Cijfers over agrarische bedrijfsopvolging blijven onverminderd slecht

Op woensdag 13 januari 2021 publiceerde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) de cijfers over bedrijfsopvolging in de agrarische sector. Deze uitkomsten zijn gebaseerd op de voorlopige Landbouwtelling 2020. De cijfers bewijzen jammer genoeg dat de lobby van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) niet zonder reden is: ondersteuning van jonge boeren en tuinders is broodnodig. Slechts 41% van de agrarische bedrijven heeft een bedrijfsopvolger, waardoor veel agrarische bedrijven de komende jaren zullen verdwijnen. Echter, door de alsmaar groeiende wereldbevolking zal de vraag naar voedsel juist stijgen. Jonge boeren zijn de voedselmakers van de toekomst.

In 2020 waren er ruim 52 duizend landbouwbedrijven. Dit zijn er zo’n drieduizend minder dan vier jaar geleden, terwijl de bedrijven zonder opvolger juist zijn gestegen. Het zijn voornamelijk de kleine bedrijven die niet worden opgevolgd: het aantal stoppers onder de kleine bedrijven is groter dan onder grote bedrijven.

Daling zet voort
“Net als vier jaar geleden is het aantal stoppers groter dan de groei van de blijvende bedrijven en dat is zorgelijk voor de voedselproductie van morgen en voor het behoud van voldoende omvang, zodat de landbouwinfrastructuur op orde blijft!”, aldus Eke Folkerts, dagelijks bestuurder met de portefeuille bedrijfsovername. De cijfers van het CBS laten zien dat meer dan de helft van de Nederlandse boerderijen met een bedrijfshoofd van 55 jaar of ouder geen bedrijfsopvolger had in 2020. “Dit zijn niet de cijfers waar we op hoopten, maar dit was wel te verwachten. Jonge boeren hebben behoefte aan kennis, kapitaal en grond. De financiën op bedrijven staan onder druk, er dreigt een enorm gebrek aan ruimte, de toenemende (tegenstrijdige) wet- en regelgeving gooit roet in het eten en bedrijfsovername is en blijft een complex proces. Allemaal zaken waardoor de jonge boeren het gevoel hebben de grip op hun toekomst te verliezen. Om de agrarische infrastructuur op orde te houden, is het belangrijk dat er voldoende bedrijven blijven. NAJK wil daarom in gesprek met de minister over een gezamenlijk opgesteld plan met overheid, keten- en sectorpartijen om zowel in 2030 als in 2050 duurzaam te kunnen blijven ondernemen, geld te verdienen met ons levenswerk en internationaal leidend te blijven”, aldus Folkerts. “De agrarische sector in Nederland is verantwoordelijk voor een totale exportwaarde van 94,5 miljard. Van deze producten blijft 75% binnen Europa. Het is dus in het belang van zowel heel Nederland als Europa om deze jonge ondernemers niet tegen te werken, maar juist te stimuleren om een agrarisch bedrijf over te nemen. Helaas is dit nu niet wat er gebeurt. De cijfers zijn in de afgelopen jaren verre van verbeterd.”

Kenniscentrum bedrijfsovername
“De cijfers van het CBS maken onder andere de noodzaak van een kenniscentrum bedrijfsovername weer pijnlijk duidelijk. Het kenniscentrum bedrijfsovername moet het onafhankelijke expertisecentrum op het gebied van duurzame agrarische bedrijfsovernames worden. Het kenniscentrum bundelt en verspreidt kennis over bedrijfsovername en helpt opvolgers, overdragers en overige gezinsleden op weg naar een succesvolle bedrijfsovername”, aldus Folkerts. “Een bedrijf overnemen is niet iets wat je van de ene op de andere dag doet. Het is een complex proces op zowel financieel als sociaal-emotioneel vlak en vraagt een jarenlange voorbereiding.”

Boer zoekt Boer
Helaas ziet NAJK al jaren agrarische bedrijven stoppen omdat er geen opvolger is. Tegelijkertijd zijn er veel jongeren die graag boer willen worden, maar geen bedrijf tot hun beschikking hebben. Om deze bedrijfsopvolgers en overdragers met elkaar in contact te brengen is NAJK het online platform Boer zoekt Boer gestart. Folkerts: “Het initiatief loopt nu een paar jaar en het aantal profielen stijgt nog steeds. Gezien de gevoeligheid en de enorme impact van een buitenfamilaire overname, zou het een mooie invulling zijn om hierbij ook matchmaking aan te bieden. Iemand die persoonlijk en actief kan bemiddelen tussen overdragers en opvolgers. We zijn momenteel aan het kijken wat hierin mogelijk is.”

NAJK pleit voor een landbouwsector die aantrekkelijk is voor onze jonge boeren en tuinders. Nederland is de koploper binnen de agrarische sector en die positie moeten we behouden.

Lees hier de cijfers van het CBS over bedrijfsopvolgers.