EU zet stap richting betere agrarische bedrijfsopvolging, nu Den Haag nog

De Europese Commissie heeft vandaag een belangrijke communicatie gepubliceerd over bedrijfsopvolging in de landbouw. NAJK verwelkomt deze stap: het is een erkenning dat jonge boeren geen gebrek aan ambitie hebben, maar wél de juiste randvoorwaarden nodig hebben om hun bedrijf toekomstbestendig voort te zetten.

 Al jaren pleiten NAJK en CEJA voor een Europese strategie die jonge boeren écht vooruithelpt. In de vandaag gepresenteerde communicatie worden drie cruciale thema’s benoemd: toegang tot financiering, toegang tot grond en toegang tot kennis en innovatie. Dat zijn precies de knelpunten waar jonge boeren in de praktijk dagelijks mee te maken hebben.

“Het is goed om te zien dat de Europese Commissie nu erkent wat wij al jaren roepen: zonder een gerichte strategie en concrete acties blijft streven naar meer bedrijfsopvolging een papieren werkelijkheid,” zegt Coen van de Bighelaar, portefeuillehouder Bedrijfsovername bij NAJK. “Maar we zijn er nog lang niet. Mooie woorden zijn een begin, maar het gaat nu om concrete uitvoering – zowel in Brussel als in Den Haag. Met het net opgestarte bedrijfsovernameplatform kunnen en willen we daar een bijdrage aan leveren.”

Tijd om door te pakken in Nederland

Juist in Nederland is het nú tijd om door te pakken. De verkiezingen en daaropvolgende kabinetsformatie bieden een uitgelezen kans om bedrijfsopvolging stevig te verankeren in het land- en plattelandsbeleid. NAJK roept politieke partijen op om de Europese strategie niet alleen te omarmen, maar ook te vertalen naar nationale actie.

“Toegang tot grond, financiering en kennis zijn geen luxe, maar randvoorwaarden voor jonge boeren die willen investeren in hun toekomst en bijdragen aan een duurzame landbouw,” benadrukt Gerben Boom, vicevoorzitter van NAJK en portefeuillehouder internationaal. “Wij rekenen erop dat Den Haag deze thema’s prominent meeneemt in de onderhandelingen over het nieuwe kabinet.”

NAJK blijft zich inzetten voor een toekomstbestendige landbouw met ruimte voor jonge ondernemers. De Europese strategie is een belangrijke stap, maar het echte werk begint nu: van woorden naar daden, ook in Nederland.

 

Kabinet verhoogt budget Vestigingssteun 2025

Goed nieuws voor jonge boeren: het kabinet trekt extra geld uit voor de Vestigingssteun 2025. Het budget stijgt van €47,4 miljoen naar €60,1 miljoen, waardoor er ruimte komt om de meeste serieus ingediende aanvragen te honoreren.

Voor veel jonge ondernemers betekent dit een broodnodige steun in de rug bij bedrijfsovername of -start. Waar de eerste openstelling nog gepaard ging met strenge regels en teleurstellingen, zien we nu een duidelijke omslag naar realistischer beleid en meer begrip voor de praktijk.

“Het extra budget laat zien dat de overheid bereid is te investeren in de toekomst van onze sector”, zegt Coen van den Bighelaar, portefeuillehouder Bedrijfsovername bij NAJK.

De openstelling van de Vestigingssteun in 2026 is nog niet volledig bekend, maar de verwachting is dat de regeling ook dan wordt voortgezet. Jonge landbouwers die in 2026 een bedrijf willen starten of overnemen, kunnen dan eenmalig rekenen op financiële ondersteuning, mits de overname niet langer dan een jaar geleden plaatsvond.

Lancering Bedrijfsovernamewijzer belangrijke mijlpaal voor jonge boeren en tuinders

Vandaag is het online platform www.bedrijfsovernamewijzer.nl officieel gelanceerd: hét centrale, onafhankelijke punt waar bedrijfsopvolgers en -overdragers, familieleden, zij-instromers en erfbetreders terechtkunnen voor advies, begeleiding en inspiratie bij bedrijfsovername. Met dit initiatief bundelen overheid, belangenorganisaties en onderwijsinstellingen hun krachten om de opvolging in de land- en tuinbouw toekomstbestendig te maken. Het platform is onderdeel van het programma in oprichting ‘Voor de volgende generatie’. Het programma zal de komende vier jaar activiteiten ontwikkelen gericht op succesvolle duurzame bedrijfsovernames en op de verdere ontwikkeling van het platform.

Voor NAJK, de vereniging van jonge boeren en tuinders, is dit een belangrijke stap. Bedrijfsovername is één van de speerpunten van NAJK. Al jarenlang zet de organisatie zich in voor betere begeleiding, eerlijke kansen en meer bewustzijn rondom de uitdagingen van bedrijfsopvolging.

“Voor jonge boeren en tuinders is bedrijfsovername vaak een grote uitdaging. Het gaat niet alleen om financiële en juridische vraagstukken, maar ook om emotie, familieverhoudingen en toekomstplannen. Met de Bedrijfsovernamewijzer is er nu één centrale plek waar al die aspecten samenkomen. Dit helpt jonge ondernemers én hun families in het maken van de juiste keuzes voor de toekomst,” aldus Coen van den Bighelaar, portefeuillehouder bedrijfsovername bij NAJK.

Het platform maakt kennis uit onderzoek en praktijk direct toegankelijk. Naast juridische en financiële thema’s is er nadrukkelijk aandacht voor de sociale en emotionele kanten van bedrijfsovername. Families krijgen ondersteuning bij gesprekken en het maken van keuzes. Ook ontstaat door de verbinding met andere agrarische ondernemers, adviseurs en hogescholen een krachtig netwerk dat opvolgers en overdragers in elke fase van het proces ondersteunt.

NAJK blijft zich inzetten om bedrijfsovername hoog op de agenda te houden en jonge boeren en tuinders te ondersteunen bij de stap naar ondernemerschap. De lancering van de Bedrijfsovernamewijzer is daarbij een belangrijke mijlpaal.

Vraag op tijd jouw vestigingssteun aan!

Jonge landbouwers die een bedrijf (gedeeltelijk) overnemen in -of na 2023 of een nieuw bedrijf starten, kunnen mogelijk subsidie vanuit het Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) krijgen. Deze subsidie is aan te vragen vanaf maandag 28 april 2025 tot vrijdag 27 juni 2025. Per aanvraag zal er 80.000 euro worden vrijgemaakt voor bedrijfsopvolgers.

De vestigingssteun is een financiële ondersteuning voor de opvolger bij overname van een land- of tuinbouw bedrijf en is bedoeld om jonge boeren en tuinders te helpen in de eerste jaren na de bedrijfsovername, die financieel het moeilijkst zijn. Deze regeling is opengesteld van maandag 28 april tot vrijdag 27 juni, mits het budget niet eerder is overschreden. Dus zorg dat je er op tijd bij bent.

Informatie & voorwaarden

Om in aanmerking te komen voor de vestigingssteun voor de jonge boeren zijn in ieder geval de volgende punten van toepassing:

  • Je bent op 31 december 2025 tussen de 16 en 39 jaar.
  • Je bent bedrijfshoofd vóórdat je de aanvraag indient.
  • Je bent in het bezit van een diploma van een officiële opleiding landbouw, tuinbouw of een gelijksoortige opleiding. Of je hebt minimaal 2 jaar aantoonbare werkervaring met land- en tuinbouwproductie. Ervaring telt mee vanaf de leeftijd van 16 jaar.
  • Je bent het bedrijf op of na 1 januari 2023 gestart. Of je nam het bedrijf op of na die datum over.
  • Je was nog geen bedrijfshoofd voor 1 januari 2023.

Lees hier meer over de voorwaarden of hoe je de subsidie kan aanvragen.

Steuntje in de rug

NAJK heeft de afgelopen jaren hard gelobbyd voor budget en een goede invulling van de vestigingssteun. “NAJK heeft de afgelopen jaren hard gelobbyd voor budget en een goede invulling van de vestigingssteun. De vestigingssteun is een steun in de rug in een periode dat jonge boeren het goed kunnen gebruiken. Bij veel jonge boeren en tuinders speelt de vraag of zij met hun bedrijf nog wel welkom zijn in Nederland. Met de vestigingssteun geeft de politiek het signaal dat zij oog hebben voor ons en de problematiek waar we mee te maken hebben”, aldus Coen van den Bighelaar, portefeuillehouder bedrijfsovername bij NAJK.

Meer informatie bekend over vestigingssteun voor jonge boeren

Op woensdag 3 april heeft het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) de details van de vestigingssteun voor jonge landbouwers bekend gemaakt. Per aanvraag zal er 80.000 euro worden vrijgemaakt voor bedrijfsopvolgers. NAJK heeft hard gelobbyd om dit mogelijk te maken en is erg blij dat de overheid jonge boeren en tuinders een steuntje in de rug geeft.

De vestigingssteun is een (directe) financiële ondersteuning voor de opvolger bij overname van een land- of tuinbouw bedrijf. De agrarische sector vergrijst enorm, zowel in Nederland als Europa. Jonge boeren en tuinders hebben we nodig, omdat voedsel een belangrijke strategische pijler is voor ons als Europese Unie. De regeling is er om jonge boeren en tuinders te helpen in de eerste jaren na de bedrijfsovername, die financieel het moeilijkst zijn. Vorig jaar werd bekend dat er ongeveer 75 miljoen beschikbaar zou komen vanuit het GLB. Afgelopen februari stemde de Tweede Kamer in met een verhoging van 163 miljoen euro. Daardoor komt de vestigingssteun op een vast bedrag van 80.000 euro per aanvraag.

Informatie & voorwaarden
Om in aanmerking te komen voor de vestigingssteun voor de jonge boeren zijn in ieder geval de volgende punten van toepassing:

  • De jonge landbouwer dient min.16 en max. 39 jaar oud te zijn op 31 december van het aanvraagjaar
  • Je dient het bedrijf volledig over te nemen of voor meer dan 50% van de aandelen of het eigen vermogen
  • De overname moet plaatsvinden/plaats hebben gevonden vanaf 1 januari 2023
  • De standaardverdiencapaciteit moet minimaal 15.000 euro zijn
  • Je dient een bedrijfsplan aan te leveren

De regeling wordt in 2024 opengesteld van 3 juni tot 2 augustus. De exacte voorwaarden van de regeling zijn hier te lezen.

Steuntje in de rug
NAJK heeft de afgelopen jaren hard gelobbyd voor budget en een goede invulling van de vestigingssteun. “De vestigingssteun is een steun in de rug in de periode dat de bedrijven dat nodig hebben, maar ook vooral in een periode dat jonge boeren het kunnen gebruiken,” aldus Coen van den Bighelaar, portefeuillehouder bedrijfsovername bij NAJK. “Bij veel jonge boeren en tuinders speelt de vraag of zij met hun bedrijf nog wel welkom zijn in Nederland. Met de vestigingssteun geeft de politiek het signaal dat zij oog hebben voor ons en de problematiek waar we mee te maken hebben. Als NAJK hopen we dat openstelling van de regeling leidt tot meer succesvolle bedrijfsovernames en bijdraagt aan toekomstperspectief voor jonge boeren in Nederland.”

Startschot
NAJK beschouwt deze nieuwe subsidieregeling als een startschot voor steun aan jonge landbouwers. Naast de vestigingssteun werken we ook al langere tijd aan ondersteuning van zij-instromers via het project ‘Boer zoekt Boer’. Het Brabants Agrarisch Jongeren Kontakt (BAJK) heeft enkele weken geleden een tweede matchmakingstraject gestart. Ook wordt in samenwerking met LNV vormgegeven aan het Kenniscentrum Bedrijfsovername.

Bedrijfsopvolgingsregeling versoepeld voor vruchtwisseling

De Tweede Kamer heeft een amendement aangenomen die gebruik van de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) bij vruchtwisseling eenvoudiger maakt. Landbouwgronden die voor vruchtwisseling tijdelijk worden geruild, maar niet bij de grondkamer een geregistreerde teeltpachtovereenkomst hebben, tellen nu ook mee bij de BOR. NAJK had hier ook in het landbouwakkoord voor gepleit en is daarom blij met deze aanpassing.

Op Prinsjesdag is er een wetsvoorstel over aanpassing van de BOR naar de Tweede Kamer gestuurd. Hierin stond het voorstel om landbouwgronden die voor vruchtwisseling tijdelijk worden geruild, ook mee te laten tellen voor de BOR. Echter moesten deze gronden wel een geregistreerd teeltpachtovereenkomst hebben bij de Grondkamer. Vrijdag 27 oktober heeft de Tweede Kamer een amendement aangenomen waarin deze registratievoorwaarde komt te vervallen.

Reactie portefeuillehouder bedrijfsovername
“De BOR is belangrijk voor bedrijfsovername in de agrarische sector. De agrarische sector is enorm aan het vergrijzen en daarom is elke stap om bedrijfsovername te ondersteunen hard nodig”, aldus Coen van den Bighelaar, dagelijks bestuurder bij NAJK met de portefeuille bedrijfsovername. “Wij zijn blij dat het CDA dit amendement heeft ingediend en de Tweede Kamer deze heeft aangenomen. Op deze manier past het beter bij de praktijk en ondersteunt het bedrijfsovernames.”

Laatste kans: de vierdaagse cursus bedrijfsovername bijna van start!

Op dinsdag 8 november is het zover: de aftrap van de cursus bedrijfsovername. Dit najaar organiseert NAJK, in samenwerking met Hans Verweij (Flynth) en Lianne Veenstra (Agrocoaching), de online cursus bedrijfsovername. Zit jij ook midden in het proces van opvolging van het familiebedrijf? En wil je meer leren over communicatie en samenwerking? Vergeet je dan niet aan te melden!

Alle boerendochters en -zonen staan vroeg of laat voor de keuze: neem ik het ouderlijk bedrijf over of niet? Wat komt daar dan – naast alle werkzaamheden op het boerenbedrijf – bij kijken? In veel gevallen wordt de focus in een bedrijfsovername gelegd op de strategische visie en het financiële plaatje. Echter, het betrekken van naasten zoals broer(s), zus(sen) en partner bij een bedrijfsovername is eigenlijk net zo belangrijk. Maar hoe doe je dat?

Cursus bedrijfsovername
Aan de hand van verschillende praktijksituaties bespreken we in een kleine groep van maximaal tien personen het proces van bedrijfsopvolging: wat en wanneer je het bespreekbaar maakt met de familie en we zoomen in op de samenwerking in familieverband. Er is genoeg ruimte voor het uitwisselen van ervaringen en het inbrengen van eigen vragen.

Voor in de agenda!
Deze cursus zal dinsdag 8 november 2022 om 20:00 uur van start gaan. De andere avonden vinden plaats op 22 november6 december en een nader overeen te komen datum.

Aanmelden of meer informatie
De kosten voor deze online cursus bedragen voor NAJK-leden € 295,- excl. btw (niet-leden betalen € 345,- excl. btw). Aanmelden is mogelijk via dit aanmeldformulier. Voor meer informatie over deze online cursus kun je terecht bij Neline Both, algemeen secretaris NAJK via 030-2769864 of nboth@najk.nl.

Het is weer tijd voor een cursus bedrijfsovername!

Dit najaar organiseert NAJK, in samenwerking met Hans Verweij (Flynth) en Lianne Veenstra (Agrocoaching), voor de derde keer de online cursus bedrijfsovername. Zit jij ook midden in het proces van opvolging van het familiebedrijf? En wil je meer leren over communicatie en samenwerking? Begin november starten we weer met deze cursus (vier avonden)!

Aan de hand van verschillende praktijksituaties bespreken we in een kleine groep van maximaal tien personen het proces van bedrijfsopvolging: wat en wanneer je het bespreekbaar maakt met de familie en we zoomen in op de samenwerking in familieverband. Er is genoeg ruimte voor het uitwisselen van ervaringen en het inbrengen van eigen vragen.

Voor in de agenda!
Deze cursus zal dinsdag 8 november 2022 om 20:00 uur van start gaan. De andere avonden vinden plaats op 22 november6 december en een nader overeen te komen datum.

Aanmelden of meer informatie
De kosten voor deze online cursus bedragen voor NAJK-leden € 295,- excl. btw (niet-leden betalen € 345,- excl. btw). Aanmelden kan via dit aanmeldformulier. Voor meer informatie over deze online cursus kun je terecht bij Neline Both, algemeen secretaris NAJK via 030-2769864 of nboth@najk.nl.

NAJK is verbijsterd en ontzet over de uitkomsten van de evaluatie BOR

Op 25 mei 2022 bracht het Centraal Planbureau (CPB) de ‘Evaluatie van de fiscale regelingen gericht op bedrijfsoverdracht’ uit. NAJK is nog aan het bijkomen van de conclusie van de evaluatie. De conclusie luidde dat de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) doeltreffend is, maar bij driekwart van de bedrijfsovernames onnodig is voor de continuïteit van de bedrijven. In de evaluatie wordt gesteld dat er voldoende liquiditeit is om de belastingclaim te betalen. Hierbij wordt volledig voorbij gegaan aan de financiële structuur bij agrarische bedrijven.    

Het CPB heeft op verzoek van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat en het Ministerie van Financiën de evaluatie uitgevoerd. Eén keer per vijf jaar worden fiscale regelingen op doelmatigheid en doeltreffendheid geëvalueerd. Nu waren de BOR  en de doorschuifregeling (DSR) aan de beurt.

Agrarische sector vs. andere sectoren
De regelingen zijn voor familiebedrijven in verschillende sectoren inzetbaar. De agrarische sector verschilt op essentiële punten met andere sectoren doordat de waarde in de bedrijven relatief hoog is in verhouding tot de liquiditeit. Oftewel de bedrijven zijn veel geld waard, maar het geld staat niet op de bankrekening. Er is dus geen ruimte voor een grote belastingclaim bij bedrijfsoverdracht. “Zonder BOR en DSR is agrarische bedrijfsovername onmogelijk. Bij versobering, of zelfs afschaffing van deze regelingen is de huidige generatie ook meteen de laatste”, aldus Eke Folkerts, dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille bedrijfsovername.

Verruiming
NAJK pleit ervoor om de BOR juist te verruimen in plaats van te versoberen. Door bijvoorbeeld de bezits- en voortzettingseis te verruimen, wordt de regeling doelmatiger en komt het meer in lijn met de andere Europese landen. Daarnaast helpt het de nieuwe generatie boeren om mee te gaan met de transitie waar de maatschappij en het kabinet om vragen. In het coalitieakkoord heeft de regering toegezegd de continuïteit van familiebedrijven te willen borgen en opvolging eenvoudiger te maken. Verruiming van de BOR past bij die toezegging, versobering absoluut niet. NAJK roept het kabinet op zich aan hun woord te houden!  

Kom naar de Expeditiedag Bedrijfsopvolging op 10 juni!

Een bedrijfsopvolging in de agrarische sector is niet niks. Het is een mooi, maar uitdagend proces waarbij je als familie verschillende obstakels tegen kunt komen. Wanneer je op tijd en bewust met de bedrijfsovername aan de slag gaat, geeft dit de kans om de zogeheten obstakels uit de weg te gaan. Zo kan de energie in het bedrijf gestoken worden en blijft het gezellig in de familie, een win-winsituatie!

Op vrijdag 10 juni worden bij De Boerinn in Kamerik (Utrecht) van 14:30 – 19:30 uur mini-workshops rondom bedrijfsopvolging georganiseerd. In een gezamenlijk programma zullen een aantal sprekers hun visie en tips geven over de uitdagingen binnen een bedrijfsopvolging.

Aanmelden
Wil jij ook op een vrijblijvende manier aan de slag met jullie expeditie bedrijfsovername? Meld je hier aan en deel de flyer met iedereen voor wie deze dag ook interessant is!