuw te vormen Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). “Wij jonge ondernemers hebben goud in handen als de overheid inzet op duurzame oplossingen die de land- en tuinbouw te bieden heeft.”

Inzet kabinet

Ook heeft NAJK in de brief aan Schippers de belangrijkste thema’s voor de nieuwe regeerperiode kernachting weergegeven in 12 punten. Hierbij wordt ingezet op onder andere verbetering van de bodemkwaliteit, een eerlijke verdeling van marktmacht, ruimte voor innovatie en groen onderwijs.

Lees hier de volledige brief aan Edith Schippers!

Jonge agrariërs over Gemeenschappelijk Landbouwbeleid: meer focus op toekomst!

Op donderdag 6 april 2017 zijn bestuurders van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) in gesprek geweest met staatssecretaris Van Dam van het ministerie van Economische Zaken over de toekomst van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Dit deden zij op de stakeholdersbijeenkomst ‘Zaaien voor het toekomstige GLB’. NAJK vindt dat het nieuwe GLB vooral moet helpen om de uitdagingen van de toekomst aan te gaan.

De komende maand wordt de inzet van het ministerie van Economische Zaken richting de Europese Commissie bepaald. NAJK wil dat het ministerie ambitieuze maar realistische doelen stelt. Werkbaarheid van het systeem en duurzaamheid staan hoog op de agenda van de jonge boeren.

Inspanning belonen

NAJK heeft in 2016 haar ledenconsultatie rond het nieuw te vormen GLB al afgerond. Tijdens de bijeenkomst kreeg de organisatie de mogelijkheid om haar visie rechtstreeks bij de staatssecretaris neer te leggen. Andre Arfman, voorzitter NAJK: “Jonge boeren hebben de antwoorden op vragen rond klimaatdoelstellingen, het wereldvoedselvraagstuk en de uitdagingen van het vergrijzend platteland. Om de grote uitdagingen van de sector aan te kunnen gaan moet er een werkbaar systeem zijn dat jonge boeren motiveert om een stapje extra te doen, bijvoorbeeld het uitvoeren van maatschappelijke taken. Boeren worden dan beloond voor hun inzet voor bijvoorbeeld natuur en landschap, maar ook voor bovenwettelijke maatregelen. Zo kan het GLB ook maatschappelijk verantwoord worden.”

Ondersteuning jonge boeren

Daarnaast vindt NAJK dat jonge boeren meer ondersteund moeten worden vanuit het GLB. Arfman: “Jonge boeren hebben de toekomst. We willen dat er in Nederland ook in de toekomst veilig en kwalitatief hoogwaardig voedsel geproduceerd wordt. Daarom moeten we ervoor zorgen dat boeren hier kunnen ondernemen. Momenteel is het ontzettend lastig om een agrarisch bedrijf te beginnen of over te nemen. Daarom pleiten wij voor extra ondersteuning in de financieel zware jaren van jonge boeren.”

Het GLB kunnen verantwoorden

Ook is NAJK uitgesproken over voedselbeleid. De jonge boeren en tuinders willen dat geld, bedoeld voor landbouw, daar ook terecht komt. Arfman: “Voedselbeleid klinkt sympathiek, maar moet niet ten koste gaan van het geld bestemd voor de boer. Beleid over voedsel zou juist gefinancierd kunnen worden vanuit Nederlandse ministeries, zeker omdat het thema voedsel nauw samenhangt met gezondheid en educatie, zaken die door de Rijksoverheid geregeld worden. In de toekomst hopen we in de landbouw een redelijke prijs uit de markt te kunnen halen. Aanvullend kan het GLB dan ondersteunen wanneer andere doelen gehaald moeten worden.” NAJK en staatssecretaris Van Dam waren het hierover eens: deze gelden moeten beschikbaar komen als financiële stimulans voor maatschappelijke inzet en innovatie.

Arfman concludeert: “Een nieuw GLB moet handvatten bieden voor de landbouw van de toekomst. Een toekomst waarin jonge boeren de ruimte hebben om te ondernemen, met een vruchtbare bodem en een goede balans van natuur en landbouw op het platteland. Daar moet het GLB de mogelijkheden voor scheppen.” NAJK is verheugd dat staatsecretaris Van Dam input vraagt van jonge agrariërs op het nieuw te vormen GLB.

Young Professionalreis naar Indonesië

In september organiseert NAJK een Young Professionalreis naar Indonesië. Deze reis wordt anders dan je gewend bent. Bij deze reizen zet jij jouw kennis in voor een een melkcoöperatie in Indonesië, zo leg je samen met 5 anderen bedrijfsbezoeken af en gaat in gesprek met directbetrokkenen. Naar aanleiding van de bezoeken en gesprekken geeft de groep een advies en ontwikkelt een bijpassend stappenplan, waarmee de coöperatie aan de slag kan. Deze reis is zowel voor melkveehouders als voor jongeren uit andere sectoren. Klik hier voor meer informatie.

Oplossing voor grondgebonden bedrijf bij bedrijfsoverdracht

In een eerder nieuwsbericht heeft NAJK aandacht gevraagd voor het niet correct overnemen van gegevens bij bedrijfsoverdracht. Het probleem is dat bij bedrijfsoverdracht de gegevens van de grond voor de wet fosfaatrechten niet overgenomen worden door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). “Het niet correct overnemen van deze gegevens heeft in 2018 grote gevolgen voor jonge boeren bij afroming van de fosfaatrechten. Gelukkig lijkt er snel een oplossing te komen voor deze situatie”, aldus Bart van der Hoog, portefeuillehouder melkveehouderij bij NAJK.

Tijdens het algemeen overleg voor de Landbouw- en Visserijraad van woensdag 22 februari werd staatssecretaris Martijn van Dam stevig aan de tand gevoeld door de verschillende politieke partijen. De partijen CDA, CU, SGP en VVD benoemden allen het probleem welke NAJK heeft aangekaart en verzochten de staatssecretaris met een snelle oplossing te komen voor jonge boeren. Carla Dik-Faber van de CU voegde daar aan toe dat dit nooit de bedoeling is geweest van de motie om grondgebonden bedrijven te ontzien van een generieke korting.

In de beantwoording die daar op volgde gaf Van Dam aan binnen twee weken met een oplossing te komen. “Ook de staatssecretaris was duidelijk van mening dat dit niet de bedoeling kon zijn”, aldus van der Hoog. Een dag later diende Helma Lodders van de VVD een motie in om het punt extra druk bij te zetten zo vlak voor het verkiezingsreces. Over de motie hoefde niet eens gestemd te worden omdat de staatssecretaris de motie direct overnam. Bart: “Hiermee laat de staatssecretaris zien het punt serieus te nemen en snel met een oplossing te komen. Wij blijven de ontwikkelingen kritisch volgen en zijn erg benieuwd naar de brief die Martijn van Dam de kamer heeft toegezegd.” Een snelle oplossing lijkt hiermee in de maak!

NAJK start campagne ‘Jonge boeren en tuinders: kies wijs!’

Welke politieke partij komt op voor jonge boeren en tuinders? Hoe ziet de toekomst van de land- en tuinbouw er volgens hen uit? Het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) start in aanloop op de Tweede Kamerverkiezingen op 15 maart de campagne: Jonge boeren en tuinders: kies wijs!

De komende weken duikt NAJK in de wereld van de verkiezingen. Met de campagne ‘Jonge boeren en tuinders: kies wijs!’ vraagt NAJK jonge agrariërs en burgers te kiezen voor partijen die staan voor een toekomstbestendige land- en tuinbouw. Vanaf volgende week publiceert NAJK korte video’s waarin landbouwwoordvoerders de politieke standpunten voor jonge boeren toelichten. De video’s ‘kies wijs!’ zijn te vinden op www.najk.nl en via de onlinekanalen van NAJK: Facebook, Twitter en YouTube.

NAJK in het teken van verkiezingen

Op woensdag 15 maart worden de Tweede Kamerverkiezingen 2017 gehouden. Voor 800.000 jongeren de mogelijkheid om voor het eerst hun stem uit te brengen. Gebleken is dat deze leeftijdsgroep tijdens de verkiezingen vaak niet gaat stemmen. Onder deze 800.000 jongeren vallen ook veel agrarische jongeren, een goede reden voor NAJK om een verkiezingscampagne op te richten. Met de campagne ‘Jonge boeren en tuinders: kies wijs!’ hoopt NAJK de agrarische jongeren te activeren om naar de stembus te gaan.

Landbouwwoordvoerders aan het woord

NAJK-voorzitter, Andre Arfman, stelde landbouwwoordvoerders van verschillende politieke partijen de vragen: Als u minister van landbouw wordt, welke drie zaken gaat u voor jonge boeren en tuinders realiseren? Hoe ziet volgens u de land- en tuinbouw in Nederland er over 20 jaar uit? “Het is belangrijk dat er partijen en Kamerleden worden gekozen die jonge boeren en tuinders ruimte geven om te ontwikkelen”, aldus Arfman.

Carla Dik-Faber (CU), Eric Smaling (SP), Jaco Geurts (CDA), Tjeerd de Groot (D66), Helma Lodders (VVD) en Elbert Dijkgraaf (SGP) deelden hun visie op de landbouw. Volgende week zijn de video’s te bekijken op www.najk.nl en via de onlinekanalen van NAJK: Facebook, Twitter en YouTube.

NAJK-portefeuille tuinbouw voor Jan Paauw

Sinds donderdag 23 februari 2017 heeft het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) een nieuwe portefeuillehouder tuinbouw. Tijdens de algemene ledenvergadering is Jan Paauw unaniem verkozen als de nieuwe dagelijks bestuurder. Jan Paauw volgt daarmee Jan Enthoven op,  die juni 2016 aftrad. 

Paauw is opgegroeid op een leliebedrijf. De tuinbouw is hem dan ook met de paplepel ingegoten. Na het afronden van de opleiding Tuinbouw & Agribusiness is Paauw gaan werken in de buitendienst van een adviseringsbedrijf voor tuinders, specifiek op het gebied van bloembollenteelt. Hierdoor is hij dagelijks in gesprek met veel kwekers en tuinders.

Verstevigen

Paauw heeft een grote passie voor tuinbouw. “Nederland is vooruitstrevend op het gebied van land- en tuinbouw. Deze positie moeten we behouden en vooral verstevigen. Daarvoor is de belangenbehartiging noodzakelijk. Ik wil mij dan ook heel graag inzetten voor de belangen van de jonge tuinders”, aldus Paauw.

Grondgebonden bedrijf toch afgeroomd bij bedrijfsoverdracht

Bij bedrijfsoverdracht worden de gegevens van de grond voor de wet fosfaatrechten niet overgenomen door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Dit blijkt in de praktijk. “NAJK vindt dit zeer zorgelijk, omdat de gevolgen voor melkveehouders en in het speciaal voor jonge melkveehouders, groot kunnen zijn. Een niet-grondgebonden bedrijf krijgt te maken met een generieke afroming bij de toekenning van fosfaatrechten in 2018. Wanneer de gegevens van grond niet worden overgenomen door RVO bij bedrijfsoverdracht, ontstaat een onterechte situatie,” aldus Bart van der Hoog, dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille melkveehouderij.

Bij een bedrijfsoverdracht na 2 juli 2015 en voor 1 januari 2018 neemt de nieuwe eigenaar ook fosfaatrechten over van het bedrijf. Hiervoor wordt de referentie, het aantal dieren op 2 juli 2015, overgezet naar het nieuwe bedrijf. Een bedrijf dat per 1 januari 2018 fosfaatrechten krijgt toegekend, wordt beoordeeld op de mate van grondgebondenheid in 2015. Hierbij wordt gekeken naar de fosfaatproductie van het bedrijf in 2015 en de fosfaatruimte in 2015. Van der Hoog: “Wanneer de gegevens van grond niet worden overgenomen is het onmogelijk om als grondgebonden te worden aangemerkt.”

Voorbeeld uit de praktijk

Bij NAJK zijn verschillende situaties bekend waaruit blijkt dat RVO onterecht een bedrijf aanmerkt als niet-grondgebonden. Een van die situaties is een maatschap tussen vader, moeder en bedrijfsopvolger die in 2015 grondgebonden was. Bij overname wordt het bedrijf omgezet in een eenmanszaak. Bij de overname door de jonge ondernemer is een nieuw KvK-nummer aangevraagd. De eenmanszaak krijgt alle fosfaatrechten toegekend maar de grondgegevens worden niet overgenomen door RVO. Hierdoor oordeelt RVO dat het bedrijf in 2015 nog niet bestond en daarom ook niet-grondgebonden was in 2015.

Kromme situatie vraagt om praktische oplossing

“Deze kromme situatie vraagt om een praktische oplossing. RVO en het Ministerie van Economische Zaken moeten dit zo snel mogelijk oplossen. Als de grond in de praktijk onder het bedrijf blijft, dan moeten ook deze gegevens overgenomen worden,” aldus Van der Hoog. “We moeten uitgaan van de juiste getallen. Zoals het nu is wordt het aantal bezwaren in de hand gewerkt terwijl dit niet nodig is.”

NAJK tegen afschaffing POR-regeling

In de Kamerbrief van vrijdag 3 februari 2017 over het fosfaatreductieplan maakte staatssecretaris Martijn van Dam bekend de zogenoemde Regeling Ontheffing Productierechten Meststoffenwet (POR-regeling) per 1 januari 2018 niet te verlengen. De afschaffing belemmert de ontwikkelingsruimte voor (jonge) boeren, NAJK is dan ook fel tegen deze beslissing.

De POR-regeling maakt het voor pluimvee- en varkenshouders mogelijk om hun bedrijf uit te kunnen blijven breiden. Vereiste is dan wel dat 100% mest wordt verwerkt en naar het buitenland wordt geëxporteerd. NAJK vind het afschaffen van de POR-regeling, net als LTO-Pluimveehouderij, Nederlands Organisatie van Pluimveehouders (NOP), Nederlandse Vakbond Pluimveehouders (NVP), LTO-Varkenshouderij en de Nederlandse Vakbond Varkenshouders (NVV) onacceptabel.

Ontwikkelingsruimte tegenwerken

De afschaffing heeft voor zowel de varkens- als pluimveesector zeer nadelige gevolgen. “Door de afschaffing werkt staatssecretaris Van Dam ontwikkelingsruimte tegen en wordt de continuïteit van het familiebedrijf op het spel gezet ”, aldus Ronald van Leeuwen, dagelijks bestuurder en portefeuillehouder intensief bij NAJK. “Productierechten zijn een financiële belemmering voor jonge boeren. Na bedrijfsovername is de financiële last het hoogst. Jonge ondernemers zijn niet in de positie om productierechten aan te kopen of te leasen. Ook zijn zij hier niet op voorbereid. De POR-regeling biedt momenteel mogelijkheden om het bedrijf te blijven ontwikkelen.”