Vanmorgen hebben het Landbouw Collectief en Minister Schouten weer overlegd. Premier Rutte kon daar om begrijpelijke redenen niet bij zijn. Het Landbouw Collectief is zwaar teleurgesteld in de uitkomst van het overleg, de kaarten lijken in Den Haag al in 2019 te zijn geschud. In niets lijkt het erop, dat de minister zich op belangrijke punten sterk wil maken voor de sector en tot reële oplossingen te komen. Dit terwijl de landbouw al volop stikstof (NH3) heeft gereduceerd, ook recent. Zelfs in deze bijzondere periode van de Corona crisis, waarbij de stikstofconcentratie in de lucht sterk is gedaald en voedselvoorziening crucialer is dan ooit, wil het Kabinet de agenda van 2019 doordrukken. Op deze wijze heeft verder overleg geen zin.

Gang van zaken
Al op 20 november 2019 heeft het Landbouw Collectief een plan neergelegd en maatregelen voorgesteld, waarmee een aanzienlijke hoeveelheid stikstofuitstoot kan worden bespaard. Sindsdien is intensief overlegd en op onderdelen voortgang geboekt. Maar duidelijk werd ook, dat het Kabinet een eigen weg ontwikkelde. Bijvoorbeeld met de Spoedwet Aanpak Stikstof in december, die de mogelijkheid geeft om het veevoer voor de dieren vanuit Den Haag tot in detail te kunnen regelen. En vervolgens mogelijkheden biedt om boeren te beboeten op een wijze die alle proporties te buiten gaat. Verder is zeer tegen het advies van het Landbouw Collectief in februari een peperdure regeling aangekondigd voor opkoop van boerenbedrijven, waarvan uit berekeningen blijkt dat het effect op de Natura 2000 gebieden minimaal is.

Overleg steeds stroever
Ondertussen verliep het overleg over de door het Landbouw Collectief voorgestelde maatregelen (eiwitarm voer, meer beweiden en uitrijden van mest aangelengd met water) steeds stroever en is op dit moment nog steeds geen van deze maatregelen klaar om op een verantwoorde wijze ingevoerd te kunnen worden in de praktijk. Alle goede ideeën vanuit de sector worden juridisch lamgeslagen vanuit het ministerie. Vanmorgen bleek dat de minister desondanks haar oorspronkelijke idee van eiwitarm voer uit de Spoedwet, alsnog verplicht voor iedereen wil invoeren. En dat middenin de Corona crisis, waarbij de boeren en de partners in de voedselketen wel wat anders aan hun hoofd hebben en zelfs niet eens goed kunnen worden voorgelicht of ondersteund. Voor ons als Landbouw Collectief niet alleen onbegrijpelijk, maar ook onverantwoord!

Gereduceerde stikstof mag niet worden ingeboekt
De landbouw heeft al veel NH3 gereduceerd en werkt daar elke dag aan. De in december aan de landbouw opgelegde taakstelling van 1 kTon besparing voor dit jaar is al meer dan geleverd door het houden van minder dieren en minder eiwit in het veevoer. Echter het ministerie schrijft deze reducties continu toe aan ontwikkelingen die zich normaal al voordoen, waardoor het voor de landbouw onmogelijk is om al haar inspanningen ook te verzilveren. Dat geldt eveneens voor de saneringsregeling varkenshouderij, waarbij ca 10% van de varkenshouders hun bedrijf gaan beëindigen. Het borgen van deze reducties wordt juridisch onmogelijk gemaakt. Dit doet geen recht aan de inspanningen die de veehouderij in Nederland al levert.

Overige belangrijke punten
Andere belangrijke punten die verdere aandacht vragen:

1. Pas overgaan tot extern salderen als leegkoop van landbouw te voorkomen is en zich niet weer
   een wildwest in opkoop voordoet zoals Brabant recent heeft laat zien. Provincies hebben
   vanmorgen aangegeven hierover eerst in overleg te gaan met de landbouwsector;
2. Definitief regelen van een generaal pardon voor de zogenaamde PAS-melders en andere
   bedrijven die ten onrechte nog geen natuurvergunning hebben. De minister heeft uitgesproken
   dit zo spoedig mogelijk te regelen;
3. Zorgen dat voor beweiden en bemesten geen vergunning nodig is;
4. Een adequaat stikstof registratie systeem, waarbij de gewenste scheiding tussen NH3 en NOx in
   het huidige voorstel van het Landbouw Collectief op grote bezwaren stuit bij het ministerie.
   Terwijl dit voor de landbouw nodig is om te kunnen doorontwikkelen en innoveren;
5. Passende beloning voor de varkenshouderij voor hun geleverde stikstofruimte uit de warme
   sanering, waarover nog steeds geen concrete afspraken zijn gemaakt;
6. Correcte afhandeling van de nertsenhouderij laat nog zeker tot het einde van het jaar op zich
   wachten, terwijl de bedrijven in grote problemen zitten;
7. Behoud van alle vergunde stikstof ruimte, dus ook de latente ruimte op vergunningen. Deze
   ruimte wordt nu compleet ontnomen;
8. Een noodzakelijke herijking van N2000 gebieden;
9. Instellen van een minimale drempelwaarde, en,
10. Afspraken over het opstellen van een lange-termijn plan voor maatregelen en innovatie.

De conclusie van het Landbouw Collectief uit dit alles is, dat de minister vasthoudt aan voor de sector onduidelijke afspraken met de coalitiepartijen en geen ruimte biedt voor inbreng vanuit de landbouw. Zo komen we nooit tot praktisch haalbare en betaalbare maatregelen om stikstof te besparen en te borgen.

Oproep aan de politiek
Het Landbouw Collectief roept de politiek op de minister te bewegen om alsnog tot een akkoord te komen met het Landbouw Collectief. Tot die tijd zet het Landbouw Collectief al haar activiteiten in de werkgroepen on hold. Aalt Dijkhuizen, voorzitter Landbouw Collectief: “De minister kan nog steeds de reductie van stikstof met de boeren en de rest van de keten doen in plaats van zonder, maar dat vraagt van haar wel een fundamenteel andere opstelling dan we nu al een half jaar ervaren.”

Het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) heeft een nieuwe portefeuillehouder internationaal. Akkerbouwer Willem Voncken is tijdens de algemene ledenvergadering op 19 december 2019 unaniem verkozen tot dagelijks bestuurslid. Hij treedt hiermee in de voetsporen van Iris Bouwers, die deze rol ruim vier jaar heeft vervuld.  

Voncken is samen met zijn ouders de trotse eigenaar van een akkerbouwbedrijf in het Zuid-Limburgse Trintelen. Hier verbouwen ze op zo’n 190 hectare een breed scala aan gewassen: uien, aardappels, maïs, suikerbieten, tarwe, gerst en soja- en veldbonen. Na zijn agrarische opleiding in het Belgische Tongeren ging Voncken op 19-jarige leeftijd fulltime aan de slag op het familiebedrijf. Hij introduceerde hier de teelt van aardappelen en uien en werd ook bestuurlijk actief.

De nieuwe portefeuillehouder internationaal

Naast zijn werk op de boerderij neemt Voncken meerdere bestuurlijke taken voor zijn rekening. Op zijn 22e werd hij bestuurslid van AJK Zuid-Limburg. Dit beviel binnen de vereniging zo goed dat hij een jaartje later zelfs werd ‘bekroond’ tot de voorzitter van het Limburgs Agrarisch Jongeren Kontakt (LAJK). Voncken denkt al een tijd mee over het nieuwe Gemeenschappelijke landbouwbeleid (GLB) en is lid van een adviesgroep van de Europese Commissie over suiker. Eerder dit jaar heeft hij zelfs een Nuffield Scholarship in ontvangst mogen nemen. Nuffield wil de gehele agrarische sector stimuleren zich te ontwikkelen in ondernemerschap, duurzaamheid en innovatie. Hier geeft Voncken invulling aan door onderzoek te doen naar de alternatieve teelten in Nederland. Over de toekomst van de agrarische sector is hij heel duidelijk: “Je moet de toekomst van de sector niet door anderen laten bepalen, maar het heft in eigen hand nemen. Ga voor jezelf na wat jouw persoonlijke doel is en zet je er voor de volle 100% voor in!”
Volgens Voncken is er in de sector meer behoefte aan maatwerk. “Daarom wil ik juist in Brussel laten zien wat onze diverse land- en tuinbouwsector te bieden heeft en gezamenlijk op zoek gaan naar handvatten waar we de uitdagingen van de toekomst mee aan kunnen gaan.”

Afscheid Iris Bouwers

Met de benoeming van Voncken is Iris Bouwers teruggetreden uit het dagelijks bestuur van NAJK. Bouwers is inmiddels werkzaam voor LTO Nederland in Brussel en kijkt met veel plezier terug op haar bestuursperiode, waarin de vormgeving van het nieuwe GLB een grote rol speelde.

Benieuwd wat Willem Voncken de leden van NAJK te bieden heeft? Bekijk hier de video waarin hij zichzelf voorstelt.

73% van de jonge boeren geeft aan dat ze actief bezig zijn om hun bedrijf duurzamer te maken met het oog op de toekomst. Een nog groter aantal van 78% wil stappen zetten richting kringlooplandbouw of is daar al mee bezig. Dit blijkt uit een opinieonderzoek van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) en KRO-NCRV aan het einde van een turbulent jaar voor de landbouw. 

De respons en de betrokkenheid van jonge agrariërs is enorm. Ruim duizend boeren hebben de enquête ingevuld en meer dan achthonderd stuurden hun persoonlijke verhaal mee. De gemiddelde leeftijd van de respondenten is 27 jaar. Een 35-jarige kalverenhouder uit Gelderland schrijft: “Het besef duurzaam te moeten werken is groot, we willen en doen het volop en zijn daarmee het schoolvoorbeeld voor de industrie. Waardering voor wat hierin gebeurt moet vooropgaan.” 79% van de jonge boeren geeft aan niet genoeg waardering te krijgen. 

De boeren voelen zich zeer betrokken bij de leefbaarheid van het platteland. Maar liefst 98% geeft aan dat ze daarbij onmisbaar zijn. Toch geeft ruim de helft aan dat ze zelf wel getwijfeld hebben of ze boer wilden worden. De belangrijkste reden is de grote hoeveelheid wet- en regelgeving die regelmatig verandert en soms tegenstrijdig is, maar ook het inkomensperspectief speelt een grote rol. 

“Jonge boeren die bewust andere keuzes maken dan groeien, groeien, groeien, hebben het ongelofelijk moeilijk om dat voor elkaar te krijgen. Betrek die ook erbij! Zo krijg je goed in beeld dat hetgeen wat de overheid en maatschappij wil, ontzettend ingewikkeld ligt”, schrijft een 36-jarige melkveehouder uit Utrecht. 

Dat ook de huidige stikstofcrisis tot grote bezorgdheid leidt, blijkt wel uit het feit dat bijna 60% van de respondenten zich zorgen maakt over de toekomst en bijna 80% actief betrokken is bij de acties. Opmerkelijk is dat zoveel jonge boeren werken aan een duurzamer bedrijf, terwijl een op de drie aangeeft het niet noodzakelijk te vinden dat de landbouw duurzamer wordt. 

Volgens NAJK-voorzitter Andre Arfman is de reactie op deze stelling goed te verklaren: “Jonge boeren hebben de intentie om over dertig jaar nog te boeren. Het maken van duurzame keuzes is bij hun daarom al een vanzelfsprekendheid. Duurzaamheid is ook voor ieder bedrijf anders. Jonge boeren zitten niet te wachten op verstikkende wet- en regelgeving die hun een bepaalde hoek in duwt en die niet past bij hun bedrijf. ”

Drie jonge boeren blikken zondag in Kruispunt terug op een bewogen en hectisch 2019. Wat hebben de massale protesten en steunbetuigingen teweeggebracht op het erf? En hoe kijken ze naar de toekomst? Uitzending: 23.20 uur op NPO 2.

Van 2 december 2019 tot en met 7 februari 2020 is er weer een nieuwe openstellingsperiode van de subsidieregeling POP3 Jonge Landbouwers (JOLA). Met de zeven tips van Flynth willen wij ook deze ronde tot een succes maken voor de jonge boer en tuinder.

Allereerst nog even in het kort de criteria voor jonge landbouwers:

• Op het moment van indienen van de aanvraag ben je niet ouder dan 40 jaar. Mocht je in de periode 2 december tot en met 7 februari 41 jaar worden, zorg dan dat je de aanvraag indient voor je verjaardag.
• Je hebt voor het eerst daadwerkelijk, langdurige zeggenschap over een landbouwbedrijf.

De tips

1. Zorg tijdig voor een juist relatienummer
   De aanvraag wordt ingediend op jouw persoonlijke relatienummer, dus niet het relatienummer van het agrarische bedrijf. Door met jouw DigiD in te loggen op mijn.rvo.nl wordt automatisch een persoonlijk relatienummer aangemaakt. Regel dus tijdig jouw DigiD en jouw registratie op mijn.rvo.nl.
   Dient een subsidieadviseur de aanvraag in, zorg dat je hem/haar in mijn.rvo.nl hebt gemachtigd. Meer informatie over het inloggen, machtigen en indienen van een aanvraag met TAN-code vind je hier.
2. Kies voor de juiste jonge landbouwer
   Zijn er twee of meer jonge landbouwers binnen het bedrijf actief? Vraag in dat geval aan op het persoonlijke relatienummer van de oudste, voor zover hij/zij niet al eerder een POP3 JOLA subsidie heeft ontvangen.
3. Komt jouw investering in aanmerking?
   Er zijn deze ronde ruim 20 investeringscategorieën waarvoor subsidie kan worden aangevraagd. Sommige provincies hebben het aantal investeringscategorieën beperkt. Check op de website van jouw provincie voor welke investeringscategorieën jij subsidie kunt aanvragen.Daarnaast zijn aan de investeringen ook criteria verbonden. Check daarom of jouw specifieke investering ook binnen de criteria past. Zo geldt voor de investeringen in duurzame energie dat de door de investering opgewekte energie niet meer is dan voor het bedrijf (inclusief bedrijfswoning) noodzakelijk is of op de korte termijn noodzakelijk gaat zijn.Let op! Op het moment van aanvraag mag er nog geen verplichting (ondertekende overeenkomst of opdrachtbevestiging) zijn aangegaan.
4. Check vooraf de beste wijze voor het bepalen van de hoogte van de subsidie
   De subsidie bedraagt in principe 30 % van de subsidiabele kosten met een maximum van € 20.000. Het subsidiepercentage wordt afgetopt, indien er binnen het landbouwbedrijf ook bedrijfshoofden ouder dan 40 jaar zijn. Deze aftopping is 20 % per niet-jonge landbouwer. Check hier een rekenvoorbeeld.Ook kun je kiezen voor een berekening op basis van de verdeling van het eigen vermogen (EV). De subsidie bedraagt in dat geval 30 % van subsidiabele kosten vermenigvuldigd met het percentage in het EV. Hiervoor is een verklaring van jouw accountant nodig. Informeer hem/haar tijdig.
5. Voorkom teleurstellingen, wees tijdig met het melden van wijzigingen
   Wijzigt er iets in je investeringsplan, meld dit dan tijdig bij de provincie. Een wijziging kan namelijk gevolgen hebben voor de subsidie.
6. Dien tijdig en met de juiste documenten de eindverantwoording in
   Heb je jouw investering(en) afgerond? Dien dan een verzoek tot vaststelling in. Dit kan tot uiterlijk 2 jaar na toekenning van de subsidie. De volgende documenten maken deel uit van het verzoek:
   • opdrachtbevestiging, gedateerd na datum van de subsidieaanvraag;
   • facturen;
   • betaalbewijzen of een financial leaseovereenkomst;
   • in geval van een investering in duurzame energie: energienota.Zorg dus voor een goede administratie.
7. Wees goed voor je portemonnee
   De POP3 JOLA subsidie is slechts één van de vele subsidiemogelijkheden. Voor een groot aantal van de investeringscategorieën is het mogelijk om de POP3 JOLA subsidie te combineren met andere subsidieregelingen, bijvoorbeeld (I)SDE, EIA en MIA/Vamil. Laat ook deze subsidiemogelijkheden niet onbenut.

Een laatste aandachtspunt
Waar voorheen sprake was van een realisatietermijn van 3 jaar, geldt voor deze openstellingsronde dus een termijn van 2 jaar na toekenning van de subsidie. Voor investeringen waarvoor een huurkoopovereenkomst wordt aangegaan, betekent dit dat alle termijn binnen deze 2 jaar moeten zijn betaald.

Mocht je na deze tips nog vragen hebben over jouw mogelijkheden, Flynth staat tijdens deze openstellingsronde graag voor jou klaar. Neem contact op met Gerjan Slotboom via e-mail: gerjan.slotboom@flynth.nl of telefoon: 088 – 236 70 88.
Kijk ook op onze website voor meer informatie over de POP3 JOLA en andere subsidieregelingen.

Vandaag hebben 13 boerenorganisaties, onder voorzitterschap van Aalt Dijkhuizen, een oplossing voor de stikstofcrisis aangeboden aan het Kabinet. Dit plan van aanpak kan ervoor zorgen dat Nederland het stikstofdebacle vlot te boven komt en niet afglijdt richting een economische recessie. Het Collectief overhandigde zijn rapport ‘Uit een gecreëerde impasse’ vandaag aan LNV-minister Carola Schouten en Peter Drenth, voorzitter van IPO-Commissie Vitaal Platteland.

Het Kabinet ziet zich sinds de Raad van State-uitspraak genoodzaakt om de berekende neerslag van stikstof op Natura-2000 gebieden niet toe te laten nemen. Het Landbouw Collectief stelt een serie maatregelen voor waarmee op praktische wijze voldoende stikstofruimte kan worden vrijgemaakt, om Nederland snel uit de crisis te helpen. En snelheid is nu geboden, gezien de grote schade die de stikstofimpasse inmiddels aanricht aan talrijke ondernemingen in de landbouw en bouwsector. Die schade loopt per dag verder op.

De boeren komen met maatregelen die praktisch uitvoerbaar zijn en snel tot resultaat leiden: minder eiwit in het voer, extra weidegang en mest aanlengen met water. Ook de stoppers- en saneringsregeling in de varkenshouderij zorgen ervoor dat op korte termijn stikstofruimte vrij komt. Voor het draagvlak in de sector is het cruciaal dat boeren zelf de keuzes kunnen maken die het beste bij hun bedrijfsvoering passen.

Om de maatregelen mogelijk te maken stelt het Landbouw Collectief een aantal harde randvoorwaarden, zoals: vrijwillige deelname, geen generieke krimp, geen inperking van vergunningen (vergund blijft vergund), geen inlevering van rechten of gedwongen opkoop van bedrijven, één werkbaar beleid van rijk en provincies, deposities gevalideerd met metingen, herijking Natura 2000 gebieden en spoedige invoering van een reële drempelwaarde zodat ondernemers niet met een onnodige papierwinkel worden opgezadeld.

Schouders eronder en randvoorwaarden
Het Landbouw Collectief heeft in de afgelopen paar weken met vereende kracht de schouders onder het plan gezet en vraagt datzelfde nu van het Kabinet. De landbouwsector is de afgelopen maanden flink in de kou gezet door de regering en een deel van de Tweede Kamer. De PAS ging onderuit omdat er fouten zaten in de juridische verankering van de wetgeving. De consequenties daarvan werden te gemakkelijk op het bord van de ondernemers gelegd. Niet de boeren en de bouwvakkers waren verantwoordelijk voor deze juridische fouten in de wetgeving, maar de politiek. Het Landbouw Collectief eist van het kabinet dat de kosten die ondernemers moeten maken voor het oplossen van de stikstofcrisis dan ook worden vergoed door extra middelen beschikbaar te stellen voor het doorontwikkelen van maatregelen en bedrijven.