Gemoedelijk en leerzaam | De toekomst begint vandaag

De eerste week van januari is het project “De toekomst begint vandaag” afgetrapt.  Zoals jullie misschien al weten luidt mijn hoofdvraag als volgt: Wat zijn de bedrijfskundige consequenties van het omschakelen naar biologische landbouw voor ons bedrijf?

Maar waar begin je? Als je Googelt op biologische landbouw krijg je een overmaat aan informatie en merk je al snel dat biologische landbouw geen kleine sector meer is.

Wat een geluk, drie weken na de aftrap van dit project vindt de jaarlijkse Bio-beurs plaats in Zwolle. Daar moet ik heen dacht ik toen. 22 januari ben ik dan ook vol verwachting richting Zwolle gegaan. Het was voor mijn een grote verrassing. De sfeer was geweldig, ik omschrijf het als: “Gemoedelijk met gepassioneerde mensen die vol enthousiasme werkzaam zijn in de hele biologische keten.” Verrassend is ook dat werkelijk heel de keten aanwezig is. Van mechanisatie, afnemers, fabrikanten, verwerkers, tot zelfs cosmetica aan toe.

Het was voor mij een innoverende dag waarbij ik veel indrukken en contacten heb opgedaan. Echter brengt dit nog geen brood op de plank en om die reden ben ik een week later samen met Sander Bernaerts aan de slag gegaan met het bedrijfsplan.

Waar zijn we mee gestart:

Het in kaart brengen van de huidige situatie, waarbij ik, als een gek, zoveel mogelijk gegevens bij elkaar heb gezocht. Ik heb zelfs mijn gewassaldo’s van de afgelopen vier jaar op papier gezet.  Stap twee was een toekomstige situatie schetsen waarbij het belangrijk was om een geschikt teeltplan te kiezen wat past bij ons type bedrijf en grondsoort.

Kortom we zijn druk bezig en ik hoop dat het eind resultaat mij iets op levert. Ik hou jullie op de hoogte.

Boer vond boer… en nu? | De toekomst begint vandaag

Ik ben Remco Kruitbos, 30 jaar, één van de winnaars van bedrijfsadvies van NAJK en Rabobank. Mijn ouders hebben geen boerderij, maar ik wilde altijd graag boer worden. Zomaar een bedrijf opstarten is niet te doen dus ging ik op zoek naar een boer die geen opvolger had.  Dat is gelukt: sinds  2017  zit ik in maatschap op een melkveebedrijf met circa 100 koeien en 50 ha grond in eigendom. De boer en boerin hebben drie kinderen, maar geen van hen wil het bedrijf overnemen. Het feit dat we geen familie zijn, maakt de overname erg lastig.

Mijn vraag is: is het financieel mogelijk/haalbaar om een melkveebedrijf over te nemen van mensen die geen familie zijn?

Voor zover ik weet, zijn er weinig (geslaagde) vergelijkbare gevallen. Ben of ken jij iemand waar een buitenfamiliaire overname wel gelukt is, meld je dan via AJK of Rabobank zodat we misschien wat van elkaar kunnen leren!

Zoeken naar een passend boerderijwinkel concept | De toekomst begint vandaag

Ondertussen is het alweer twee maanden geleden dat we de cheque in ontvangst hebben genomen tijdens de ‘kick off’ in de Rabobank in Woerden. Hier hebben we ook kennis gemaakt met de andere prijswinnaars. De afgelopen tijd hebben we ons georiënteerd op mogelijke partijen die ons passend advies kunnen geven over de winkel. Zoeken we iemand die vooral in de retailwereld zit? Zo iemand weet precies hoe het in de supermarkt werkt, en dus ook hoe we ons kunnen onderscheiden van de supermarkt. Of kunnen we ons beter laten adviseren door iemand die meer gespecialiseerd is in boerderijwinkels? Diegene heeft ook verstand van hoe we ons kunnen onderscheiden van supermarkten en weet bovendien beter wat er bij andere boerderijwinkels wel en niet werkt. Om te ervaren wat het beste bij ons past hebben we met twee verschillende partijen een oriënterend gesprek gehad. Dit waren al hele nuttige gesprekken waarbij we al goed geprikkeld werden om na te denken over de winkel. Hoe loopt de winkel nu, sterke/ zwakke punten, waar willen we naar toe, hoe willen we ons huidig assortiment aanpassen. Waar liggen kansen voor ons en het belangrijkste, wat past er bij ons. Ik wil de winkel graag eigen maken zodat ik elke dag met goede zin op sta en denk, yes! ik mag weer een dag in mijn winkel werken. Waar haal ik deze voldoening uit om de winkel leuk te houden voor de komende jaren en is dat concept ook toekomstbestendig voor de veranderende markt en de sterke concurrentie van de supermarkten? Wat is precies mijn droom?! Ideeën hebben we al wel volop, maar hoe gaan we die concreet uitvoeren. En hebben die ideeën voldoende potentie voor de toekomst in de Noordoostpolder? Fijn dat we hier professionele begeleiding in krijgen om van onze droom werkelijkheid te maken.

Lees meer over de toekomst begint vandaag en kom meer te weten over Linda en haar droom.

Handelsakkoord soja en droge zomers | CDG Akkerbouw Joline Brouwer

Het is alweer twee weken geleden dat ik CEJA mocht vertegenwoordigen bij de CDG Akkerbouw COP (Akkerbouw adviesgroep voor de Europese Commissie specifiek over granen, oliehoudende zaden en eiwithoudende gewassen).

Het was een boeiende bijeenkomst waar o.a. werd ingegaan op de marktsituatie van mais, soja en granen. Onderdeel hiervan was de relatie van Europa t.o.v. de wereldmarkt. Specifiek werd ook de huidige ontwikkelingen rondom het nieuwe handelsakkoord met de VS omtrent soja besproken. Klein uitstapje > Waarom is soja zo interessant?

Je ziet dat de (West)-Europese sojateelt groeit jaar op jaar, zowel in opbrengst per hectare als in areaal (Oekraïne 8ste op de wereldranglijst). Het saldo is bijvoorbeeld concurrerend met wintertarwe. Maar een feit blijft dat de EU jaarlijkse opbrengst van bijna 3 miljoen ton klein in vergelijking met de top tien van grootste sojaproducenten wereldwijd (Gemiddeld schommelt de prijs van sojaschroot tussen de 300 en 350 euro per ton, afhankelijk van de kwaliteit). De EU-lidstaten importeren jaarlijks ongeveer 14 miljoen ton soja, vooral bedoeld voor veevoer. Alom worden pogingen gedaan om de afhankelijkheid van geïmporteerde soja te verkleinen. Zelf soja telen en bevordering van de teelt van andere gewassen zoals lupine en koolzaad worden daarbij gezien als de oplossing. Ook insecten worden de laatste jaren vaak genoemd als alternatieve eiwitbron. Als je dan kijkt naar het aandeel dat zou moeten worden vervangen door lokaal geproduceerd eiwit, vergt dat een enorme uitbreiding van het areaal voor koolzaad en andere eiwitrijke gewassen. Uiteindelijk denk ik dat verbannen van Soja uit de VS een illusie is, maar wellicht ook niet noodzakelijk. Soja van eigen boden is niet per se duurzamer dan Soja uit de VS. Dit komt omdat Europese soja vaak van mindere kwaliteit is. Omgerekend is de uitstoot van CO2 ook aanzienlijk groter. De klimatologische omstandigheden die in Zuid en Noord Amerika gelden zijn gewoon beter dan in Europa, daarnaast zijn het teeltgebieden waar de beste en meeste duurzame soja wordt geteeld. Desondanks blijft het natuurlijk wel van belang om onderzoek en proeven te doen binnen de EU naar; de rendabiliteit van (eiwit)gewassen, (genetische) verbetering van gewassen en het ondersteunen van alternatieve eiwitten. Om zo nieuwe mogelijkheden te verkennen en te onderzoeken en uiteindelijk te komen tot nieuwe inzichten en innovaties.

In het tweede gedeelte van het programma was er ruimte voor het bespreken van: de compensatie die de EU heeft gegeven voor de droogte van afgelopen zomer en werd de situatie van veranderde regelgeving voor biologische landbouw en GMO besproken.Aan het eind van het programma was er ook nog ruimte om te discussiëren over de toegevoegde waarden en nut van CDG. Daar kwam enigszins uit dat het zeer goed is dat CDG groepen er zijn, maar dat er nog wel meer geluisterd kan worden door de Europese commissie naar deze groepen. Het zijn allemaal experts die aanwezig zijn tijdens deze bijeenkomst en waar dus ook veel van kan worden geleerd. Meer ruimte dus voor discussies in het programma zou noodzakelijk zijn.

In het algemeen is belangrijk dat deze groepen er zijn en dat CEJA dergelijke bijeenkomsten bijwoont, omdat CEJA de stem is van de volgende generatie Europese boeren. Het is belangrijk dat de stem wordt gehoord over de uitdagingen die jonge boeren ondergaan in: overnames, goede werk- en leefomstandigheden, vergrijzing, toegang tot land, bewerkings- en productierechten en versterking van onderwijs- en opleidingsfaciliteiten voor jongeren in plattelandsgebieden. Om dit te bereiken is je stem laten horen via een Europees platform van groot belang!

Joline Brouwer, CDG Akkerbouw

Een aantal NAJK leden nemen namens NAJK deel aan cdg’s, dit zijn de adviesgroepen van de Europese Commissie. Zij vertellen graag over hun ervaringen en over de onderwerpen die hier worden besproken. 

NAJK tevreden met richting nieuw pachtbeleid

Minister Schouten van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) schetste vandaag in een brief aan de Tweede Kamer de contouren van de pachtwetgeving. De minister wil een nieuwe vorm van langdurige pacht introduceren, kortdurende pachtcontracten ontmoedigen en goed bodembeleid bevorderen. NAJK is tevreden over de richting die minister Schouten gegeven heeft voor het nieuwe pachtbeleid. Wel benadrukt NAJK dat de contouren slechts een richting zijn en dat de verder uitwerking van cruciaal belang is.

De discussie rondom nieuw pachtbeleid is al jaren gaande en zat al jaren vast. Kortlopende pachten werden uitgegeven voor te hoge prijzen volgens de pachters, terwijl lang lopende pachten niet meer werden uitgegeven door te lage prijzen volgens de verpachters. Minister Schouten liet in augustus 2018 weten dat zij regie ging nemen op het pachtdossier omdat de stakeholders er zelf niet uitkwamen. Belangrijk uitgangspunt voor minister Schouten is dat het nieuwe pachtstelsel de positie van (jonge) boeren versterkt en de bodemkwaliteit bevordert. Een goed pachtbeleid nodig is voor het realiseren van de kringloopvisie en het ondersteunen van jonge boeren. NAJK is tevreden met de gegeven richting en dat bij deze richting specifiek benoemd wordt dat het jonge boeren zou moeten helpen. De voorwaarden die gesteld gaan worden in het nieuwe pachtbeleid  zijn bepalend voor het succesvol ondersteunen van jonge boeren en bedrijfsovername. De verdere uitwerking is dus bepalend.

Lang jarige pacht aantrekkelijker maken dan kort jarige pacht

Minister Schouten geeft in haar brief aan dat langjarige pacht aantrekkelijk moet zijn dan kort jarige pacht. Daarvoor wil zij de aanvangsprijs vrij(er) maken en kortdurige pacht ontmoedigen. In de Kamerbrief wordt nog niet duidelijk of deze vrij pachtprijs nog getoetst wordt of dat juist bij kortdurige pacht de prijs getoetst wordt of op een andere manier ontmoedigd word. Dagelijks bestuurder NAJK met het dossier pacht, Marije Klever: “Voor jonge boeren is deze pacht brief erg belangrijk, na overname is er meestal weinig geld over om te investeren in grond, pacht kan een manier zijn om toch het bedrijf te ontwikkelen, maar dan moet deze wel voor meer jaren zekerheid bieden. Stimulering in beleid helpt hierbij”. Ook geeft de minister in haar brief aan dat zij bestaande reguliere pacht ongemoeid wil laten. “Dit is voor de continuïteit van pachtbedrijven een ontzettende geruststelling, zij kunnen nu met vertrouwen naar de toekomst kijken.”, aldus Klever.

Bodem indicator

In de Kamerbrief wordt verder gesproken over het belonen van het verbeteren van de bodemkwaliteit. NAJK heeft nog enige sceptische over of het mogelijk is om de bodem met al haar complexheid te meten of te vangen in een kengetal. Klever: “NAJK vindt dat er opgepast moet worden het aanwijzen van een bodem indicator. De bodem is complex geheel waar we nog niet alles van begrijpen. Daarbij is de bodem ook lastig te meten. Twee plekken op hetzelfde perceel kunnen al een totaal andere bodemuitslag geven. De aandacht voor bodemkwaliteit is wel terecht, de bodem staat immers aan de basis van het agrarische bedrijf. De uitdaging is echter om hier in beleid een praktische invulling voor te vinden.”

De komende periode zal gewerkt worden aan de verdere uitwerking. NAJK is graag betrokken bij de invulling.

Top van de western sport

Last but not least, maandag 18 maart vond onze laatste bezichtiging plaats bij Heule Reining Horses en Sterling Ranch.

Dit bezoek stond volledig in het teken van de paardenhouderij en dan in het bijzonder de western sport.

Net als in Europa is in Amerika het werkpaard merendeels vervangen door een sportpaard. Echter kennen ze hier verschillende disciplines binnen de western sport welke zijn afgeleid uit het werken met de paarden op de ranches.

We kregen een rondleiding op het bedrijf van Hubert Jan Heule welke is gevestigd in Pilot Point, het Mekka van de Amerikaanse paardensport/-houderij. Daar kregen we ook een demonstratie reining (een van de disciplines) van de medewerker van Hubert. Hubert traint zijn paarden op hoog niveau en heeft ook meegedaan op de laatste wereldruiterspelen.

Naast zijn trainingstal is er een kliniek voor orthopedische doeleinden gevestigd om eventuele blessures vooraf te kunnen detecteren en zonodig snel te kunnen verhelpen.

Naast het africhten en trainen van de American Quarter Horses worden er in samenwerking met de Sterling Ranch ook veulens gefokt van ‘s werelds beste hengsten en merries.

Zo hebben we kennis mogen maken met verschillende ‘Million Dollar Sires’ en uitleg gekregen hoe het in zijn werk gaat met dekkingen.

Ook vinden hier embryo transplantaties plaats van toekomstige toppers, deze embryo’s worden dan in een draagmerrie geplaatst zodat de ‘biologische moeder’ in de sport kan blijven.

Voor een deel van de groep was het onbekend terrein in deze tak van de agrarische sector, echter was er aan interesse geen gebrek op deze laatste dag in Texas.

Na 10 dagen de hele sector te hebben gezien in Texas kunnen we wel concluderen dat onze (Nederlandse) collega’s aan de andere kant van de oceaan ‘The American Dream’ hebben waargemaakt. ‘Everything is bigger in Texas’ kunnen wij dan ook alleen maar bevestigingen. Het was kortom een super studiereis met veel leerzame momenten, grootse indrukken en enorm veel plezier.

Fort Worth Stockyards 

Zaterdagmorgen vertrokken we vroeg van Amerillo naar Fort Worth Stockyards. Na een reis van 5 uur kwamen we aan in dit toeristische dorpje. Hier werd vroeger vee verzameld uit de regio en verkocht aan de cowboys aan de oostkust van de VS. We reden het dorp binnen en kwamen gelijk in de Wild West sferen terecht. Het sfeertje van 100 jaar terug was hier goed te merken door de oude winkeltjes met cowboy laarzen, riemen en hoeden en de diverse cafés met country muziek en de steakhouses.
De middag begonnen we door een kijkje te nemen bij Longhorn koeien die door de stad werden gedreven met behulp van paarden. Daarna hebben we een bezoek gebracht aan een westernshow. Tijdens deze show kregen we een kijkje in het leven van een cowboy. Koeien drijven, koeien vangen en natuurlijk de kunstjes met het lasso werpen. Hierna hebben we een hapje gegeten in de gezellige winkelstraat.
‘s Avonds was het tijd voor de enige echte rodeo. In een uitverkochte zaal gaan elke week jonge jongens de strijd met elkaar aan om zo lang mogelijk op een stier of paard te blijven zitten. Zoals ook wel op tv is te zien, kostte het deze jongens ook veel moeite om lang op de dieren te blijven zitten. Naast dit spectaculaire gedeelte werden er ook kalfjes gevangen met lasso door zowel mannen als vrouwen te paard en vonden er barrelraces plaats.
Het was zaterdagavond, dus tijd om op stap te gaan! Aangezien we midden in het centrum zaten was dit een succes. De Billy Bobs country bar is bezocht.
Zondag was het tijd om rustig aan te doen. Even wat souvenirtjes kopen voor thuis en daarna lekker in de zon zitten. Verder hebben we een bezoek gebracht aan een grote jachtwinkel en winkel met allerlei western spullen. Opvallend is dat je hier met een korte cursus schieten je zo een vergunning krijgt voor een geweer. Na het weekend hadden we nog één korte dag om te genieten van het grote Texas!

Op pad met Texas Farm Bureau

De bedrijfsbezoeken op vrijdag werden georganiseerd door het Texas Farm Bureau (TFB), een belangenbehartiger voor de boeren in Texas. Om 7.15 uur zaten we al in de bus op weg naar het eerste bedrijf. Onderweg hebben we Todd opgehaald. Todd is bestuursondersteuner en projectmedewerker bij TFB. Met hem zijn we naar bedrijven geweest in de Texas Panhandle, het uitgestrekte en vlakke noordwesten van Texas.

Als eerste hebben we een bezoek gebracht aan Penhandle Milling Company. Dit bedrijf verwerkt tarwe tot diverse bloemproducten. In groepen van 8 liepen we langs het hele proces.

Hierna zijn we vertrokken naar F Troop Feeders, hier worden 25.000 stuks vleesvee gehouden! Indrukwekkend om te zien. Bij het bedrijf hoort een eigen fabriek om de hele maiskorrels door middel van stoom en walsen te vermalen tot goed te benutten voer. De kalveren komen hier op een leeftijd van 8 maanden en zijn slachtrijp rond de 2 jaar.

Het volgende bedrijf Cnossen Dairy Farm lag naast F Troop Feeders. Hier werden 11.000 Holstein & Jersey koeien gemolken. In een 2 x 60 stands melkstal werden de Holstein koeien tweemaal per dag gemolken. Het personeel draait diensten van 11 uur, 6 dagen achter elkaar, waarna ze twee dagen vrij hebben. Gemiddeld werd hier 36 liter gemolken. In een andere stal stond een 106 stands draaimelkstal, in deze stal werden voornamelijk nog Holstein koeien gemolken, maar ze waren in omschakeling naar efficiëntere Jerseys.

Na een pauze in een plaatselijk restaurant waar we meerval en steak hebben gegeten zijn we verder gegaan. We hebben een bezoek gebracht aan de Jay Wade Johnson Ranch. Op het bezochte perceel liepen 30 vaarzen waarbij de eerste kalveren inmiddels geboren zijn. Wanneer deze kalfjes in de herfst 8 maanden oud zijn worden ze verkocht om af te mesten.

Het laatste bedrijf, Quien Sabe Feeders, was het grootste bezochte bedrijf deze dag met maar liefst 55.000 stuks vleesvee. Van Holstein tot Jerseys, Limousine, Black Angus en diverse kruislingen, er was vanalles te zien. Ook dit bedrijf heeft een eigen fabriek voor de verwerking van het voer. De dieren worden 3 keer per dag gevoerd. Elke dag worden de hokken door cowboys te paard gecontroleerd.

Samen met Todd sloten we het programma af in de plaatselijke kroeg. Het Texas Farm Bureau heeft ons een interessante dag aangeboden en een goede indruk gegeven hoe er geboerd wordt in de Panhandle.

Onderzoek, katoen en vleesvee

Donderdag 14 maart zijn we de dag gestart bij Texas Tech University Beef Research Facility in New Deal. Deze organisatie is opgestart in 1980 met het onderzoeken van koeien, varkens en schapen. De onderzoeken hebben betrekking tot groei en efficiëntie van de voeropname.

Daarna hebben we een bezoek gebracht aan het openluchtmuseum genaamd National Ranching Heritage Center. Dat liet de geschiedenis en tradities van ranches in Texas zien.

Vervolgens gingen we naar belangenvereniging PCG (Plains Cotton Growers) voor de katoenboeren. PCG is opgericht in 1956 en is een non-profit organisatie. PCG doet ook onderzoeken naar genetica van katoenzaden en vernieuwende technologie. Dit doen zij om een hogere productie te kunnen realiseren.

Als laatste werden we uitgenodigd door de Texas Cattle Feeders Association (TCFA) voor een warme maaltijd en een presentatie over wat hun organisatie betekent voor de agrarische sector in Texas. In TCFA zijn alle vleesvee houders verenigt en zij houden zich bezig met lobby en activiteiten zoals cursussen. De TCFA stimuleert bedrijven om transparant te zijn naar de consument door middel van rondleidingen, het ontvangen van scholen en gebruik te gaan maken van social media.

Kuiper Dairy en cow sale

Woensdag zijn we op bezoek geweest bij melkveebedrijf Kuiper Dairy in Hico van Clemens en Karin Kuiper. Omdat ze in Nederland het melkveebedrijf thuis niet konden overnemen zijn ze in het buitenland de uitdaging aangegaan om te gaan melken. In Oost-Duitsland zijn ze begonnen op een grupstal met ongeveer 20 koeien. Daar hebben ze het bedrijf laten groeien tot dat ze de mogelijkheid kregen om het bedrijf te verkopen. In 2006 zijn ze naar Texas vertrokken en begonnen ze met het huren van een melkveebedrijf. Inmiddels hebben ze dit bedrijf gekocht en melken ze 4000 koeien op 1200 hectare grond. Deze grond gebruiken ze om hun eigen ruwvoer te telen, waaronder 2 teelten mais per jaar achter elkaar. Doordat er weinig regels zijn kun je in Texas ook echt met het boeren bezig zijn. En de kansen om met weinig startkapitaal een mooi bedrijf te beginnen zijn er nog steeds.

In de middag zijn we naar een koeienveiling gegaan. Hier wordt onverstaanbaar en binnen enkele seconden koeien verhandeld. Heel bijzonder om eens te zien!