Vandaag wordt er in de Tweede Kamer gedebatteerd over het wetsvoorstel stikstofreductie en natuurverbetering. In de media verschijnen al verschillende berichten over een stikstofdeal die de minister van LNV en verschillende politieke partijen met elkaar gesloten hebben. NAJK verwacht na vanmiddag meer duidelijkheid over de inhoud van deze deal.

De afgelopen periode is NAJK samen met LTO, Agractie, Netwerk Grondig en Biohuis intensief in gesprek geweest met het ministerie van LNV en de politieke partijen. Onderwerp van gesprek was de stikstofwet waarover vandaag wordt gedebatteerd. NAJK heeft in deze gesprekken continu gehamerd op de volgende punten:

1. PAS-melders en knelgevallen moeten worden gelegaliseerd
2. Er moet een centraal stikstofregistratiesyseeem worden ingevoerd
3. De stikstofwet mist essentiële uitgangspunten die de agrarische sector hard gaan raken
4. Kostprijsverhoging moet worden voorkomen en innovatie moet alle ruimte krijgen

Inhoud nog onduidelijk
Vannacht is er door de minister met een aantal politieke partijen een stikstofdeal gesloten om deze wet door de Eerste en Tweede Kamer te loodsen. De inhoud is, behalve de informatie die vanuit de media naar voren komt, voor NAJK nog niet duidelijk.

Positieve geluiden
Hoewel de precieze inhoud van de deal vooralsnog onduidelijk is, lijken de volgende belangrijke punten binnen handbereik:

• PAS-melders en niet-melders worden gelegaliseerd onder de wet. Totdat deze ondernemers gelegaliseerd zijn, moet de minister afspraken maken met banken voor een kredietverlening. Voor interimmers komt een programma met handelingsperspectief.
• Beroepsverbod gaat uit de opkoopregeling. Boeren die willen verplaatsen kunnen geen nieuwe vestiging bouwen, maar wel een ander bedrijf overnemen.
• Sociaal-economische effecten worden meegenomen onder de wet en regelmatig geëvalueerd.
• De minister wordt opgeroepen met buurlanden afspraken te maken over grensoverschrijdende reductie.

De deal baart ook zorgen
Gebaseerd op de geruchten uit de media, lijken het niet alleen maar positieve berichten. Over de volgende punten maakt NAJK zich grote zorgen:

• NAJK heeft nog niets gelezen over een centraal registatiesysteem waarin een rode stopknop is verwerkt. Dit is volgens hen nodig om de agrarische sector te beschermen tegen het geweld van extern salderen.
• NAJK vraagt zich af of de extra reductie in 2035 überhaupt te realiseren is. Wil dit een kans van slagen hebben, moet er een enorme zak met geld komen.
• Het is ons absoluut niet duidelijk hoe een kostprijsverhoging voorkomen wordt.
• Er wordt gesproken over een nog te sluiten landbouwakkoord. Voor NAJK is het nog onduidelijk wat dit akkoord precies inhoud.

Voor nu is het afwachten wat de daadwerkelijke besluiten zullen zijn. NAJK roept in ieder geval alle politieke partijen op hun verantwoordelijkheid te nemen en de zorgpunten weg te nemen.

NAJK heeft samen met Natuurmonumenten, LandschappenNL, Netwerk Grondig, Federatie Particulier Grondbezit, Unie van Bosgroepen en BoerenNatuur een verzoek gedaan aan minister Schouten om gezamenlijk aan de slag te gaan met overgangsgebieden en om overgangsgebieden een prominente rol te geven in de invulling van het Programma Natuur. NAJK wil dat er vanuit Programma Natuur wordt geïnvesteerd in agrarisch beheer van gronden, waardoor geld vanuit deze pijler ook daadwerkelijk bij de boer terecht komt.

Het ministerie van LNV heeft als doel dat in 2030 minimaal de helft van de stikstofgevoelige natuur in Natura 2000-gebieden een gezond stikstofniveau heeft. Om dit doel te bereiken trekt het ministerie van LNV de komende tien jaar twee miljard euro uit voor ‘vermindering stikstof’ en drie miljard voor Programma Natuur. Een onderdeel van Programma Natuur is ‘de overgangszone’. Overgangszones zijn nog niet verder gedefinieerd, maar de invulling ervan is cruciaal. De ondergetekenden van de brief willen dat men proefsgewijs inziet wat daadwerkelijk, zowel economisch als ecologisch, vooruitgang toont in een gebied.

NAJK steunt de oproep om overgangszones een prominente rol te geven in de invulling van het Programma Natuur. ‘’Het zou een gemiste kans zijn om natuur los te zien van de landbouw, want boeren werken elke dag met de natuur”, aldus Harold Overmars, dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille leefomgeving. De inzet van NAJK is om het beschikbare budget uit dit Programma Natuur te gebruiken om boeren, welke kansen zien nabij Natura 2000-gebieden, deze kansen te laten benutten.

Voor NAJK staat vrijwilligheid, toekomstperspectief en langdurige zekerheid hoog in het vaandel. Deze onderdelen staan als voorwaarde in de brief benoemd voor de slagingskans van deze overgangsgebieden. Daarnaast vindt NAJK het belangrijk dat vrijkomende grond, door bijvoorbeeld opkoop van piekbelasters, te allen tijde in de sector blijft. “Met een zowel praktische als kritische blik proberen wij de rol van overgangsgebieden in het Programma Natuur een kans te laten worden voor de agrarisch ondernemer. Een kans waarbij die agrarisch ondernemer datgene kan doen wat het beste bij hem of haar past”, aldus Overmars.

De landbouw ligt onder een vergrootglas en er cirkelen veel belangenorganisaties omheen. Organisaties die allemaal bijzonder bedreven zijn in marketing. Ze hebben goede politieke connecties en genoeg middelen om campagnes op te zetten, die een hoop media-aandacht opleveren.

Daartegenover staat dat de landbouw ook een goede lobby heeft, waar NAJK een belangrijke rol in speelt, en dat sommige boerenacties ook bijzonder goed uitpakken.

We zien op agrarische bedrijven steeds meer innovatieve productiemethoden en nevenactiviteiten ontstaan. Of het nu gaat om nieuwe teeltmethoden, een boerderij(web)winkel, een dagopvang of een horecagelegenheid, er gebeurt enorm veel in de agrarische sector. Daarbij is het erg belangrijk om die positieve initiatieven proactief aan de buitenwereld te tonen. Laat zien wat je doet!

En juist in deze tijd van de wereldwijde COVID-19 pandemie is dat nog niet zo gemakkelijk. Online kanalen zijn daarom steeds belangrijker. Het is aangetoond, dat mensen het laatste halfjaar veel meer tijd online hebben besteed. Maar, met alleen een mooie website of Facebookpagina kom je er tegenwoordig niet.

Als Royal Reesink proberen we natuurlijk ook constant om positief in het nieuws te zijn en onze diensten aan het voetlicht te brengen. Dat doen we met een middelenmix, waarbij de digitale instrumenten steeds belangrijker zijn geworden. Een voorbeeld daarvan is de gerichte marketing van gebruikte machines via www.reesinkusedequipment.com.

Misschien kunnen we daar van elkaar leren. Graag geven we je 10 tips om je (verder) op weg te helpen.

1. Wie is je doelgroep?
   Bedenk wie de mensen zijn die je wilt bereiken met je boodschap. Welk probleem kun jij voor hen oplossen, of wat heb je hen te bieden? Sluit daar goed bij aan! Denk dus vanuit je doelgroep in plaats vanuit wat jij wilt vertellen.
2. Wat wil je bij deze doelgroep bereiken?
   Wat is de ‘call to action’? Bijvoorbeeld: je wilt dat mensen naar je website gaan, je wilt meer naamsbekendheid of bijvoorbeeld dat ze je een chatbericht sturen. In je online berichten kun je daarop inspelen.
3. Wat zijn online kanalen die je doelgroep gebruikt?
   LinkedIn, Facebook, Instagram, Twitter? Of een combinatie van deze? Sluit hier dan bij aan. Heb je ook al eens aan gesponsorde updates gedacht? Daarmee kun je relatief goedkoop heel gericht je doelgroepen bereiken. Er zijn veel handleidingen hiervoor te vinden op het internet. Bijvoorbeeld voor Facebook.
4. Stuur nieuwsberichten naar lokale en regionale media:
   • Lokale huis-aan-huisbladen en regionale kranten zijn vaak op zoek naar kopij (met een leuke foto);
   • Breng een innovatief project in beeld;
   • Bedenk een ludieke actie of inhaker bij het nieuws;
   • Nodig een journalist uit voor een interview over hoe je als bedrijf omgaat met deze crisis;

5. Zorg voor een goede perslijst en doe aan relatiebeheer met de pers.
   De berichten uit de huis-aan-huis bladen verschijnen vaak ook online en die kun je natuurlijk ook perfect via je eigen (online) kanalen verspreiden.
6. Relatiebeheer is juist nu belangrijk, kost geen geld, maar levert veel op.
   Tevreden klanten zijn de beste ambassadeurs en leveren mogelijk ook nieuwe klanten op. Schoon je klantenbestand eens op. Gelijk een mooie aanleiding om je klanten eens te bellen.
7. Mailchimp als nieuwsbrief-tool is goed en makkelijk bruikbaar.
   Met Mailchimp zet je gratis en snel mooie e-mail nieuwsbrieven op.
8. Kijk of alles op de website nog klopt.
   Update je site regelmatig, zodat terugkerende bezoekers verrast worden.
9. Zorg ervoor dat je website responsive is.
   Dit houdt in dat je website geschikt is voor het gebruik op smartphones en tablets. Om te zien wat er op je website gebeurt, is het handig om google analytics in te stellen en te gebruiken, meten=weten.
10. Ga op onderzoek uit!
    Onderzoek de mogelijkheden van een webshop voor je boerderijwinkel, de investering valt vaak enorm mee en er is voor de klant dan altijd iets te beleven.

Veel succes!

Minister Schouten maakte de contouren van het nieuwe mestbeleid bekend. Hiernaast wijzigt vanaf 2021 de bepaling van de fosfaatklasse van percelen. Vanuit de melkveehouderij komt er meer vraag naar grond. Maar ook  vanuit de akkerbouw en de teelt van vollegrondsgroente en bloembollen is er behoefte aan goeie schone grond. Bijvoorbeeld via vruchtwisselingseisen of beperking van gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Extra druk op de grondmarkt zorgt dat grondprijzen nog verder stijgen.  Lastig te combineren met soms beperkt rendement of een bedrijfsovername. Het vraagt om creatieve oplossingen. Grondruil en samenwerking op het gebied van grond zijn niet nieuw, maar verdienen meer aandacht. Een aantal aandachtspunten en tips vanuit Flynth.

Nieuwe bepaling fosfaatklasse

De nieuwe bepaling van de fosfaatklasse kan invloed hebben op jouw fosfaatoverschot en mestverwerkingsplicht. Via de Wet Grondgebonden Groei kan deze wijziging gevolg hebben voor jouw maximaal te houden veestapel. Praktijkvoorbeelden laten zien dat de gevolgen op bedrijfsniveau groot kunnen zijn.
Voorbeeld:  een perceel van 4 hectare heeft een P-AL getal van 25 en P-PAE getal van 2,7. Het perceel valt dit jaar nog in de klasse ‘laag’, met een norm van 105 kg fosfaat per hectare. Vanaf volgend jaar valt hetzelfde perceel door de wijziging in de klasse ‘ruim’, met een norm van 90 kg per hectare. Een verlies van 15 kg fosfaatplaatsingsruimte per hectare of 60 kg fosfaatplaatsingsruimte via dit ene perceel. In het kader van de Wet Grondgebonden Groei moet extra land in gebruik genomen moeten worden, óf de fosfaatproductie van veestapel moeten worden verkleind!

Nieuw mestbeleid

In het nieuwe mestbeleid van Minister Schouten is uitgangspunt een volledig grondgebonden melkveehouderij. De totale mestproductie moet geplaatst kunnen worden op grond die bij het bedrijf hoort en/of op grond van anderen via een (regionaal) samenwerkingsverband. Voor de bepaling van de benodigde oppervlakte grond ziet de minister twee richtingen: een ‘eenvoudig’ systeem met maximum normen per hectare voor dieren of melkproductie en een ‘bedrijfsspecifieke’ verantwoording per bedrijf. Voor deze tweede richting bestaat volgens de minister nu nog geen sluitend, betrouwbaar en controleerbaar systeem. Bedrijven die nu mest moeten afvoeren en in de toekomst hetzelfde aantal dieren willen blijven houden, moeten op zoek naar extra grond.                                     

Samenwerking geen oplossing voor alle problemen

Samenwerking en burenhulp zijn in de agro-sector een bekend fenomeen. Het werkt bijna altijd, is makkelijk en als het werk gedaan is, gaat ieder weer zijn of haar eigen weg. Praktijkvoorbeelden van structurele samenwerking kennen we ook: veehouder met akkerbouwer, melkveehouder met opfokker van jongvee, afbouwende met startende ondernemer, grondstofleverancier met grondstofverwerker. Grote kans dat de behoefte aan extra grond blijvend zal zijn. Daarbij hoort een structurele oplossing voor langere tijd. Met goede afspraken.

Voordelen voor jonge landbouwer

• Uitbreiding grondareaal
• Meer mogelijkheden voor de continuïteit van het bedrijf (afbouw, uittreding, starten, overdracht)
• Een betere arbeidsinzet (specialiseren, flexibiliseren, behoud van arbeidsplek)
• Mogelijkheden voor bedrijfsontwikkeling (investeringsruimte, omvang, welzijn, milieu, betere benutting van productiefactoren.

Nadelen zijn er natuurlijk ook: het kwijtraken van een deel zelfstandigheid. Er moet meer worden overlegd. En als de samewerking niet werkt, kan het gedoe geven om weer netjes en eerlijk uit elkaar te raken.

Toverformule

Een toverformule voor een succesvolle samenwerking bestaat niet. Heel belangrijk zijn:

1. Vinden van de mogelijkheden om elkaar echt aan te vullen. Dit kan op persoonlijk vlak. Denk aan taken, kennis, vaardigheden en doelstellingen. Maar elkaar aanvullen kan op ook bedrijfsniveau. Denk aan productiefactoren en geografische ligging. Beide partijen moeten vooraf en tijdens de samenwerking allebei het gevoel hebben dat ze er beter van worden.
2. Communiceren, dus echt praten met elkaar, ook als je het lastig vindt.

Ondersteuning

Hulp van een adviseur geeft helderheid in de mogelijkheden en gevolgen van een samenwerkingsverband. Naast het opstellen van een overeenkomst gaat het over toepassing van kennis over regelgeving en het in beeld brengen van de financiële effen van de samenwerking. De adviseur kan het proces tot samenwerking begeleiden. Een erg belangrijke rol blijkt vaak om de doelen van het samenwerkingsverband voor beide partijen helder boven tafel te krijgen. Hieruit blijkt vaak of er echt sprake is van partijen die elkaar aanvullen. Op deze manier kunnen verrassingen achteraf worden voorkomen.

Grondgebruik en regelgeving

Vraagpunt bij samenwerking met grond kan zijn: wie geeft de grond op bij de Gecombineerde Opgave? Belangrijk voor de regelgeving op het gebied van mest en voor het verzillveren van de betalingsrechten. Degene die de ‘beschikkingsmacht’ heeft over de grond, moet deze grond opgeven in de Gecombineerde Opgave. Dit is de partij die bepaalt wanneer en welke teelthandelingen op de grond plaatsvinden. Meestal is dit de teler en niet de verhuurder. Let op bij constructies met deelteelt en contractteelt. Raadpleeg bij twijfel een deskundige adviseur.

Aandachtspunten inrichting samenwerkingsverband

• Hoe worden de productiemiddelen ingebracht (economisch, juridisch) en tegen welke vergoeding?
• Op welke wijze en door wie worden de beslissingen genomen?
• Wie doet welke werkzaamheden en wanneer?
• Welke afspraken maak je voor investeringen?
• Welke uitgangpunten zijn er voor de winstverdeling?
• Wat gebeurt er bij beëindiging van het samenwerkingsverband?

Oorzaken van mislukkingen

• Onvoldoende nagedacht over gevolgen van samenwerken.
• Niet genoeg helderheid over de prioriteiten van beide partijen.
• Doelstellingen van partijen blijken uiteindelijk toch verschillend te zijn.
• Doelstellingen sluiten onvoldoende op elkaar aan of werken elkaar tegen.
• Onvoldoende inzicht in elkaars situatie.

Advies

• Laat je niet verrassen door de gevolgen van de gewijzigde bepaling van fosfaatklassen. En bekijk de gevolgen van het nieuwe mestbeleid voor jouw bedrijf.
• Zorg dat je nu al de effecten in beeld krijgt, dan kun je tijdig op zoek naar extra grond.
• Ga na of samenwerking met grond voor jou een oplossing kan zijn.
• Bedenk met wie je zo’n samenwerking wel ziet zitten.

Hans Scholte,
Sectorleider Melkveehouderij
Flynth Adviseurs en Accountants

Het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) heeft een nieuwe voorzitter. Melkveehouder Roy Meijer is tijdens de algemene ledenvergadering op 26 november 2020 unaniem verkozen tot de nieuwe dagelijks bestuurder. Hij treedt hierbij in de voetsporen van Andre Arfman, die na ruim 4,5 jaar de voorzittershamer doorgeeft. 

Meijer is samen met zijn ouders de trotse eigenaar van een melkveebedrijf in het Drentse Witteveen. Waar zijn ouders in 1986 begonnen met 80 koeien, hebben ze in 2015 een enorme bedrijfsontwikkeling doorgemaakt. Naast de 250 melkkoeien, die het familiebedrijf van de familie Meijer nu rijk is, is de nieuwe voorzitter van alle markten thuis. Stilzitten komt simpelweg niet in zijn woordenboek voor.

Een echte ondernemer
Meijer is altijd al in de weer. Is hij niet bestuurlijk actief, dan is hij thuis aan het werk op de boerderij of is druk met zijn eigen bedrijf. In 2014 heeft hij zich ingeschreven bij de Kamer van Koophandel als adviseur in de agrarische sector en doet dit werk nog steeds met veel plezier. “Natuurlijk was het soms wel veel: bestuurlijk actief zijn, een studie afronden, je klanten tevreden houden en dan ook nog toetreden tot het bedrijf van je ouders”, aldus de jonge ondernemer. Toch ging hij niet bij de pakken neer zitten: “Ik zag het juist als een uitdaging om de verschillende ballen hoog te houden en dat dan te managen.”

Beide passies komen samen bij NAJK
Meijer: “Als je van het platteland houdt, is er eigenlijk niks mooier dan zelf het platteland vormgeven en dat doe je als boer.” En waar kun je dan beter terecht als bij NAJK? Evenals voor de andere passie van de nieuwe voorzitter, politiek en beleid, is hij hier aan het juiste adres. “Lastige dossiers vind ik leuk, daar hou ik van”, aldus Meijer. “Als het ingewikkeld is, zet ik daar heel graag mijn tanden in.”

Samen werken aan de toekomst
NAJK zet zich vol passie in voor de toekomst van de jonge boer. Zowel voor de boer van morgen als de boer over dertig jaar. Meijer: “Werken aan de toekomst van de jonge boer kunnen we niet alleen. We zullen hiervoor ook moeten samenwerken met de organisaties om ons heen, zoals sectorpartijen, ketenpartijen en overheden.”

Afscheid Andre Arfman
Met de benoeming van Roy Meijer is Andre Arfman aan het eind gekomen van zijn (statutaire) termijn als voorzitter van NAJK. Arfman kijkt met een opgeheven hoofd terug naar zijn bestuursperiode, waarin veel is gebeurd. “Soms waren het hectische tijden, maar we beleefden ook vooral mooie momenten, zoals ons jubileum en het binnenhalen van het jonge boerenfonds”, aldus Arfman. “Ik wil iedereen hartelijk danken voor het gestelde vertrouwen de afgelopen jaren en ik wens Roy Meijer heel veel succes bij deze nieuwe uitdaging!”

Benieuwd wat Roy Meijer de leden van NAJK te bieden heeft? Bekijk hier de video waarin hij zichzelf voorstelt.