Nederland zet in Argentinië de bloemetjes  buiten!

Dag 6 – 17 december 2016

Stress, we hebben het nog niet gekend deze reis maar vanochtend was het zover. Waar de laatste beneden kwamen om te ontbijten, werden deze direct doorverwezen naar de bus. Dit is ook niet typisch Argentijns, meer een gevolg van onze Nederlandse reisleidster. We wilden op tijd zijn voor het bezoek wat gepland stond aan een kweker van vaste kamerplanten.

Aangekomen bij de kwekerij Argenplugs, hadden we een taal technische meevaller. De eigenaar is een tweede generatie Nederlandse immigrant die ook een woordje Nederlands sprak. Zijn ouders hebben de kwekerij opgestart die door de broers met vallen, maar ook vooral met doorgaan wordt voortgezet. Het ‘vallen’ heeft te maken met de Argentijnse omstandigheden, onder andere de politieke en economische instabiliteit.

Vooral het verhaal over ondernemen in Argentinië komt bij dit bezoek naar voren, omdat niemand van ons in de kwekerijwereld thuis is.  Het zien van een kwekerij was daarom nieuw en interessant. Argenplus bestaat uit meerdere onderdelen. Allereerst het opkweken van plantjes van zaad tot stekje, kamerplanten en sierplanten importeren vanuit Nederland en verkopen in Latijns-Amerika en handelen in toebehorende materialen voor de plantenteelt. Veelvoorkomende planten in zijn kwekerij waren pioenrozen, viooltjes, afrikaantjes, geraniums en amaryllis bollen. Zijn kassen hebben een licht kasframe met plastic zeil en schaduwnetten, in tegenstelling tot de praktijk in Nederland waar het merendeel onder glas wordt geteeld, vanwege de koudere buitentemperatuur en lagere lichtinstraling. Om het juiste klimaat te creëren in de kas, maakt hij gebruik van  een Pad cooling systeem en verwarmingsbuizen onder de stelling met potjes.

Zijn laatste investering in het bedrijf is het produceren van plastic potjes voor zijn klanten en plastic trees om zijn eigen zaaizaad in op te kweken. De machine die hiervoor wordt gebruikt is geïmporteerd uit China, vanwege het eenvoudige gebruik en onderhoud. Geen poespas. Het gebrek aan kennis bij de leverancier van de geleverde machines, zorgde voor veel vertraging bij installatie en afstellen van de machine. Voor deze investering is gekozen om zelf de marge te kunnen pakken die gemaakt wordt bij het produceren van potjes en onafhankelijk te zijn van de Chinese producenten van plastic potjes.

Een groot verschil met Nederland zijn de financieringsmogelijkheden of eigenlijk het gebrek aan financieringsmogelijkheden. Hierdoor is hij er toe genoodzaakt om investeringen uit zijn cash flow te betalen. Om te kunnen blijven ondernemen moet hij een hoge marge rekenen, omdat er grote risico’s zijn bij transport, import/export, korte bewaarduur van zijn producten, de hoge inflatie (40%) en de lange betalingstermijn of onzekerheid in betalingen.

Het middagprogramma stond in het teken van de Argentijnse cultuur. We verzamelden ons in de luxe buitenwijken van Buenos Aires. Voor de mensen uit de stad is dit de plek om in de weekenden de drukke stad te ontvluchten. Een buitenwijk in de delta van rivier de Tigre, met een rijke geschiedenis en prachtige natuur. Al wandelend vertelde onze gids Sander over de geschiedenis en anekdotes van deze wijk. Vervolgens zijn we per boot verder gegaan om de Tigre te bewonderen. Het is duidelijk dat er een enorme rijkdom is geweest, maar geld voor onderhoud lijkt er nu niet meer te zijn. Een hoop vergane glorie. Scheepswrakken en andere rotzooi lijken bij de decoratie van dit prachtige gebied te horen.
Voor de terugreis was gekozen voor de trein, die ons zeker niet tegenviel. De verwachting was een slecht onderhouden trein aan te treffen waar flink in gezweet zou worden door het gebrek aan koeling. Volledig in lijn met de huidige staat van de rest van het spoorwegennet dat grotendeels vervallen is. Echter, de coupés waren gekoeld en in een nette staat.

Zoals gehoopt, sloten we de dag weer af met een lekkere steak.

Joop Ybema, Luuk de Gooijer en Marco Thiessen

Roadtrip to Rosario

Argentinië dag 4 – 15 december 2016, ‘From the seed to the world’ powered by united young farmers

Deze zonnige ochtend begon met een prachtige busreis om 06:00 uur richting Rueda. Onderweg zijn we ontvangen door agrarische jongeren van de Federal Agricultural Argentinos (FAA) en de coöperatie Agricultures Federados Argentinos (AFA). Samen met hen hebben we de enige verwerkingsfabriek bezocht waar popcorn-maïs, bonen, linzen en doperwten worden verwerkt. Dit gebeurt voor zowel de Argentijnse markt en export met name naar Brazilië.

De AFA is vertegenwoordigt in 9 provincies en heeft 123 fabrieken. De coöperatie biedt werkgelegenheid voor 1600 mensen. De totale coöperatie is opgericht in 1932 door 28 boeren. Tegenwoordig heeft de AFA 38.000 leden, waarvan de gemiddelde leeftijd 60 jaar is. Het is een coöperatie die de belangen van de ‘kleine’ boer behartigt (100-120 hectare per bedrijf). Samen kunnen ze concurreren met de groot grondbezitters die meer dan 1000 hectare in bezit hebben. Over het algemeen wordt het land gehuurd door de kleine boer. Het voordeel voor de kleine boer is dat deze gebruik kan maken van teeltbegeleiding van een specialist van de AFA. Hierdoor wordt de opbrengst, de logistiek en verwerking verder geoptimaliseerd. Met in totaal 130 teeltspecialisten begeleidt de AFA van zaaien tot oogst.

De AFA en telers maken contracten over de eisen en kwaliteit van de producten. De boer is niet verplicht om aan de AFA te leveren. Voor de teler is de prijsopbouw transparant en inzichtelijk te zien op een website. Door de gunstige prijs van soja is er de afgelopen jaren grootschalig sojaproductie ontstaan waardoor er te weinig vruchtwisseling is toegepast en de bodemvruchtbaarheid achteruit is gegaan. De hoeveelheid die anderhalf jaar geleden geëxporteerd werd was 7.000 ton. Vanwege de opgeheven exportheffingen door de nieuwe overheid is dit gestegen tot 26.000 ton eindproduct. Vanuit de wereld neemt het vertrouwen om met Argentinië samen te werken toe. Met de fabriek voor de verwerking van bonen en zaden proberen ze waarde toe te voegen aan de markt.

Het vruchtwisselingsplan welke AFA adviseert is om tijdens de eerste oogst bonen of doperwten te verbouwen en bijvoorbeeld de tweede oogst van het jaar soja. Het meest gangbaar bij de overige fabrieken is om alleen soja, mais en tarwe te verbouwen. De opbrengst per oogst is voor erwten rond de 3000 kg per hectare en van linzen 2300 kg per hectare. Dit verschilt natuurlijk per gebied. In de tabel hieronder zijn de meest typerende gewassen per regio uitgezet.

Regio	Gewassen
Noorden (Formosa & Chaco	Uien, bananen, matte thee, fruit
Midden (Cordoba, Pampa’s & zuiden provincie BA) Entre Rios	Aardappels (pootgoed en friet ) Soja, maïs, tarwe, vleesvee, appels, peren, kersen en schapen. Citroenen
Westen (Tucuman, Mendosa)	Wijnproductie, suikerriet, citroenen
Zuiden	Schapen, weinig productie max 15 graden

Na de lunch met mate thee waarbij we door een rietje allemaal uit een kop mochten drinken, kregen we een rondleiding door de moderne fabriek. Met helm en oordoppen op hebben we de verwerking van doperwten gezien, van laboratorium tot verpakking. De doperwten worden geselecteerd op gewicht, kleur en grootte. De restproducten voor de consumentenproductie wordt verwerkt tot veevoer. Het opstapelen gebeurt met volautomatische opstapelrobots. Bij aanvoer van het product wordt de vrachtwagen gewogen en bemonsterd waarna de vracht wordt gelost eerst in een opslag (14.000 ton op het terrein). De grootste oogst van de bonen en zaden wordt direct van het land naar de fabriek gebracht. De transportkosten wordt betaald door de boer zelf. De winst van de coöperatie wordt gebruikt voor de verbetering van de opslag, opvangen van tegenvallende oogsten en een compensatie van transportkosten voor boeren die meer dan 500 kilometer van de fabriek gelegen zijn. De raad beslist ieder jaar hoe deze winst verdeeld wordt.

Na de rondleiding zijn we ontvangen op het hoofdkantoor van AFA in Rosario. Hier hebben wij als NAJK voorgesteld wie we zijn en wat we doen met behulp van diverse foto’s. De exportmanager van de AFA en de jongeren waren geïnteresseerd in bijvoorbeeld hoe wij de waterstanden in ons land regelen of wat de overheid de Nederlandse boer opdraagt. We hebben kennis uitgewisseld tussen de Argentijnse en Nederlandse landbouw. Wat opviel is dat zelfs de exportmanager geen Engels spreekt en de jongeren ook niet. We hadden onze tolk dus zeker nodig.

Daarna zijn we 5 blokjes omgegaan naar het gebouw van de FAA en hebben we kennis uitgewisseld met de Argentijnse jongeren. Iedere geïnteresseerde mag lid worden van FAA. De FAA bestaat uit 15.000 leden en is opgedeeld in 16 districten, afhankelijk van de sector.

De FAA behartigd de belangen van jongeren van de kleine bedrijven. Zij proberen hun stem te laten horen richting de overheid en de burgers. De jongeren hebben enige wantrouwen richting de overheid die belooft de landbouw te bevorderen. Dit in verband met het verleden. In het belang van een leefbaar platteland zet de FAA zich in voor het behoud van de kleine agrariër om de werkgelegenheid in de dorpen te behouden en daarbij zoeken zij steun bij de overheid. Burgerprojecten zoals eten bij de boer vonden de jongeren bijzonder om te zien. Zij zijn bezig om het nut van het gebruik van gewasbescherming en de voor- en nadelen hiervan uit te leggen aan de burgers. De FAA gaat vaak naar beurzen, organiseren brainstorm-congressen, kampen en trainingen.

De agrarische opleidingen sluiten niet aan bij de praktijk. Er is weinig landbouwonderwijs waardoor de jongeren naar de stad toe trekken. Er is alleen een universiteit voor veeartsen, managers en agro-economen. De kennis wordt nu uitgewisseld met de oudere generatie waardoor er weinig innovatie is op de bedrijven. De jongeren hebben voor hun eigen bedrijf nog geen visie en missie waar ze naar toe willen. Bedrijfsovername vindt pas plaats na overlijden van de oudere generatie. De grond wordt steeds duurder en de banken willen niet veel lenen door de instabiele economie zoals de hoge inflatie. Hierdoor is het zeer moeilijk om een eigen bedrijf te starten.

Aan het eind van de dag hebben wij een klein boekje overhandigt met oudhollandse gerechten en de toeristische highlights van Nederland. Wij zijn voorzien van twee tassen vol met informatie materiaal, twee Spaanse boeken en een mooie Argentijnse hoed.

Hasta la vista!
Cor-Peter Feitsma, Luuk de Gooijer & Jantine Haverkamp

Van biefstuk tot rauwe ham

Dag 2 Argentinië

Na het ontbijt vertrokken wij om 7 uur per bus naar het stadsdeel Valeria Tarello in Buenos Aires.  Hier bezochten we een veemarkt voor slachtvee genaamd ‘Mercado de Liniers’. Het bedrijf bestaat al sinds 1901 en is sinds die tijd gevestigd midden in de stad, omdat het houden en verhandelen van vee een grote economische activiteit is rondom Buenos Aires. De markt heeft op dit moment een oppervlakte van 34 hectare. In de toekomst is het de bedoeling om 25 km buiten de stad te gaan vestigen om op die manier efficiënter te kunnen werken en meer markt aandeel te kunnen krijgen. Zo zullen de houten hokken worden vervangen door metalen hokken en kan de aanpak van track & tracing gemoderniseerd worden. De voornaamste reden waarom de verplaatsing naar een nieuwe vestiging nog niet eerder heeft plaatsgevonden is dat de vergunningverlening onder de vorige regering zeer moeilijk was. Ze zijn al 10 jaar bezig met de vergunningaanvraag en verwachten binnenkort onder de nieuwe regering groen licht te krijgen. Alle werknemers zijn lokale mensen waarvan een groot deel generaties werkzaam waren voor de veemarkt. Verplaatsing heeft daarom consequenties voor de werknemers.

Vraag en aanbod van vee komt in Argentinië vaak bij elkaar op markten. Tussenhandelaren halen de koeien op van de boeren en huren hun eigen stukje markt waar ze de dieren verhandelen aan de slachterijen. Ongeveer 30 inkopers van slachterijen lopen achter de marktkoopman aan en de marktkoopman noemt een steeds hogere prijs totdat geen inkoper de hand meer opsteekt. Verkocht!

Op de markt die wij bezochten wordt ongeveer 85% van alle runderen in Argentinië verhandeld. 15% wordt geëxporteerd naar omringende landen. Deze markt is nodig omdat er veel kleine slachterijen zijn in Argentinië en de slachterijen niet de macht hebben om hun eigen prijs te hanteren voor inkoop van de dieren. Daarnaast wantrouwen Argentijnen ook de grote wellicht aan politiek gekoppelde bedrijven. Op drukke dagen worden er 10.000 koeien op een dag verhandeld. Deze dieren komen de avond en nacht van tevoren aan en worden ’s ochtends verhandeld. Op het bedrijf zijn 2300 mensen werkzaam bij het vee en 160 mensen verzorgen de administratie.

De runderen die aangeboden worden zijn vaak rond de 2,5 jaar oud en wegen ongeveer 350 kg. Ze worden relatief jong geslacht omdat er dan een malse smaak aan het vlees zit. Hier komt de typische smaak van de Argentijnse steak vandaan, waar de Argentijnen trots op zijn. Die smaak hebben wij gisteravond ook beoordeeld en ze mogen met rechts trots zijn op hun steak! De gemiddelde prijs die de boeren ontvangen is 25 peso per kg levend gewicht omgerekend komt dit neer op € 1,50 per kg. Met een inslachtingspercentage van 45% is dit ongeveer 2.70 per kg geslacht gewicht.

Na het eten reisden we door naar de plaats General Las Heras. Wij hebben hier een rondleiding gehad bij het varkensvleesverwerkingsbedrijf ‘Gubana Argentina’. Deze verwerking is onderdeel van een integratie van 6000 zeugen en is weer een dochteronderneming van de Lenesma Group. Eerst werd er een presentatie gegeven over het bedrijf, gevolgd door een rondleiding door de vleesverwerkingsfabriek. Deze integratie is één van de weinige integraties in Argentinië. Het bedrijf bestaat uit 3 locaties. Het gesloten varkensbedrijf, de slachterij en de vleesverwerking.

Bij ‘Gubana Argentina’ focussen ze zich op twee dingen, namelijk zelf varkens mesten en zelf de complete keten in eigen hand houden. Op het bedrijf zijn in totaal 500 werknemers, waarvan 200 werkzaam op het varkensbedrijf en 300 werknemers in de slachterij en vleesverwerking.

Gesloten varkensbedrijf

Het zeugenbedrijf heeft PIC als uitgangsmateriaal en heeft een eigen voerfabriek. Het rantsoen bestaat grotendeels uit tarwe en soja. Het bedrijf is volledig SPF, dus vrij van virusziekten. Het klimaat is in de regio rondom Buenos Aires gematigd met niet te tropische zomers en milde winters. Kortom, op het eerste gezicht uitstekende omstandigheden om varkens te houden. De technische resultaten van het bedrijf zijn uitstekend met minder dan 10% uitval in het gehele traject van kraamstal, biggenstal en vleesvarkens. De productie is 30 gespeende biggen per zeug per jaar en de voederconversie per kg vlees inclusief het voer voor de zeugen is 2.40. met één kanttekening dat er veel personeel aanwezig is. Zoals eerder ook al vermeld zijn er op het zeugenbedrijf 200 werknemers. De kostprijs per kg vlees voor het slachten is 1.50 USD. Voorheen was dit ongeveer 1 USD per kg vlees. De stijging komt door de nieuwe politieke wind (lees het verslag van dag 1). De nieuwe regering wil een open economie. Exportrestituties zijn afgezwakt en de importheffingen zijn verdwenen. Hierdoor is het voer duurder geworden en daarmee de kostprijs. Doordat Rusland de grens heeft gesloten voor import van varkensvlees, bleef Brazilië met een grote voorraad varkensvlees zitten. Door de nieuwe regering werd het mogelijke voor Brazilië varkensvlees te exporteren naar Argentinië. Argentijnse varkensboeren hebben het hierdoor nu moeilijk. Voorheen konden de varkensboeren elk jaar geld verdienen maar door de competitie op de wereldmarkt is dit veel moeilijker geworden. De conclusie voor ‘Gabana Argentina’ is dat de efficiëntie omhoog moet om te kunnen concurreren met de wereldmarkt.

Het bedrijf wat wij bezochten is niet een typisch Argentijns varkensbedrijf. In Argentinië zijn ongeveer 700.000 zeugen waarvan ongeveer 80% van de zeugen op bedrijven gehouden worden met minder dan 200 zeugen. Een Braziliaanse integratie is sinds kort begonnen in Argentinië met 8000 zeugen. Het lijkt een kwestie van tijd dat meer buitenlandse partijen inspringen op de mogelijkheden voor het produceren van varkensvlees voor een lage kostprijs. Dit komt ook deels doordat de consumptie van varkensvlees onder de consumenten in Argentinië toeneemt. Dit heeft twee redenen, enerzijds is de prijs van varkensvlees ten opzichte van rundvlees gunstiger geworden voor de consument, anderzijds heeft de varkensindustrie haar varkensvlees goed gepromoot. De Argentijnse consument is zich niet bewust van hoe en waar het vlees geproduceerd wordt. Men eet wat beschikbaar is voor een gunstige prijs en dit betekent dat niet altijd gekozen wordt voor vlees van Argentijnse afkomst.

Slachterij en verwerking

Op een andere locatie is de slachterij hier worden ongeveer 900 varkens per dag geslacht en tijdens het bezoek ongeveer 1000 varkens per dag door de grotere vraag naar varkensvlees tijdens de kerst. Bij de verwerking zagen wij hoe de halve karkassen verder uitgebeend werden tot verse producten en verwerkte producten. Ook hebben wij gezien dat ‘Gabana Argentina’ bezig is om een nieuw product op te zetten met toegevoegde waarde, namelijk Argentijns gerijpte rauwe ham. De hammen worden eerst in zout opgeslagen en daarna 12 tot 14 maanden gedroogd waarna ze klaar zijn voor de verkoop als gehele ham of in kleinere stukken. Dit is een mooi voorbeeld van extra waarde toevoegen aan het eind van de keten.

Krista Berghuis, Jeroen Schuldink en Marco Thiessen

Landbouw zit Argentinië in de genen

Dag 1 Argentinië

Na een 18uur durende vlucht kwamen we aan op het vliegveld van Buenos Aires. We werden op gewacht door Marloes die deze week onze tolk zal zijn.

Langs de op elkaar gestapelde huizen in de voorsteden kwamen we na een korte file aan bij ons hotel in de wijk San Telmo. Nadat we ons even snel hebben opgefrist gingen we richting een Argentijnse lunch. Daar kregen we veel verschillende typische gerechtjes voor geschoteld. Het eten komt wel goed deze reis!

Daarna vervolgden wij onze weg naar de Nederlandse ambassade. Hier werden we opgewacht door Bart Vrolijk. Hij is hoofd van de landbouwraad van Argentinië, Uruguay en Paraguay. Op de Nederlandse ambassade hebben we gesproken over de kansen en bedreigingen van Argentinië. Argentinië is 2x zo groot als Duitsland, Frankrijk en Spanje bij elkaar. De grootste exportproducten zijn soja en pinda’s.

In 2001 is Argentinië failliet verklaard. De inflatie steeg naar ongekende hoogten. De vorige regering met Christina Kirchner als president was de landbouw en boeren niet goed gezind. Dit wil zeggen dat ze de landbouw niet alleen niet stimuleerde, maar juist tegenwerkte. Dit gebeurde vooral via exportheffingen. Om zo staatsinkomsten te genereren. Met de sinds een jaar gekozen nieuwe regering is er een heel andere wind gaan waaien in Argentinië. De exportheffingen worden afgebouwd en de landbouw gaat zich weer steeds meer op de export richten. Zoals gezegd vooral GMO soja, maar ook veel graan en rundvlees. Naar Nederland komt vooral het sojameel. De landbouw maakt momenteel ruim de helft uit van het nationale inkomen.

De ambassade houdt zich vooral bezig met de belangen van Nederlandse bedrijven voor de Argentijnse markt. Het gaat hierbij om onder andere bedrijven actief in tuinbouwzaden en landbouwmachines. Ook de pootgoedsector wil graag voet aan wal krijgen. Maar door een fytosanitaire stop een aantal jaar geleden is dat tot nu toe niet gelukt. Maar de verwachting is dat de importstop er binnen niet al te lange tijd af gaat. De toekomstverwachting is ambitieus. Van alle producten worden hogere productievolumes verwacht de komende jaren. Er is dan ook veel potentieel zowel op het gebied van efficiëntie als onbenutte landbouwgrond.
Daarnaast heerst er in Argentinië een grote informele economie (zwarte markt). Bedrijven en personen zijn niet geregistreerd waardoor ze ook geen belasting betalen. De overheid probeert deze bedrijven in kaart te brengen, maar omdat er dit zoveel zijn valt dit niet mee. Ook corruptie viert nog steeds hoogtij, maar ook dat probeert de huidige regering tegen te gaan.

Kortom, Argentinië is een echt landbouwland met veel potentie. Zie ook de onderstaande link voor meer informatie vanuit de Nederlandse Landbouwraad in Argentinië (www.agroberichtenbuitenland.nl/argentinie). Het was in ieder geval een interessant eerste bezoek en een mooie voorbereiding op de rest van de reis.

Paulien van Beesten, John de Bruijckere en Doeko van ‘t Westeinde