Verkenning landbouwakkoord biedt kansen

Op donderdag 2 juni 2021, presenteerde de Sociaal-Economische Raad (SER) hun verkennend onderzoek naar een landbouwakkoord. NAJK is voor het grootste deel positief over het gepresenteerde advies. Jonge boeren worden specifiek in het plan benoemd en het landbouwakkoord moet een duidelijke stip op de horizon geven. Het dient duidelijkheid te bieden voor de gehele agrarische sector. Met opgeheven hoofd vooruit!

Tijdens het debat over de stikstofwet in december 2020 diende de SGP een motie in om te komen tot een breed gedragen landbouwakkoord over de toekomst van de landbouw. Minister Schouten gaf de SER opdracht om een verkennend onderzoek uit te voeren naar het landbouwakkoord. Deze verkenning is 2 juni gepubliceerd. Om tot deze verkenning te komen zijn er vele gesprekken gevoerd met verschillende partijen.

Stip op de horizon
Ook NAJK voerde een verkennend gesprek met de SER. “Wij, de belangenbehartigers van de jonge boeren en tuinders, zagen meerwaarde in het landbouwakkoord wanneer deze gesloten zou worden tussen partijen uit de agroketen en de overheid”, zegt NAJK-voorzitter Roy Meijer. Volgens NAJK moet wet- en regelgeving worden aangepast en financiering mogelijk worden gemaakt. Daarbij moet het landbouwakkoord een stip op de horizon geven op de thema’s klimaat, stikstof, mest/vruchtbare bodems en verdienvermogen. Een akkoord dat gericht wordt op de blijvers.

Conclusie rapport
Na alle gesprekken concludeert de SER dat de meerwaarde van een landbouwakkoord ligt in het vaststellen van langjarig voorspelbaar en coherent beleid en herstel van vertrouwen. De overheid, regering en politiek, moeten van tevoren de opzet van en de randvoorwaarden voor het akkoord bepalen.

Jonge boeren
Uit de verkenning komt onder andere naar voren dat er een wenkend perspectief voor jonge boeren en tuinders moet zijn in het landbouwakkoord. Dit uitgangspunt wordt breed gedragen in het opgestelde advies: het biedt jonge boeren perspectief. De jonge agrariërs geven invulling aan de ontwikkeling van de landbouw van nu en de komende dertig jaar. “NAJK is de belangenvereniging voor jonge boeren en tuinders in Nederland en heeft daarnaast goed contact met jongerenraden van agrarische coöperaties. NAJK ziet dit als een open uitnodiging en neemt deze uitnodiging graag aan. Wij willen door, onze eigen boterham kunnen verdienen en werken aan onze toekomst!”, aldus Meijer.

Lees hier het hele advies. 

Afschaffing of versobering van de landbouwvrijstelling maakt bedrijfsovernames onmogelijk

De Algemene Rekenkamer concludeerde gisteren in hun verantwoordingsonderzoek 2020 dat de landbouwvrijstelling een fiscale regeling is zonder doel en daarom wel versoberd of afgeschaft kan worden. NAJK is het hier absoluut niet mee eens. De landbouwvrijstelling is nodig voor agrarische bedrijfsovernames. Versobering of afschaffing van deze regeling betekent het einde voor bedrijfsovernames in de landbouw.

Ieder jaar doet de Algemene Rekenkamer onderzoek naar de verantwoording van ministers in hun jaarverslagen. Hierbij worden een aantal regelingen uitgekozen om nader op in te zoomen. Dit jaar was de landbouwvrijstelling aan de beurt. Dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille bedrijfsovername, Eke Folkerts, heeft destijds namens NAJK input geleverd. “De noodzaak voor deze regeling bij bedrijfsovernames is in het gesprek uitvoerig besproken en herhalen we in deze reactie nogmaals”, aldus Folkerts.

Zonder bedrijfsovernames geen (kringloop)landbouw
In het rapport wordt gesteld dat de regeling geen beleidsdoel meer dient. Het huidige beleid van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) is: een duurzame kringlooplandbouw. Een doel dat zonder de landbouwvrijstelling simpelweg niet uitgevoerd kan worden. Want: zonder landbouwvrijstelling geen bedrijfsovernames en zonder bedrijfsovernames geen toekomst voor onze sector.

We lopen het risico dat deze regeling afgeschoten gaat worden op (wederom) een papieren kwestie. Het oorspronkelijke doel wordt niet meer gediend, dus de regeling moet afgeschaft worden, aldus het advies van de Rekenkamer. “Dat de regeling noodzaak is geworden bij het faciliteren van bedrijfsovernames, en daarmee het verduurzamen van de sector, wordt echter volledig aan voorbij gegaan”, merkt de portefeuillehoudster bedrijfsovername op. Wat haar betreft zit de oplossing van deze papieren kwestie in de omschrijving van het doel van de regeling: het fiscaal mogelijk maken van bedrijfsovernames binnen de agrarische sector. “Deze tekstuele aanpassing is vele malen goedkoper dan de gevolgschade die een eventuele aanpassing of afschaffing van deze regeling zal veroorzaken”, aldus Folkerts.

Wat is er aan de hand?
De waarde van grond kun je op twee manieren bekijken: de economische waarde en de waarde die het heeft als productiemiddel binnen het bedrijf. De economische waarde is hoog, dit komt door de schaarste van grond in Nederland. Deze waarde is in de afgelopen jaren ontzettend hard gestegen, terwijl de waarde van de producten, die met datzelfde land geproduceerd worden, niet zijn gestegen. De boer verdient dus nog hetzelfde, alleen met een veel hoger onderpand. Kom je op het moment van overname dan kan de toekomstige boer dus met het geld wat zijn bedrijf hem gaat opleveren nooit de echte waarde van de grond betalen, want dat inkomen is niet meegestegen. Daarom wordt bij overname nooit de economische waarde voor een bedrijf betaald. Dit is mede mogelijk door fiscale regelingen als de landbouwvrijstelling. Wanneer er toch  belasting betaald moet worden over de economische waarde van grond, wordt de overnamesom zó hoog dat bedrijfsovername onmogelijk rond te rekenen is.

Ook in het manifest van de jonge boeren en tuinders, dat onlangs werd gepresenteerd aan de Tweede Kamer en het Europarlement, is de noodzaak van de landbouwvrijstelling voor bedrijfsovername nadrukkelijk benoemd. Dit manifest is een statement van verschillende jongerenraden uit alle sectoren van de land- en tuinbouw.

De toekomst van de jonge boeren en tuinders stopt niet bij de grens

Op maandagmiddag 17 mei gingen de woordvoerders van het Jonge Boeren en Tuinders Manifest op uitnodiging van Europarlementariër Bert-Jan Ruissen (SGP) in gesprek met Europarlementslid Jan Huitema (VVD) en Sander Smit, aanwezig namens Europarlementariër Annie Schreijer-Pierik (CDA). Eind april werd het manifest al verkondigd aan de landbouwwoordvoerders van de Tweede Kamer en nu bracht NAJK, samen met jongerenraden van coöperaties in de land- en tuinbouw, het manifest ook naar Europa. De toekomst van jonge boeren en tuinders stopt simpelweg niet bij de grens.

Wat de jonge boeren en tuinders betreft is het noodzaak om Europa actief bij dit manifest te betrekken. Het manifest start niet voor niks met de woorden ‘Wij, jonge boeren en tuinders, voelen ons Europeanen in een grote wereld.’ “Wij leven in een Europese Unie, Europa is simpelweg onze thuismarkt”, legt NAJK-voorzitter Roy Meijer uit. “Wij kunnen ons steentje bijdragen, maar dan moeten we wel deze ruimte krijgen!”

Stip op de horizon
Heb oog voor het noodzakelijke langetermijnperspectief, is één van de duidelijke hartenkreten uit het Jonge Boeren en Tuinders Manifest. “Stop met plotselinge beleidswijzigingen of compenseer er netjes voor. Wij, jonge boeren en tuinders zijn gebaad bij doelen.” Aldus Meijer. Lennaert Haanstra (Jongerenraad Agrifirm) voegt hier aan toe: “Kijk naar de doelen en zet samen een stip op de horizon. Bedenk met elkaar een pad en zorg dat je samen dat traject ingaat. Dat het schoner en beter moet, dat willen en weten we allemaal, alleen de weg ernaartoe kent vele uitdagingen welke we samen moeten overbruggen.” Sander Smit geeft hierbij als kanttekening dat dit wel realistische doelen moeten zijn. Dit is iets wat naar zijn idee nog wel eens mis gaat. Lennaert geeft hier als jonge akkerbouwer uit de Noordoostpolder een duidelijk voorbeeld: “Zet niet in op het gebruik van minder kilo’s gewasbeschermingsmiddel, maar stel minder emissies van de gewasbeschermingsmiddelen als hoofddoel.”

Stabiel beleid
Melkveehoudster Paula Groen (jongerenraad DOC Kaas) zou ook graag een stabieler beleid zien. “Binnen de melkveehouderij hebben we de laatste jaren helemaal geen stabiel beleid, want het verandert elk jaar weer.” Dit creëert volgens haar toch wel een cultuur in de sector waardoor mensen afwachtend gaan worden. “Als we een stabieler beleid hebben, durven we ook meer en kunnen we met zijn allen weer investeren en de goede kant op gaan.”

Eerlijke handel
Het Jonge Boeren en Tuinders Manifest is bedoelt om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen. Bart Schipper (jongerenraad CONO Kaasmakers), ziet dit ook graag binnen de internationale handel terug. Een gelijk speelveld is volgens hem en de andere jonge boeren en tuinders erg belangrijk: “Ik zou graag zien dat we in de toekomst meer gaan naar eerlijke handel. De agrarische producten die we in Nederland als vaste standaard hebben, vind je in de minderontwikkelde landen minder terug.“ Alle aanwezige Europarlementsleden beaamden ook dat we kritisch moeten blijven kijken naar onze importen.

We moeten het samen doen!
Om de gestelde doelen in het manifest van de grond te krijgen, zijn de jonge boeren en tuinders niet alleen afhankelijk van de overheid. “Ook de eisen die worden gesteld op de markt, de financiering van banken en het rekensysteem spelen hierbij een belangrijke factor”, zegt Europees parlementslid Bert-Jan Ruissen. Zijn collega Jan Huitema ziet nu al gelijkenissen in het nieuwe Europese Landbouwbeleid. “Dit beleid gaat al veel meer de richting op die we willen: doelgericht en met beloningen voor daadwerkelijk geleverde prestaties.”

De jonge boeren en tuinders willen onderdeel zijn van de oplossing, bijdragen aan de maatschappij en willen ook een boterham verdienen. Meijer: “Dat is ons vroeger gelukt en dat moet ons in de toekomst ook lukken.”

Kortom: pak onze hand aan!

Lees hier het volledige manifest.

Alle neuzen dezelfde kant op met het Jonge Boeren en Tuinders Manifest

Alle neuzen dezelfde kant op met het Jonge Boeren en Tuinders Manifest

Op donderdag 22 april presenteerden de jonge boeren en tuinders het manifest met hun toekomstvisie aan de landbouwspecialisten van de Tweede Kamer. Dat gebeurde tijdens een online debat georganiseerd door NAJK en 15 jongerenraden van coöperaties in de land- en tuinbouw. In het manifest met de titel ‘Maakt u met ons beleid, dan worden onze dromen werkelijkheid’ staat de toekomst van de land- en tuinbouw centraal.  Want wij, jonge ondernemers zien oneindig veel mogelijkheden en zijn onderdeel van de oplossing in plaats van het probleem. Je kunt de overhandiging nu terugkijken! 

Via het manifest doen de jonge boeren en tuinders een oproep aan de politiek om ruimte te geven voor ondernemerschap en ontwikkeling.  “Neem het manifest mee de komende vier jaar: neem het mee aan de formatietafel, maar neem het ook mee in de debatten van de Tweede Kamer, als jullie de regering controleren en bediscussiëren”, aldus NAJK-voorzitter Roy Meijer. De oproep van deze jonge boeren en tuinders is kraakhelder: ze willen zich klaarmaken voor de toekomst!

Lange termijnperspectief

“Wat wij als jonge boeren en tuinders nodig hebben in een nieuw kabinet is oog voor het lange termijnperspectief”, geeft woordvoerder Roy Meijer aan. De land- en tuinbouwsector ervaart momenteel veel belemmeringen in de bedrijfsvoering door extra en steeds veranderende nationale regelgeving. Hierdoor komt de concurrentiepositie ten opzichte van andere Europese boeren en tuinders onder druk te staan.

Het aanbieden van het manifest door jonge boeren en tuinders vond plaats op donderdagochtend 22 april. De livestream nog eens terugkijken? Dat kan!

Kijk de volledige versie of bekijk de samenvatting hieronder.

BoerVeilig-Alert: aangekondigde inspecties rund- en melkveebedrijven

NAJK is samen met NMV, LTO Nederland, NZO, ZuivelNL en Stigas druk bezig met een veiligheidsproject om de veiligheid in de melkveehouderij te verbeteren: BoerVeilig. De Inspectie SZW (voorheen Arbeidsinspectie) is in de rund- en melkveesector gestart met het controleren van bedrijven. Wij hebben hier als BoerVeilig geen invloed op en zijn slechts geïnformeerd.

Bedrijven hebben inmiddels een brief gekregen of krijgen deze binnenkort, waarin wordt aangekondigd dat er tussen april en november inspecties in de sector gaan plaatsvinden en dat het bedrijf een bezoek van een inspecteur kan verwachten. De inspectie SZW doet dit steekproefsgewijs omdat er in de afgelopen jaren teveel ongelukken hebben plaatsgevonden in de melkveehouderij. Zij schrijven hier zelf over:

“Het aantal ongevallen in de agrarische sector is zorgwekkend hoog. Niet alleen werknemers worden getroffen door ongevallen, maar vaak ook de ondernemer zelf, de meewerkende partner en/ of de minderjarige kinderen. Deze Inspecties hebben dan ook als doel het aantal arbeidsongevallen te verminderen en de veiligheid te verbeteren.”

Tijdens het bezoek gaat de inspecteur na of jouw bedrijf voldoet aan de Arbowet en -regelgeving. Dit betekent dat wordt gecontroleerd of je beschikt over een actuele risico-inventarisatie & -evaluatie (RIE) en een basiscontract arbodienstverlening.

Stigas, het kenniscentrum voor veiligheid, is partner van het project BoerVeilig, waar we samen met LTO, NMV, NAJK, NZO en ZuivelNL ongelukken in de melkveehouderij willen voorkomen. Stigas is gespecialiseerd in de groene en agrarische sector, waardoor hun medewerkers kennis van zaken hebben en de RIE afgestemd is op de diverse groene en agrarische sectoren.

Op deze pagina van Stigas vind je alle informatie over de aangekondigde inspecties. Daar staat ook een link naar veelgestelde vragen.

 

Jongerenraad Interpolis – Geef criminelen geen gelegenheid

Halverwege april kwam de jongerenraad van NAJK en Interpolis bijeen om samen te praten over het thema diefstal. Helaas nog steeds geen onbesproken onderwerp op de boerderij. GPS-systemen, quads, of de inhoud van een volledige dieseltank, niets lijkt te gek voor deze oplichters die het veelal op de agrarische sector hebben gemunt.

Ieder vanuit zijn eigen thuissituatie in de keuken of op kantoor achter de pc. Voor de diepgang en het plezier was dat geen probleem bij de tweede online bijeenkomst van de jongerenraad. Ging het de vorige keer nog over duurzaamheid en zonnepanelen. Dit keer wilden de jonge boeren en tuinders wel eens praten over diefstal.  Bijna alle deelnemers hadden wel een voorbeeld. Met elkaar werd besproken hoe de kans op diefstal van materialen of data verkleind kon worden en werden tips uitgewisseld. Diefstal is, zo bespraken ze, vooral een ergernis waarvan de kans om getroffen te worden, met de juiste maatregelen, flink kan worden verkleind, maar niet helemaal voorkomen. Geef criminelen geen gelegenheid.

Meer weten?
Bekijk de tips op de website van Interpolis om de kans op diefstal te verkleinen.

LTO Noord, ZLTO en LLTB sluiten zich aan bij Boer zoekt Boer

LTO Noord, ZLTO en LLTB hebben zich aangesloten als partner van Boer zoekt Boer, het sectorinitiatief dat buitenfamiliaire bedrijfsovername wil bevorderen. De LTO’s willen hiermee de bekendheid van Boer zoekt Boer onder hun leden vergroten en het initiatief ook actief ondersteunen. Enerzijds door het faciliteren van het platform Boer zoekt Boer, anderzijds door het bieden van kennis en informatie via bijeenkomsten en webinars. Dit gebeurt gezamenlijk met de andere partners Flynth, Rabobank, Lianne Veenstra Agrocoaching en NAJK.

Gebrek aan opvolging binnen de familie
Slechts 41% van de agrarische bedrijven met een bedrijfshoofd ouder dan 55 jaar heeft een bedrijfsopvolger, waardoor veel agrarische bedrijven de komende jaren zullen verdwijnen. Dit heeft grote gevolgen voor de toekomst van de agrarische sector in Nederland. Tegelijkertijd zijn er veel jongeren die graag boer of tuinder willen worden, maar daar in de (directe) omgeving of binnen de familie geen kans voor hebben. Via het platform Boer zoekt Boer worden vraag en aanbod bij elkaar gebracht. Geïnteresseerden maken een account aan en gaan in de virtuele kaartenbak op zoek naar een potentiële match.

Jonge boeren en tuinders schrijven manifest land- en tuinbouw van de toekomst

Donderdag 22 april presenteren de jonge boeren en tuinders een manifest met hun toekomstvisie aan de landbouwspecialisten van de Tweede Kamer. Dat gebeurt tijdens een online debat dat door de jonge boeren geïnitieerd is. Het manifest heeft als titel ‘Maakt u met ons beleid, dan worden onze dromen werkelijkheid’. Centraal staat hoe de sector constructief door wil groeien naar de land- en tuinbouw van de toekomst. Het manifest is een initiatief van jonge boeren en tuinders: jongerenraden van coöperaties in de land- en tuinbouw en het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK).

Via het manifest doen de jonge boeren en tuinders een oproep aan de politiek om ruimte te geven voor ondernemerschap en ontwikkeling. Volgens het manifest zien de jonge ondernemers door hun passie en kennis oneindig veel mogelijkheden. NAJK-voorzitter Roy Meijer geeft aan: “Jonge boeren en tuinders zitten vol energie en creativiteit om uitdagingen aan te gaan. Wij zijn ambitieus en onderdeel van de oplossing in plaats van het probleem. Onder de juiste condities kan de land- en tuinbouw haar belangrijke functies ook in de toekomst blijven vervullen en blijft het aantrekkelijk om in de sector te werken.”

Lange termijnperspectief
De land- en tuinbouwsector ervaart veel belemmeringen in de bedrijfsvoering door extra en steeds veranderende regelgeving. Hierdoor komt de concurrentiepositie onder druk te staan. De jonge boeren en tuinders stellen in hun manifest: “Jonge boeren en tuinders werken hard aan innovaties om emissies terug te dringen, ondanks dat deze innovaties kostbaar zijn. Daarom pleiten wij voor een lange termijnperspectief. Stop met plotselinge beleidswijzigingen en maak een wet voor compensatie als dit toch onvermijdelijk is, zodat rekening gehouden wordt met de terugverdientermijnen.’’

Ruimte voor innovatie
In het manifest vragen de boeren om beleid dat ruimte biedt aan innovatie. Het voorstel is doelen te stellen in plaats van detailregelgeving zodat het vakmanschap ingezet kan worden deze doelen te realiseren. Tevens wordt gevraagd de positie van boeren en tuinders in de keten te prioriteren en ruimte te geven om samen te werken aan verduurzaming en een eerlijkere prijs. In het manifest wordt ook aandacht besteed aan bedrijfsovername. De oproep is om het fiscaal instrumentarium voor bedrijfsovername te behouden. Specifiek wordt gewezen op het behoud van de Bedrijfsopvolgings-regeling (BOR) en de landbouwvrijstelling. Om aantrekkelijk te blijven voor de jonge generatie zien de jonge boeren en tuinders graag dat er ingezet wordt op betere educatie en informatievoorziening over de land- en tuinbouw en wijzen zij op de noodzaak te investeren in het agrarisch onderwijs.

Historisch manifest
In Nederland zijn veel succesvolle land- en tuinbouwcoöperaties met een lange geschiedenis, tot 100 jaar terug. Boeren en tuinders zijn naast eigenaar van hun bedrijf ook mede-eigenaar van deze coöperaties. Deze beschikken over jongerenraden waar jonge boeren en tuinders lid van zijn om te beslissen over de toekomst. Het is voor het eerst in de geschiedenis dat al deze jongerenraden onder leiding van NAJK gezamenlijk een manifest opgesteld hebben en met elkaar samenwerken aan de toekomst van de Nederlandse land- en tuinbouw. “Jong agro en tuinbouw Nederland laat van zich horen met een duidelijke stem en boodschap”, stelt Roy Meijer.

Geïnteresseerden kunnen het debat met de landbouwspecialisten van de Tweede Kamer volgen via YouTube.

 


Het manifest is een initiatief van jonge boeren en tuinders: Jongerenraden van coöperaties in de land- en tuinbouw en het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) en is ondertekend door: NAJK, jongerenraad CONO Kaasmakers, jongerenraad CRV, jongerenraad CZAV, jongerencollege Agrico, jongerenraad Zuivelcoöperatie FrieslandCampina U.A., jongerenraad Royal Avebe, jongerenraad DOC Kaas, jongerencollege Rouveen Kaasspecialiteiten, jongerenraad Royal Cosun, jongerenraad Royal Flora Holland, jongerenvertegenwoordiging Rabobank, jongerenraad De Samenwerking, jongerenraad Coöperatie Koninklijke Agrifirm U.A., jongerenprogramma Oxin-Growers en (Young) AVAG.

Samen werken aan schoon en voldoende water en een betere bodem

NAJK werkt mee aan het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) om boeren en tuinders te bereiken over de noodzaak van schoon en voldoende water en beter bodembeheer.

Achtergrond DAW
Het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer is in 2013 in het leven geroepen om de waterkwaliteit en waterkwantiteit samen met boeren, waterschappen en overheden, te verbeteren. Ondanks dat wij het water al eeuwen de baas kunnen zijn, hebben wij in Nederland te maken met klimaatverandering. Dit kan de waterkwantiteit in gevaar brengen. Periodes van wateroverlast en droogte  kunnen problemen vormen voor de Nederlandse land- en tuinbouw. Ook de waterkwaliteit is een verbeterpunt. Hierbij kun je denken aan de hoeveelheid stikstof (nitraat) dat in het grondwater aanwezig is. In sommige gebieden van Nederland ligt deze hoeveelheid boven de toegestane norm van 50 milligram per liter water. Het DAW moet een alternatief zijn voor nieuwe wetten en regels die kunnen worden opgelegd. 

Projecten en ‘Kennismatching’
Inmiddels heeft het DAW 484 projecten, waarvan er op dit moment 283 lopen. De projecten verschillen in sector, thema en grondsoort. Om boeren in verschillende regio’s kennis uit te laten wisselen, is de functie van Kennismatcher in het leven geroepen. De zes Kennismatchers die actief zijn richten zich op sectoren veehouderij, akkerbouw en overige teelten. Hierbij is Nederland ook opgedeeld in Noord- en Zuid-Nederland, waarbij Zeeland, Brabant en Limburg onder Zuid vallen. Vanuit NAJK zijn Marloes van Schaik en Reinder Jan Wagevoort actief als Kennismatchers voor de overige teelten in Noord-Nederland. Op deze pagina stellen de Kennismatchers zich voor.

Oproep!
NAJK is benieuwd naar de ervaringen die leden hebben met DAW. Heb jij me gedaan met een DAW-project of loopt er op dit moment een project op jouw bedrijf? Dan horen we graag jouw ervaring over DAW. Stuur hiervoor een mailtje naar: rjwagevoort@najk.nl

Behoefte aan meer achtergrondinformatie van DAW? Je leest het hieronder!

Wilma Eggens gaat er met de NAJK-grondboor vandoor

Binnen een agrarisch bedrijf is niets zo belangrijk als de bodem. Wat er onder de grond gebeurt of juist niet, bepaalt ook direct hoe het er boven de grond aan toe gaat. Een gezonde bodem begint bij de juiste kennis. NAJK neemt graag met jou een duik in de bodem door middel van de BodemBattles of -Masters. Hoewel de BodemBattles door de coronabeperkingen wat op een lager pitje staan, gaan de online BodemMasters onverminderd door. En met succes: Wilma Eggens is dit kwartaal de ‘held van de bodem’.

Ieder kwartaal maakt één van de deelnemers aan de BodemMasters kans op de felbegeerde NAJK-grondboor! Dit keer mag Wilma Eggens zichzelf de gelukkige winnares noemen. Wil jij ook graag kans maken op zo’n grondboor en jezelf de ‘held van de bodem’ noemen? Trommel jouw klas of AJK dan op voor het volgen van één of meer van de (online) BodemMasters!

Een BodemMaster, wat is dat?
De BodemMasters zijn een interessante invulling van een les of AJK-avond met het thema bodem. Om te blijven produceren in een wereld van kringlopen, een veranderend klimaat en een reductie van gewasbeschermingsmiddelen vraagt de landbouw namelijk om een bodem in topconditie. De BodemMasters worden enthousiast begeleid door akkerbouwer en tevens leraar, Gerjan Voshart. Kijk voor meer informatie over de verschillende modules op onze site.

Word jij de held van de bodem?
Ieder kwartaal maakt één van de deelnemers aan de BodemMasters kans op de felbegeerde NAJK-grondboor! Hoe? Door na afloop van een BodemMaster een trofeekaart invullen en deze te mailen naar communicatie@najk.nl. Dus volg jij met jouw klas of AJK één of meer modules? Download de trofeekaart op onze site, vul deze in en win! Hoe meer modules je volgt, des te vaker je kans maakt. Onder de verschillende inzendingen wordt ieder kwartaal een NAJK-grondboor verloot.

Doe mee!
Enthousiast geworden? Voor vragen en opgaves kun je terecht bij Christel Klok (cklok@najk.nl)