Op weg naar een duurzame landbouw

Tekst en beeld: Colinda van EkrisRabobanklogo_RGB_JPEG

 ‘Smart farming’ biedt  veel akkerbouwers toekomstperspectief. Want, de opkomst van data-intensieve landbouw kan meerwaarde genereren in de akkerbouw. Een belangrijke ontwikkeling vindt Arjan Ausma, sectormanager akkerbouw bij de Rabobank Nederland, “smart farming kan de sleutel zijn om kosten te besparen, opbrengsten te optimaliseren en nog gemakkelijker aan de wet- en regelgeving te kunnen voldoen.”  

Onlangs publiceerde Rabobank haar visie ‘Van intuïtie naar informatie’. Een visie over de invloed van big data op de landbouw. De landbouw wordt data-intensiever. Een ontwikkeling waar Rabobank voor de sector mooie kansen in ziet. “Wij schatten dat de overgang naar data-intensieve landbouw  de opbrengst wereldwijd met 5% kan verhogen. Daarnaast speelt efficiëntie een grote rol bij het verduurzamen van de sector,” stelt Ausma.

Smart farming

Bij smart farming draait het om het zo efficiënt mogelijk produceren van het gewas. Niet meer op perceelniveau maar gericht per vierkante centimeter te werk gaan. Loonbedrijf Lucas Stuut & Zn. v.o.f. uit Zevenhuizen (GR) ziet hier de toekomst in. “Door gebruik van GPS zie je al veel ontwikkelingen in de landbouw,” vertelt Cor Stuut, mede-eigenaar van Loonbedrijf Lucas Stuut & Zn. v.o.f..  “Precisielandbouw maakt het mogelijk om pleksgewijs gewasbescherming uit te voeren. Dit kan het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen fors verlagen.

Data verzamelen

Data-intensieve landbouw is in opkomst: “Precisielandbouw is stap één, maar de impact van big data wordt nog groter”, volgens Ausma. “De combinatie van de gemeten gegevens en toepassing van algoritmes gaat in de toekomst veel meer efficiency bieden.

De technieken voor het verzamelen van data zijn er voldoende in ontwikkeling. Met behulp van een drone en de juiste machines verzamelt Cor Stuut  in samenwerking met Loonbedrijf Thijssen veel data. “Data verzamelen van een perceel is een meerjarenplan”, vertelt Christel Thijssen. “We starten met een grondscan en kijken gericht wat de bodem nodig heeft. Wanneer het gewas gezaaid is, vliegen we met de eBee drone  met multispectrale camera over het land om de groei en stress in het gewas te meten.” Op basis van deze gegevens worden taakkaarten gemaakt die pleksgewijs bijmesten mogelijk maken.

Een coöperatieve databank

Om voorop te blijven moet Nederland het gebruik van deze big data op een coöperatieve manier inzetten. Wanneer de industrie de gecreëerde data gaat gebruiken als concurrentiemiddel, wordt de akkerbouwer er niet beter van. Hier moet nog een oplossing komen en daar zit  volgens Ausma de grootste uitdaging. “Bezit van kennis geeft Nederland een voorsprong. Daarbij vindt Rabobank het wel belangrijk dat de big data de Nederlandse landbouw gaat dienen. Het moet een coöperatief bezit worden.” Rien Stuut, mede-eigenaar van Loonbedrijf Lucas Stuut & Zn.:  “Om de data en techniek te benutten blijft wel de kennis van de landbouwer nodig om de juiste keuzes te maken.”

Verdienmodel?!

“Data verzamelen kost een kapitaal, maar het is ook veel waard,” aldus Thijssen. Bij loonbedrijven liggen er met kennis van smart farming kansen om onderscheidend te zijn. Thijssen en Stuut zien big data als een verdienmodel. Thijssen”: “Er is meer uit de grond te halen dan dat akkerbouwers en melkveehouders nu doen. Wij willen onze klanten met minimale input maximaal rendement laten behalen.” Of zoals Ausma het kort en bondig samenvat:  “Smart farming is de duurzame oplossing voor het sluiten van kringlopen en het verhogen van het financiële rendement.”

Food studies bij CAH Vilentum in Dronten

Food studies zijn hot! Steeds meer studenten kiezen voor een studie die te maken heeft met voedsel. Het interessegebied food is heel breed: van de productie van voedingsgrondstoffen, de verwerking tot voedingsmiddelen en het uiteindelijke vermarkten ervan. Benieuwd welke studies er op dit gebied zijn bij CAH Vilentum? We hebben vier interessante studies voor jou op een rijtje gezet:

European Food Business

Als je graag wilt weten waar je voedsel vandaan komt en hoe je regionale producten in de markt kunt zetten, dan is de studie European Food Business een interessante keuze. Tijdens de studie ga je aan de slag met zaken als voedselproductie en verwerking, streekproducten, logistiek en consumentengedrag. Het eerste anderhalf jaar studeer je in Nederland. Hier krijg je de basis op het gebied van bedrijfskunde en de voedingsindustrie. In het tweede semester van het tweede jaar ga je naar Frankrijk. Daar je leer alles over streekgebonden producten en het vermarkten ervan. Ook word je bijvoorbeeld uitgedaagd om een nieuw product te ontwikkelen en moet je ervoor zorgen dat jouw product aan de Europese eisen voldoet.

Bedrijfskunde & agrifoodbusiness

Ben je geïnteresseerd in economie en benieuwd hoe je een bedrijf kunt runnen, bedrijven tot verandering kunt aanzetten en hoe je het beste met personeel kunt omgaan? Dan pas je goed bij het profiel van Bedrijfskunde & agrifoodbusiness. Tijdens de studie leer je ook veel over nieuwe verdien- en businessmodellen. Een groep studenten onderzocht bijvoorbeeld voor een visverwerker een oplossing voor zijn afvalprobleem. De studenten onderzochten hoe de verwerker rendement uit graten kon halen. Je leert dus hoe je kringlopen kunt sluiten, afval kunt hergebruiken en hoe je de economie op een meer circulaire wijze kunt inrichten. Tijdens de studie heb je intensief contact met het bedrijfsleven en bouw je een netwerk op waar je na je studie veel aan hebt.

International Food Business

Ben jij internationaal gericht, geïnteresseerd in verschillende culturen en wil je graag meer weten over de voedselsector? Kies dan voor International Food Business! Tijdens deze internationale studie studeer je niet alleen in Nederland, maar ook een jaar in Canada! De studie is vanaf jaar één in het Engels. Je gaat aan de slag met onderwerpen als marketing, export en de voedselveiligheid van producten. Dit alles gericht op zowel de Europese als de Noord-Amerikaanse markt. Je krijgt bijvoorbeeld de opdracht om voor een bedrijf een nieuw product in de markt te zetten. Wat zijn de wensen van de klant en hoe kun je daar het beste op inspelen?

Tuin- en akkerbouw / Agrarisch ondernemerschap

Wist je dat Nederland een van de grootste exporteurs van agrarische producten ter wereld is? Wil jij ook op zoek naar duurzame technieken en mogelijkheden om Nederland aan de top te laten staan op het gebied van productie en internationale handel? Kies dan voor de opleiding Tuin- en akkerbouw / Agrarisch ondernemerschap! Je werkt tijdens je studie aan je teelttechnische kennis en vaardigheden, ook leer je over onder andere logistiek, marketing, kwaliteitsmanagement en advisering. Kies je voor de richting Agrarisch ondernemerschap, dan leer je bij ons niet alleen wat ondernemen inhoudt, maar ook het belang van innovatie en hoe je een professionele bedrijfsvoering realiseert op tuin- en akkerbouwgebied. Mogelijk ontwikkel jij wel een duurzame productiemethode voor bladgewassen!

Nieuw-Zeeland, hét land om te boeren

1500 hectare grond, duizenden koeien en vijf man personeel. De melkveehouderijen in Nieuw-Zeeland doen het nog steeds erg goed. Daarom besluiten steeds meer jonge boeren uit Nederland en België om voor één of twee jaar naar Nieuw-Zeeland te vertrekken met het programma New Zealand Dairy Careers. Wat houdt dit programma precies in? En wat zijn de bevindingen van kandidaat Corstiaan den Hollander (22) na zijn eerste jaar aan de andere kant van de wereld?

Corstiaan: “Boer worden is echt mijn droom. Maar het uitzicht op een eigen boerenbedrijf was in Nederland niet zo groot. Om die reden heb ik ervoor gekozen om naar Nieuw-Zeeland te gaan en me te oriënteren op de mogelijkheden om daar een eigen bedrijf te starten. In eerste instantie was mijn plan om er twee jaar te werken. Maar als ik zie hoe snel ik mijn carrière opbouw, twijfel ik of ik na twee jaar terug wil naar Nederland.”NZ Dairy Careers LOGO

Snel kapitaal opbouwen

“In Nieuw-Zeeland is bedrijfsovername veel commerciëler van aard. Een boer stopt met werken wanneer hij of zij genoeg geld heeft om met pensioen te gaan. Dit betekent dat er veel bedrijven in omloop zijn en ook ik een eigen bedrijf kan kopen. Het krijgen van eigendom binnen deze sector is hier veel makkelijker, mede door het ‘Share Milken’. Hierbij kun je jouw koeien op het bedrijf van een ander melken en deel je de melkopbrengst. Dit systeem zorgt ervoor dat je snel kapitaal op kunt bouwen.”

Ups en downs

“In het begin ben ik mezelf een paar keer tegengekomen. Ik maak lange dagen en daarnaast mis ik natuurlijk mijn familie en vrienden. Dat was in het begin lastig. Maar er staan zoveel hoogtepunten tegenover! De mensen die je ontmoet, de dingen die je leert en alles wat je meemaakt tijdens je werk. Wat ook helpt is, dat wanneer het nodig is,  je aan kan kloppen bij New Zealand Dairy Careers. Ik heb dus altijd iemand om op terug te vallen. Ik maak grote stappen in mijn carrière en ben benieuwd welke kansen er nog op mijn pad zullen komen. Op dit moment ben ik nog niet klaar om mijn droom op te geven.”

New Zealand Dairy Careers

New Zealand Dairy Careers biedt een praktisch, één of twee jaar durend melkveeprogramma. Met dit werk- en studieprogramma verdien je een goed salaris en leer je op een hele andere manier boeren. Bovendien leer je te leven in totaal andere cultuur. Alles wordt voor je geregeld: de reis, een fulltime baan, accommodatie, introductieprogramma, begeleiding en studieprogramma’s.

Het studieprogramma

In het studieprogramma krijg je les en studeer je zelf, waarbij je gebruik maakt van studiemateriaal en ondersteuning, aangeboden door een geaccrediteerde organisatie. Het studieprogramma is dusdanig opgezet om te komen tot niveau 4 of 5 volgens het ‘New Zealand Qualifications Authority Framework’.
De studie wordt zoveel mogelijk aangepast aan de kandidaat. Het is een vakgerichte training met door de industrie erkende en overzetbare studiepunten.

Werken met 500 tot 1.000 koeien

New Zealand Dairy Careers  heeft werkplekken op commerciële melkveebedrijven in de regio van Canterbury (Zuidereiland).  De boerderijen in Nieuw-Zeeland zijn grote bedrijven met gemiddeld 500 tot 1.000 koeien. Voor Corstiaan is het werken met de grote kuddes een van de mooiste ervaringen tijdens zijn verblijf: “Het is onbeschrijfelijk.” Over het vinden van een accommodatie in Nieuw-Zeeland hoeven kandidaten zich geen zorgen te maken: er zijn eigen of gedeelde woningen bij de boerderijen.

Corstiaan: “Ik ben ontzettend zelfstandig geworden. Ik heb hier een baan, een eigen huis en eigen auto. Je bent helemaal op jezelf aangewezen. Ik ben destijds in het diepe gesprongen, maar gelukkig blijven zwemmen. Daar krijg je zoveel levenservaring door! Een ervaring in het buitenland is echt onbetaalbaar.”

Meer informatie

Voor meer informatie over het New Zealand Dairy Careers programma kun je contact opnemen met het agentschap in Nederland via christine@nzdairycareers.nl. Telefonisch bereikbaar op 06-18061110.

“Ik wil mijn passie voor de agrarische sector overdragen”

De 29-jarige Marianka van de Vaart kwam al vroeg in aanraking met de agrarische sector. De passie voor veehouderij sloeg over. Ze besloot in de agrarische sector te willen werken. De studierichting Veehouderij & kennismanagement binnen de opleiding Educatie & kennismanagement groene sector bij Stoas Vilentum Hogeschool in Wageningen heeft alles wat zij zoekt in een opleiding: vakkennis en docentschap.

Met haar mbo-diploma dierverzorging op zak besloot Marianka aan het werk te gaan als dierenartsassistent. Na enkele jaren begon ze toch te denken ´Wat wil ik nou eigenlijk?’. Marianka koos voor verbreding in de sector om in de toekomst meer mogelijkheden te hebben. Ook al is Marianka een echte werker, ze zag wel in dat een opleiding volgen het beste was voor haar toekomst.

Eigen weg uitstippelen

“In de opleiding Educatie & kennismanagement groene sector kan ik mijn eigen weg uitstippelen. Ik word opgeleid om tweedegraadsdocent te worden, maar met deze kennis en technieken kan ik ook het bedrijfsleven in”, vertelt Marianka. “50% van de opleiding bestaat uit docentschap en 50% uit vakkennis. Mijn passie ligt bij de veehouderij, dat heb ik bevestigd gekregen tijdens één van mijn eerste stages. De boer vertelde zo gepassioneerd over het werk en ik heb veel kunnen leren over de kringloopwijzer.”

Werkplekleren

“Vijf dagen in de week in de schoolbanken is niets voor mij.” Tijdens het eerste jaar van de opleiding liep Marianka twee dagen in de week stage. Vanaf het tweede semester in het tweede jaar zit je twee dagen in de schoolbanken en loop je drie dagen stage (werkplekleren). Het werkplekleren vindt Marianka een belangrijk element aan deze opleiding: “Ik ben praktijkgericht, voor mij is het belangrijk dat ik leer in een werkelijke omgeving. De doorlopende stageperiodes maken het voor mij mogelijk om de theorie te begrijpen.” Marianka heeft praktijk- en theorielessen mogen geven op vmbo- en mbo-scholen.

Kleinschalig en informeel

Stoas Vilentum Hogeschool is een kleinschalige school. Dat maakt het voor Marianka prettig om hier te studeren: “Tijdens mijn eerste bezoek aan de school merkte ik al dat ik hier geen nummer ben. Docenten zijn gemakkelijk te benaderen en hebben veel vakkennis. Ik ken veel medestudenten en docenten en voel mij daardoor bij Stoas ook echt thuis.”

Docent in spe

Inmiddels zit Marianka in het derde studiejaar van de opleiding Educatie & kennismanagement groene sector. “Ik hoop volgend jaar mijn minor en afstudeeropdracht in het buitenland te mogen doen. Het liefst in de richting fokkerij en voeding voor melkvee.” Het uiteindelijke doel van Marianka is om een combinatie te maken tussen het docentschap binnen het mbo en een baan in het bedrijfsleven: “Ik wil mijn leerlingen laten zien dat boeren streven naar diergezondheid en duurzaam produceren. Ze doen niet zomaar wat. En daarnaast blijf ik ook, door in het bedrijfsleven te staan, op de hoogte van de laatste ontwikkelingen.”

Smart farming | John de Hoon

Slim boeren – slim data gebruiken – slim processen borgen

Een halve eeuw geleden bestond de veestapel van een melkveehouder uit enkele tientallen dieren. De verzorging van de dieren gebeurde bijna op individueel niveau. Dertig jaar later hield de veehouder 60 tot 80 koeien en er werd op stalniveau gemanaged. Nu zijn er veestapels van enkele honderden dieren die dankzij de techniek en beschikbare gegevens weer bijna op individueel niveau gehouden worden.

Nieuwe kansen en technieken volgen elkaar in rap tempo op!

De intrede van de melkrobot ligt al weer ver achter ons. Kwaliteit van melk en de wijze van voeren wordt gemeten. GPS, zelfrijdende trekkers en drones verdringen oude technieken. De mogelijkheden om data  te verzamelen nemen elke dag toe. De ondernemer kan informatie genereren, delen,  combineren en analyseren. Een nieuwe, andere manier van ondernemen met mooie kansen om inzicht te verwerven.

Slim boeren – Zet je gegevens om in kennis!

Big data staat voor de grote hoeveelheid gegevens die beschikbaar zijn en die in combinatie met bedrijfseigen data wellicht nieuwe inzichten in de bedrijfsvoering bieden.
Wil je nieuwe kansen creëren dan is het goed om na te denken wat je met al die data gaat doen. Zet ze om naar kennis. Welke nieuwe andere mogelijkheden lees je uit de gegevens die je verzameld hebt? Gebruik je ze om door te ontwikkelen, je bedrijfsvoering verder te optimaliseren, of om juist andere keuzes te maken? Misschien sla je wel een nieuwe weg in op jouw bedrijf. En doe je dat dan alleen of werk je samen met andere ondernemers door kennis te delen?

Bewaak je processen – Slim boeren is ook slim borgen

De techniek stelt je in staat om gegevens in te winnen en te gebruiken. Die techniek moet dan steeds goed functioneren anders zijn je gegevens niet betrouwbaar. Heb je eenmaal kennis doorontwikkeld dan is het goed om na te denken over het borgen van deze kennis. Want je bedrijfsvoering is ervan afhankelijk. Denk goed na over de mogelijke risico’s die er zijn, zoals verstoring, verlies, virussen en hacks. Wat kan je zelf doen om die risico’s te verkleinen? Denk aan onderhoud en keuringen voor de hardware, zorg voor een goede virusbescherming en alarmering. Maak back-ups en pleeg onderhoud. Kost je dat veel tijd? Laat je dan helpen door betrouwbare partners. Zorg voor zekerheid. Je bedrijfscontinuïteit is daarmee geholpen.

Wil je meer inzicht in jouw bedrijfsrisico’s? Interpolis helpt je graag!

Wij beschikken over een groot netwerk waarin we kennis en ervaringen uitwisselen. Dit doen we actief door in gesprek te gaan met ondernemers die precies weten wat er speelt in de sector.  Met onze lange geschiedenis waarin we agrarische bedrijven verzekeren, helpen wij nu ondernemers wereldwijd bij het verkrijgen van inzicht en het beperken van risico’s op hun bedrijf.

www.interpolis.nl/agro

NAJK partner van BO Akkerbouw: voor de akkerbouw van morgen

Sinds eind februari 2015 is de erkenning van Brancheorganisatie Akkerbouw (BO Akkerbouw) een feit. Belangrijkste taak van deze brancheorganisatie: het verbinden van de akkerbouwketens in Nederland. NAJK deelt het belang van deze taak en is partner geworden van BO Akkerbouw.

“Ketens verbinden in de akkerbouwsector, dat vinden we bij NAJK de belangrijkste toegevoegde waarde van deze organisatie”, aldus Doeko van ’t Westeinde, portefeuille akkerbouw bij NAJK. “Het opheffen van de productschappen zorgde ervoor dat er geen platform meer was waar de ketens elkaar konden treffen.  Dat vonden we een gemis. Het is daarom een goede zaak dat BO Akkerbouw deze rol van het productschap overneemt. De verbinding van de akkerbouwketens is iets dat verder gestimuleerd moet worden.”

Samen bereik je meer

BO Akkerbouw is een initiatief van ketenpartijen in de Nederlandse akkerbouw. Matthé Elema, directeur van BO Akkerbouw: “Dat is eigenlijk best bijzonder: ketenpartijen die samen een brancheorganisatie oprichten. Die oprichting is mede tot stand gekomen door het besef dat de Nederlandse akkerbouw meer bereikt met samenwerking. Naast de vooral zakelijke relaties in de ketens, werkt de Nederlandse akkerbouw ook in breder verband samen. Om doelen te bereiken die individuele ondernemers niet of minder goed kunnen bereiken. Naast sterke bedrijven en goed werkende ondernemersorganisaties voor telers, handelaren en verwerkende bedrijven was er behoefte aan een platform voor keten- en gewasoverschrijdende zaken. Daarom is BO Akkerbouw opgericht.”

Wat kunnen we verwachten van de organisatie?

“De activiteiten van de BO Akkerbouw leveren beleid en kennis op die duurzame bedrijfsontwikkeling in de Nederlandse akkerbouw mogelijk maken”, vertelt Bram Bierens, voorzitter BO Akkerbouw. “Het gaat bijvoorbeeld om oplossingen voor collectieve vraagstukken op de terreinen bodem, gewas, energie, kringlopen, management, economie en data. Deze vraagstukken zijn een  prominent bestanddeel van de inmiddels gepubliceerde onderzoeksvisie van de BO Akkerbouw.  Door dit zogenoemde pre-competitieve onderzoek gezamenlijk te financieren, kan de Nederlandse akkerbouw zijn sterke positie behouden en uitbouwen.”

BO Akkerbouw werkt hard aan het zenden van signalen richting de samenleving en de politiek en aan een positief imago van het ondernemen en werken in de Nederlandse akkerbouw. Kortom, BO Akkerbouw houdt zich bezig met alle activiteiten in het belang van de akkerbouw als geheel, waarbij de sector zelf aan het roer staat.

Exact meten is precies weten

Tekst en beeld: Colinda van Ekris

In het Zeeuwse Oostburg runt Mark Verhage (32) sinds mei 2015 zelfstandig het akkerbouwbedrijf. Op 102 hectare verbouwt hij consumptieaardappelen, granen, vlas, suikerbieten en graszaad. Als deelnemer van het project Hightech Sensing houdt Mark de groei van zijn gewassen nauwlettend in de gaten en streeft ernaar de productiewaarde per hectare te verbeteren.

Toen het voormalige akkerbouwbedrijf van familie Verhage ingebouwd zou worden, verkaste het bedrijf elders in Oostburg. “De geplande rondweg om het dorp zou ons akkerbouwbedrijf in de weg staan. Mijn vader besloot de plannen een stap voor te zijn en kocht het huidige bedrijf aan”, vertelt Mark. Deze aankoop en de verkoop van het oude bedrijf zorgden voor meer mogelijkheden. Mark: “Mijn vader startte met 40 hectare, inmiddels zijn we uitgegroeid tot een akkerbouwbedrijf met 102 hectare. We kregen de mogelijkheid tot het bijkopen van grond om ons bedrijf heen. Die kans moet je altijd grijpen.”

Overname

In 2005 stapte Mark de maatschap in: “Dat ik het bedrijf wilde opvolgen wist ik zeker, in maatschap gaan met mijn ouders was vanzelfsprekend. Tijdens deze periode volgende ik de studie Agrotechniek en management aan de Christelijke Agrarische Hogeschool in Dronten. Tijdens het oogstseizoen was dit nog wel eens heen-en-weer reizen. Na tien jaar in de maatschap stapten de ouders van Mark begin dit jaar uit het bedrijf. De verantwoordelijkheid kwam bij Mark te liggen. “De laatste jaren hadden mijn vader en ik veel overleggen maar lag de bal bij hem. Nu is dat omgedraaid. Ik regel bijna alles, maar zijn mening is wel van belang. Mijn vader heeft tenslotte meer ervaring en we zitten redelijk op één lijn.”

Eigen inzicht

Constructiewerk, een passie die van vader op zoon overgegaan is. “De aangeschafte machines voor bijvoorbeeld grondbewerking doen net niet wat voor onze kleigrond goed is. Naar eigen inzicht passen wij de machine dan aan. Wanneer we de machine die wij voor ogen hebben echt niet kunnen vinden, dan bouwen we hem zelf geheel op maat. Er staat geen machine in onze schuur waar mijn vader of ik niets aan aangepast hebben”, vertelt Mark.


Smart farming

“Voor mij betekent smart farming het verzamelen van gegevens van de groei van de plant, vervolgens deze gegevens analyseren en daarop anticiperen met bemesting of gewasbescherming op de komende groei.” Sinds 2014 doet Mark mee met het project Akkerbouw 2.0 Hightech Sensing (zie kader). “GPS-systemen op trekkers vind ik interessant. De techniek trekt me. Dit was voor mij ook de reden om met hs_logoHightech Sensing mee te doen. Deze manier van smart farming gaat weer een stap verder dan GPS.” Tot nu toe bevindt het project zich in de eerste twee fases: meten en analyseren. Tijdens de groeiperiode worden er met behulp van een vliegtuig met verschillende camera’s beelden gemaakt van het perceel. Dit perceel wordt 2 jaar lang intensief gevolgd. Deze beelden meten de groei van het gewas, biomassa, stikstofinhoud en  temperatuur. Verder worden er metingen vanuit het veld gedaan, zoals bladsap- en opbrengstmetingen.

Historie werkt door

Door dit project leert Mark veel van zijn gewassen en percelen. Op de beelden van zijn aardappelperceel zijn duidelijke lijnen te zien die minder vruchtbaar zijn. De groei blijft daar achter. “We hebben naast onze vliegtuigbeelden van het perceel een historische kaart gelegd. Wat bleek: het perceel is zo’n 80 jaar geleden opgesplitst. Door de beelden kun je zien dat veranderingen van heel lang geleden nu nog invloed kunnen hebben op de gewasgroei. Nu kan ik daarop inspelen door die delen in het perceel anders te behandelen.”

Meerjarenplan

In de akkerbouw kan met smart farming niet na één jaar de bedrijfsvoering aangepast worden. Ook binnen het project vergelijken ze meerdere jaren om een eerlijk beeld te krijgen. Ook grond- en luchtmetingen worden naast elkaar gehouden. Mark: “Een nat of droog jaar kan invloed hebben op de groei van het gewas. De groei van het komende jaar kun je niet een-op-een vergelijken, het is een meerjarenplan.” Het belangrijkste van smart farming is dat je inzicht krijgt in waar de groei in het gewas minder is, en waarom dit zo is.

De volgende stap

Op dit moment hebben we vooral data verzameld en analyseren we hoe de groei van het gewas vanuit de lucht gezien verlopen is. Tijd voor de volgende stap: “Ik wil in de toekomst tot op tien centimeter nauwkeurig bemesting toepassen. Dit begint met het aanschaffen van een nieuwe machine die dit mogelijk maakt.” Plaatsspecifiek mest- en hulpstoffen toevoegen maar wel hetzelfde product eraf halen: dat is de uitdaging voor Mark. “Als jonge ondernemer wil ik graag vooruit. Deze manier van efficiënt boeren maakt het werk wel intensiever. Een goede voorbereiding wordt steeds belangrijker. De normen worden steeds strenger en op deze manier denk ik dat het voor mij genoeg opbrengt.”

Vliegtuigje Mark Verhage

Slim boeren

Wat doet een ondernemer op zijn of haar bedrijf? Heel geleidelijk, maar ook heel snel verandert dat van uitvoerend werk naar organiseren, en van alles weten en zien naar het werken op basis van attentielijsten: smart farming. Smartphone, procescomputers en PC’s zijn onmisbaar – nog sterker – ondernemers in food en agri hebben ICT omarmd.

Toekomstmuziek binnen handbereik

Onlangs was ik nog bij een varkenshouder. De procescomputers doen daar hun werk, vooral het klimaatbeheer en het voeren van de varkens. In het managementpakket ligt alles vast wat er op het bedrijf gebeurt, zoals de dieradministratie en de planning. Attentielijsten geven aan welke dieren extra aandacht nodig hebben of welk voer besteld moet worden. De slachterijgegevens komen overzichtelijk binnen via een digitaal bericht. De facturen komen steeds meer digitaal binnen, betalen kan makkelijk met een paar muisklikken en de gegevens gaan automatisch in de boekhouding. De volgende stap is het plannen en budgetteren te koppelen aan de financiële administratie. Verantwoording afleggen aan afnemers of overheid kan ook met een muisklik via SBR. Smart farming dus: alles overzichtelijk en overal te zien, voor zowel de ondernemer als voor adviseurs. Soms nog een beetje toekomstmuziek, maar wel binnen handbereik.

Kwaliteitseisen van afnemers

Op een hele andere manier, maar op hoofdlijn vergelijkbaar is het in de glastuinbouw, in de akkerbouw of in de melkveehouderij. Heel vaak worden ICT-toepassingen gedreven door kwaliteitseisen van afnemers (tuinbouw, akkerbouw en melkveehouderij), maar ook door leveranciers.

Concurrentiepositie Nederlandse zuivelsector

In de zuivelsector geeft de centrale database KringloopWijzer een sterke prikkel naar smart farming. Zo’n centrale database is ook een enorme stimulans voor toeleveranciers, afnemers en dienstverleners. Het vastleggen van gegevens op uniforme wijze en heel direct, zonder te veel vertraging, biedt ontzettend veel kansen voor sneller en beter ondernemen. Mijn overtuiging is dat dit initiatief de concurrentiepositie van de Nederlandse zuivelsector versterkt.

Risico’s?

Natuurlijk kleven er ook bezwaren aan smart farming, met alle gegevens in de cloud. Heel belangrijk is een veilige omgeving. Allerbelangrijkst is dat ondernemers zelf kunnen bepalen met wie ze hun gegevens delen.

Minder tijd nodig voor boekhouden

Op de achtergrond moet er heel veel georganiseerd worden en Flynth adviseurs en accountants werkt daar enthousiast aan mee. EDI-Circle voor de factuurinformatie en binnenkort ook als BSP (Billing Service Provider), een portal voor ontsluiting van alle gegevens voor ondernemers en FlynthVision voor link tussen administratie en financiële planning. Het resultaat is minder tijd nodig voor boekhouden en meer tijd beschikbaar voor begeleiding.FLYNTH_FC

Flynth Food & Agri

jan.breembroek@flynth.nl

In het hooi met… AppsforAgri

Tekst: Colinda van Ekris
Beeld: Agaath Timmerman

Even het weerbericht checken, een app sturen naar de vertegenwoordiger of je mail bijwerken. De tijd van apps is booming. De smartphone en tablet zijn niet meer weg te denken en worden, ook door boeren en tuinders, steeds vaker ingezet als hulpmiddel. AppsforAgri combineert kennis van de landbouw en veehouderij met IT en is daarmee dé app-specialist voor de agrarische sector. In het hooi met… Corné Braber, directeur en AgTech Expert van AppsforAgri.

Apps speciaal voor de agrarische sector, hoe komt u erbij?

“AppsforAgri is ontstaan vanuit mijn interesse in IT en kennis van de landbouw. Deze beide facetten combineren vind ik heel gaaf. Drie jaar geleden ben ik samen met mijn compagnon AppsforAgri gestart. Onze sectorkennis is een pre ten opzicht van andere IT-specialisten.”

Waarom een app?

“Een boer is een uiterst mobiel mens. Hij is dan op het land, dan in de stal en op kantoor. Een app maakt het voor een boer mogelijk om flexibel en mobiel te zijn. Meer dan 70% van de boeren en tuinders heeft een smartphone in zijn broekzak zitten. Zeker bij de generatie boeren onder de 40 is de smartphone niet meer weg te denken. Het is voor bedrijven in de agribusiness interessant om een app te laten ontwikkelen omdat ze dan altijd op de telefoon van de boer aanwezig zijn.”

Aan wat voor soort apps moet ik denken?

“Een app kan een gadget zijn, bijvoorbeeld een weerapp. We maken ook apps die bepaalde processen bijhouden voor bedrijven. Denk aan een bestelapp voor de boer of productcatalogus. Met dit soort apps leveren wij op een eenvoudige manier een wezenlijke bijdrage aan landbouw. We houden met het design altijd de doelgroep in acht.”

Waar zit jullie bijdrage dan in?

“Een app bevat heel veel kennis die de boer ondersteunt. Wij maken gebruik van de beschikbare data van de overheid, IT-systeem en KNMI. Ook werken we samen met kennisinstellingen zoals Wageningen Universiteit. De combinatie van goede kennis en data maken dat een app succesvol is. We hebben bijvoorbeeld een app ontwikkeld met gewasinformatie. Aan de hand van kenmerken kan de boer ontdekken welk onkruid hij in zijn gewas heeft staan en welk bestrijdingsmiddel het beste ingezet kan worden.”

Wat heeft een app te maken met smart farming?

“Met één blik op je smartphone krijgt de boer beter inzicht in het beste moment voor zijn agrarische activiteiten. De Agro Weather App van OCI Agro geeft een cijfer aan het weer, specifiek voor zijn locatie die we bepalen aan de hand van GPS,  voor verschillende agro- activiteiten zoals spuiten, kunstmeststrooien maar ook hittestress. Zo kan de ondernemer slim en efficiënt werken.”

Kost dat de boer niet veel tijd…

“Voorheen zaten we altijd om zeven uur in de morgen naar het weer te luisteren voor de komende dag. Nu bepalen we zelf wanneer we informatie nodig hebben. Apps zijn ook heel gebruiksvriendelijk. Waar we voorheen uitgebreid uitleg over software nodig hadden, kunnen we dit nu eenvoudig via onze app regelen. Daarnaast krijg je de informatie met een app nauwkeuriger en realtime. Met een smartphone heb je natuurlijk een camera, internet en rekencapaciteit aan boord. Daar zijn zoveel mogelijkheden mee, die moeten we benutten.”

Hoe denk je dat apps de komende 5 jaar gaan ontwikkelen?

“We zitten nu in de fase van het verzamelen en delen van data. In de toekomst willen we op basis van deze data analyses trekken om nog meer te ondersteunen. Hopelijk kunnen we zo vooraf signalen opvangen zodat er tijdig gereageerd kan worden. Dit kan misschien wel een MKZ-crisis voorkomen. Hoe mooi zou dat zijn!”

Het nieuwe boeren

Iedereen heeft wel een beeld bij smart farming: melkrobots, GPS-gestuurde trekkers, hakselaars met infrarood techniek, drones, sensoren… Het zijn technieken om informatie te verzamelen óf technieken om informatie op een slimme manier in te zetten om een beter rendement te halen. Smart farming dus!

Tekst: Wolter Neutel
Illustratie: Henk van Ruitenbeek

De Nederlandse land- en tuinbouw is een sector die altijd gedreven wordt door de drang naar innovatie. In dat opzicht is de stap richting het gebruik van smart farming en big data een logisch vervolg. Toch is dit een stap die het dagelijkse werk op de boerderij of in de kas, en daarmee de landbouw, voorgoed gaat veranderen.

Big data
Al meer dan vijftig jaar is de land- en tuinbouw bezig om data te verzamelen. Ontwikkelingen in de ICT maken het mogelijk om sensoren en andere meetinstrumenten, zoals satellieten of drones, in te zetten om informatie te verzamelen waardoor de beschikbare hoeveelheid data exponentieel groeit: big data.

ICT en algoritmes
ICT-toepassingen kunnen deze big data gebruiken om aan de hand van algoritmes te berekenen welke uitwerking bepaalde factoren zullen hebben. Computers gebruiken algoritmes (wiskundige formules) om voorspellingen te doen of om beslissingen te nemen. Algoritmes worden steeds preciezer, waardoor de uitkomsten steeds betrouwbaarder worden. Hiermee kan de ICT bepaalde patronen herkennen die mensen soms niet zien. Zo worden beslissingen in de land- en tuinbouw steeds meer genomen op feitelijke basis in plaats van op ervaring en intuïtie: smart farming!

 Smart farming
Smart farming is het gebruik maken van deze ICT-toepassingen op bedrijfsniveau. Op die manier ondersteunt het boeren bij het preciezer toepassen van bepaalde technieken of ingrepen. Binnen de veehouderij kan het dan gaan om het meer individueel benaderen van een dier, in de plantaardige sectoren het specifiek toepassen van bepaalde maatregelen op akkerniveau, of zelfs nog specifieker binnen de akker of op plantniveau.

Overzicht
De datastromen die op gang komen zijn gigantisch. Hoe houd je het overzicht en hoe ga je er in de praktijk gebruik van maken? Op bedrijfsniveau zullen nog meer koppelingen gelegd moeten worden tussen verkregen data, verschillende systemen, en de groep van adviseurs rondom het bedrijf. De uitdaging is dan om de rode draad eruit te halen.

Consument en boer
Voor de relatie tussen consument en boer bieden smart farming en big data kansen en risico’s. Met nog betere mogelijkheden voor tracking & tracing (bij welke boer komt mijn groente vandaan?), of het beschikbaar stellen van gegevens, of live beelden via social media, kan de relatie tussen boer en consument worden aangehaald.
Tegelijk leert de ervaring dat de consument zich niet altijd herkent in een steeds meer geautomatiseerde landbouw, maar een verlangen toont naar meer authentieke manieren van produceren. Voor de agrarische sector ligt er dus de uitdaging om duidelijk te laten zien hoe er geproduceerd wordt en wat de voordelen zijn van smart farming voor duurzaamheid en dierenwelzijn.

Grote voordelen
Het gebruik van smart farming en big data kan boeren helpen om risico’s te verkleinen, het gebruik van grond- en hulpstoffen te verminderen en opbrengsten te maximaliseren. Zo wordt er gewerkt aan duurzaamheid en efficiëntie.
Ook kan het gebruikt worden om sneller marktinformatie te verkrijgen, ontwikkelingen in de markt te voorspellen, of vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen.

Samenwerking nodig
Smart farming zal de land- en tuinbouw voorgoed veranderen. Het komt erop aan wie het beste in staat zal zijn om mee te gaan in de nieuwe ontwikkelingen. Naarmate een bedrijf groter is, zal het eerder uit kunnen om te investeren in systemen voor smart farming. Zij zijn al beter uitgerust, hebben al meer kennis in huis, en zullen ook in de toekomst hun investeringen makkelijker terug kunnen verdienen.
Kleinschaligere boeren (familiebedrijven), die de grootste groep in Europa vormen, zullen manieren moeten vinden om mee te gaan in de ontwikkelingen, bijvoorbeeld door samenwerking in een coöperatie.

Algemeen belang
Nederland heeft de meest innovatieve land- en tuinbouw ter wereld, maar gaan we dat zo houden? Idealiter zou, in het algemeen belang, gewonnen data gedeeld en gekoppeld moeten worden zodat iedereen daarvan kan profiteren. Op die manier kan de Nederlandse agrarische sector als geheel zijn sterke positie behouden. Als je elkaar inzage geeft in je data, kun je winst behalen.
In de praktijk is dit nog lastig. Sommige bedrijven hebben miljoenen geïnvesteerd in het ontwikkelen van slimme systemen en het verzamelen van data. Zij staan niet te trappelen om dit met iedereen te delen. Hiervoor zal, als de ambitie er is om meer data te gaan delen, een oplossing gevonden moeten worden. Daarvoor zijn een groot onderling vertrouwen en goede afspraken nodig. De boer moet kunnen meedelen in het verdienmodel.

Gaat de techniek de boer vervangen?
Robots die melken en voeren, robots die paprika’s plukken, trekkers die zichzelf besturen, procescomputers die automatisch het voerrantsoen aanpassen… steeds meer werkzaamheden worden de boer of tuinder uit handen genomen. Met de ontwikkeling van Smart Farming wordt ook een deel van het denken en observeren geautomatiseerd. Wordt de boer volledig vervangen door techniek? Dat zal niet het geval zijn. Er zullen altijd werkzaamheden zijn die niet opgevangen kunnen worden met automatisering. Bovendien worden door automatisering bedrijven ook groter. Verder zal de boer cruciale beslissingen nog steeds zelf moeten nemen. Bovendien zal hij gedane metingen altijd moeten corrigeren met veldproeven. Het vakmanschap van de boer zal centraal blijven staan.