De fosfaatbank blijft voorlopig dicht. Een motie in de Tweede Kamer van Jaco Geurts (CDA) en Helma Lodders (VVD) waarin gevraagd wordt om de fosfaatbank in te zetten om een nieuwe generieke korting te voorkomen is gisteren aangenomen. Minister Schouten van het ministerie van LNV heeft aangegeven achter de motie te staan en de bank dicht te houden zolang er nog rechtszaken lopen. NAJK staat achter het besluit als dit voorkomt dat er een nieuwe generieke korting komt.

Afgelopen maanden was er veel te doen over het fosfaatrechtenstelsel. De onduidelijkheid over de boete gaf onrust in de melkveesector en op de fosfaatmarkt. Ook was er discussie ontstaan over het uitdelen van rechten aan vleesveehouders. Daarnaast werd in de loop van 2018 duidelijk hoe lastig het sturen op fosfaatproductie op bedrijfsniveau is. Dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille melkveehouderij, Marije Klever, heeft de zorgen van de jonge boeren over de verschillende thema’s gedeeld, verzocht om meer duidelijkheid te verschaffen in de cijfers en benadrukt om de ruimte die er is goed te benutten. “Het voorkomen van een nieuwe generieke korting heeft de hoogste prioriteit, zelfs als dit betekent dat de fosfaatbank niet open gaat”, aldus Klever.

Nog te veel rechten in de markt

Minister Schouten van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) heeft in de Kamerbrief van vrijdag 7 december en het Kamerdebat van donderdag 13 december duidelijkheid gegeven over de cijfers en aangegeven dat er geen ruimte is voor toekenning van meer fosfaatrechten. Met het aantal fosfaatrechten dat momenteel in de markt is, kan het sectorplafond worden overschreden. De CBS cijfers laten zien dat er nu geen overschrijding is. Het gevolg hiervan is dat de fosfaatbank voorlopig niet opengaat. Klever: “Het is jammer dat de fosfaatbank waarin jonge boeren een voorkeursrecht hebben niet open gaat, maar als dit een nieuwe generieke korting voorkomt is dit de juiste beslissing”.

Discussie over knelgevallen

Al het gehele jaar is er discussie over knelgevallen en of en hoe deze geholpen kunnen worden. De dynamiek in de cijfers van fosfaatrechten geeft reden om discussie te voeren over hoe deze cijfers geïnterpreteerd moeten worden. In het Kamerdebat op 13 december kwam dit ook naar voren. Klever: “Het is belangrijk dat er duidelijkheid komt over de cijfers en het glashelder wordt of er ruimte is. Wanneer er ruimte is, moet duidelijk worden hoe daarmee omgegaan wordt. Alleen dat brengt rust in het fosfaatrechtenstelsel”. Verder heeft minister Schouten aangegeven dat zij bij het OM wil aangeven dat boeren die bezwaar hebben gemaakt geen duidelijkheid hadden over hun beschikking. Of dit de boete zal beïnvloeden kan zij echter niet garanderen.

Sinds een halfjaar ben ik bestuurslid bij NAJK met de portefeuille melkveehouderij. Als derde bestuurslid op rij krijg ik te maken met het fosfaatrechtenstelsel en de uitwerking ervan. Richting het einde van het jaar blijkt hoe lastig het is om goed uit te rekenen hoe je uitkomt binnen de fosfaatruimte op bedrijfsniveau.

Als jonge melkveehouder met een nieuwe stal en volop ambitie richting de toekomst heb ook ik aan den lijve ondervonden wat een lastig jaar dit is geweest. Sturen op fosfaatproductie bleek nog niet eenvoudig. Koeien verkopen resulteerde soms in een stijging van de fosfaatproductie in plaats van een daling. Ondertussen hing er wel een strafblad boven het hoofd en bleef de prijs van fosfaat maar stijgen. Niet echt een lekker begin van je carrière als boer.

Ik heb vanuit NAJK meerdere keren mijn zorgen, over onder andere de boete, lease (gedeeltelijk) zonder afroming, voorwaarden fosfaatbank, knelgevallen, CBS-cijfers en opties voor vereveningen, gedeeld in Den Haag. Als bestuurder is mij in ieder geval heel duidelijk geworden dat invloed aan het eind van een proces heel gering is. De richting is bepaald en daar wordt niet meer vanaf geweken. Het fosfaatrechtenstelsel is in een wet gegoten en daarmee lastig meer te beïnvloeden.

Echter, de fosfaatbank is nog niet definitief. Hier zie ik dan ook nog kans om nog zaken te wijzigen. De fosfaatbank is bedoeld om ontwikkelruimte te geven aan met name de duurzame jonge boeren. Een belangrijk punt hierin is de vijf jaar termijn. Jonge melkveehouders hebben, binnen het huidige voorstel, twee keer zoveel kans op fosfaat uit de fosfaatbank. Echter, je bent alleen jonge melkveehouder als je onder de 41 bent en niet langer dan vijf jaar melkveehouder bent (hierbij geldt ook de tijd dat je in maatschap zit). Dit is dus eigenlijk maar een beperkte groep. Ik zou liever zien dat er een breder begrip  is voor de jonge boer, zodat ook de jonge boeren die rond de overname zitten een beroep kunnen doen op de fosfaatbank. Want wat wij nodig hebben om als nieuwe generatie duurzamer te boeren zijn ontwikkelmogelijkheden en niet een strafblad.

___________________________________________________________________________________

Marije Klever

Binnen het dagelijks bestuur van NAJK is Marije Klever (31) verantwoordelijk voor de portefeuille melkveehouderij. Marije combineert deze functie met het werk op haar melkveehouderij in De Meern.

 

Tijdens de algemene ledenvergadering (ALV) op donderdag 25 oktober heeft het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) Tim van der Mark en Sietse Draaijer unaniem gekozen als nieuwe bestuurders van NAJK. Tim van der Mark is gekozen als dagelijks bestuurder voor de portefeuille intensief. Sietse Draaijer is de nieuwe portefeuillehouder bedrijfsovername.

Tim van der Mark nieuwe portefeuillehouder intensief

Tim van der Mark is bij NAJK de nieuwe dagelijks bestuurder met portefeuille intensief. Van der Mark heeft samen met zijn ouders een varkenshouderij in de Middenbeemster. Het varkensvlees wordt middels hun eigen streekproduct verkocht aan slagers. Van der Mark ziet pijnpunten in de kleine winstmarges van zijn sector en gaat zijn pijlen richten op het verbeteren van het verdienmodel. “Een eerlijke prijs voor een goed product, daar streef ik naar. We moeten als jonge boeren openstaan voor veranderingen op ons bedrijf, maar het is wel van belang dat die veranderingen betaald worden door de maatschappij en we een rendabel, werkbaar bedrijf kunnen voortzetten.” Door de locatie en de opzet van het bedrijf heeft Van der Mark veel contact met burgers, hij weet wat er speelt en hoe er gedacht wordt over zijn sector. Daarom wil hij samen met de jonge boeren proberen het imago te verbeteren van de sector: “Laat zien wat je doet, vertel je verhaal en haal onwetendheid weg bij de consument.”

Sietse Draaijer nieuwe portefeuillehouder bedrijfsovername

Melkveehouder Sietse Draaijer is gekozen als dagelijks bestuurder met de portefeuille bedrijfsovername bij NAJK. Draaijer is ervaringsdeskundige op dit gebied. Vijf jaar geleden heeft hij de melkveehouderij van zijn tante overgenomen. Draaijer runt nu een bedrijf met 130 melkkoeien. Draaijer volgde de opleiding Agrarisch ondernemerschap aan de voormalige CAH in Dronten en deed een master internationaal management op de Nyenrode Business Universiteit. “Een bedrijfsovername is een complex traject, financieel en emotioneel speelt er veel. Het is juist daarom belangrijk dat in deze zware periode regels de praktijk niet in de weg zitten. Graag wil ik mijn steentje bijdragen om te zorgen voor realistische en praktijkgerichte regelgeving.” Draaijer gaat zich richten op de Jonge Landbouwersregeling en het bedrijfsovernamefonds.

Veebeoordelingswedstrijden hebben een lang verleden. Al in de jaren dertig werden op regionaal niveau competities gehouden. Vanaf 1952 kwam er een professionele landelijke aanpak. Met geld van de Marshallhulp werd de stichting Technische Landbouw Jongeren Werk in het leven geroepen, die naast de populaire ploegwedstrijden de landelijke veebeoordelingswedstrijd organiseerde. De winnaars van de katholieke, christelijke en de algemene wedstrijden bonden met elkaar de strijd aan om de beste koekenner van Nederland aan te wijzen. Later nam het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt deze taken over en kwamen er richtlijnen op papier.

Winnaars veebeoordelen roodbont vanaf 1970:

Jaar	Roodbont	Zwartbont
1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007	Barend Meutstege Egbert Roelof Egbert Roelof Frans Rutten Herman Olthaar Bart Derksen Dick Garritsen Theo Ogink Jan Wiltink Geert Derix Bennie Kampkuiper Gerrit Onis Jos Scholten Jan Vullings Jos Scholten Henk Scheperboer Dorus Verstappen Henk Lutke Willink Ger van Hest Leo Bokdam Henry ten Have Marlie Coumans-Janssen Peter Willemse Jan Steegink Erik Slijkhuis Marian Ruesink Erik Luiten Erik Luiten Gerreke Boschloo Jan Rijnen Erik Laarhuis Niet georganiseerd i.v.m. MKZ Lambert Philipsen Gerrit Jan ten Holte Ard Gunnink Jos Gosens Gerrit van de Berg Gerrit van de Berg	Jan Boersma Johan van Beek Sietse van de Honing Henk Oudenes Job Vlastuin Job Vlastuin Jan Pot Titus van de Ploeg Jan Ruyter Sikke Breeuwsma Leo Teunis Leo Teunis Leo Teunis Adrion van Beek Gerard Heuthorst Sikke Breeuwsma Cees Ruyter Jan Hendrik Hemming Wim Boschloo Harko Naber Alger Meekma IJsbrand Miedema Albert van Burgsteden Johan van Beek Maurice Hanegraaf Thomas te Braake Wim Vogels Wim Vogels Cees Pieter van Burgsteden Erik Luiten Erik Luiten Niet georganiseerd i.v.m. MKZ Erik Luiten Ard Gunnink Harry Philipsen Freek Jan Eggerink Nico Bons Joran Hoegen
	Rood- en zwartbont Vanaf 2008 zijn roodbont en zwartbont in één wedstrijd gevoegd.
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021	Albert Prins Albert Prins Jacobus Eppinga Gerben Oordt Nick Pinkert Froukje Kuiper Gerrit de Groot Rob Scholten Jan Wouter van Noord Ben Knoef Herre Kuiper Dennis Nijhof x Herre Kuiper

(Bron: Veeteelt en NAJK)

Op zaterdag 15 september vond het jaarlijkse NK Veebeoordelen plaats. Dit jaar in Edam. Op het zonnige Jan Nieuwenhuizenplein bij de Kaaswaag kwamen 64 afgevaardigde jonge koeienkenners uit alle provincies van Nederland bij elkaar om zwartbonte koeien te keuren op exterieur: frame, type, uier, beenwerk en het algemeen voorkomen. Herre Kuiper werd bekroond tot Nationaal Kampioen Veebeoordelen 2018, gevolgd door Rienk Jonkers. Arno Helder sluit de top 3 af. De beste nieuwkomer dit jaar is Simon de Boer.

 Het NK Veebeoordelen wordt jaarlijks georganiseerd door het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) in samenwerking met CRV Holding BV. Het NK Veebeoordelen is elk jaar in een andere provincie. Dit jaar is gekozen voor de provincie Noord-Holland. De deelnemers hebben zich via provinciale voorrondes geplaatst voor de landelijke finale. Door deel te nemen aan deze wedstrijden leren de deelnemers een goede koe te herkennen en beschrijven. Vaak zie je voorgaande winnaars van het NK Veebeoordelen dan ook terug als juryleden bij fokwedstrijden.

Zwartbonte koeien

Marije Klever, dagelijks bestuurder en portefeuillehouder melkveehouderij bij NAJK, en burgemeester van de gemeente Edam-Volendam, Lieke Sievers, openden de dag met bemoedigende woorden voor de deelnemers. In de ochtendronde kregen de jonge koeienkenners 25 minuten de tijd het keurdersoog over tien zwartbonte koeien te laten gaan. Uiteindelijk plaatsten 15 deelnemers zich voor de finaleronde.

Winnaar: Herre Kuiper

De finaleronde bestond uit een keuring van vijf koeien en een mondelinge toelichting aan de jury, die werd vertegenwoordigd door Ard Gunnink en Gerbrand van Burgsteden. Met een 10 voor zijn mondelinge toelichting won Herre Kuiper het Nationaal Kampioenschap. Met kop en schouders stak Herre Kuiper boven de rest uit. Rienk Jonkers had voor de derde keer om rij de tweede plek. Hij werd op de voet gevolgd door Arno Helder. De beste nieuwkomer, Simon de Boer, verdiende de aanmoedigingsprijs. Hij eindigde op de zesde plek.

Het NK Veebeoordelen zorgde voor veel bekijks op de Jan Nieuwenhuizenplein  in Edam. Na jaren waren er weer koeien voor een koeienkeuring in Edam, wat door de inwoners van Edam gewaardeerd werd. Jong en oud genoten van de koeien. NAJK kijkt samen met de organisatie, sponsoren en vele vrijwilligers terug op een geslaagd kampioenschap.

Uitslag:

1e: Herre Kuiper(Friesland)

2e: Rienk Jonkers (Drenthe)

3e: Arno Helder (Noord-Holland)

Beste nieuwkomer/aanmoedigingsprijs: Simon de Boer(Noord-Holland)

 

Op foto v.l.n.r.: Arno Helder, Herre Kuiper, Rienk Jonkers, Simon de Boer

Foto: Lisette in ’t Hout – NAJK