Laatste kans: de vierdaagse cursus bedrijfsovername bijna van start!

Op dinsdag 8 november is het zover: de aftrap van de cursus bedrijfsovername. Dit najaar organiseert NAJK, in samenwerking met Hans Verweij (Flynth) en Lianne Veenstra (Agrocoaching), de online cursus bedrijfsovername. Zit jij ook midden in het proces van opvolging van het familiebedrijf? En wil je meer leren over communicatie en samenwerking? Vergeet je dan niet aan te melden!

Alle boerendochters en -zonen staan vroeg of laat voor de keuze: neem ik het ouderlijk bedrijf over of niet? Wat komt daar dan – naast alle werkzaamheden op het boerenbedrijf – bij kijken? In veel gevallen wordt de focus in een bedrijfsovername gelegd op de strategische visie en het financiële plaatje. Echter, het betrekken van naasten zoals broer(s), zus(sen) en partner bij een bedrijfsovername is eigenlijk net zo belangrijk. Maar hoe doe je dat?

Cursus bedrijfsovername
Aan de hand van verschillende praktijksituaties bespreken we in een kleine groep van maximaal tien personen het proces van bedrijfsopvolging: wat en wanneer je het bespreekbaar maakt met de familie en we zoomen in op de samenwerking in familieverband. Er is genoeg ruimte voor het uitwisselen van ervaringen en het inbrengen van eigen vragen.

Voor in de agenda!
Deze cursus zal dinsdag 8 november 2022 om 20:00 uur van start gaan. De andere avonden vinden plaats op 22 november, 6 december en een nader overeen te komen datum.

Aanmelden of meer informatie
De kosten voor deze online cursus bedragen voor NAJK-leden € 295,- excl. btw (niet-leden betalen € 345,- excl. btw). Aanmelden is mogelijk via dit aanmeldformulier. Voor meer informatie over deze online cursus kun je terecht bij Neline Both, algemeen secretaris NAJK via 030-2769864 of nboth@najk.nl.

Roy Meijer bij Vroege Vogels over het stikstofrapport van Remkes

“De agrarische sector heeft toekomst in Nederland en boeren blijven belangrijk voor onze voedselvoorziening. Wel zal het anders worden”, start bemiddelaar Johan Remkes woensdag de presentatie van zijn stikstofrapport. In het radioprogramma Vroege Vogels spraken NAJK-voorzitter Roy Meijer en universitair hoofddocent Raoul Beunen over dit advies.

Volgens NAJK-voorzitter Roy Meijer voelden de jonge boeren zich, ondanks de nog steeds harde boodschap, wél gezien en gehoord: “Remkes woorden kwamen binnen, ik denk zowel bij ons als bij het kabinet en dat geeft te denken.”

De overheid heeft gefaald en moet nu ook oplossingen gaan vinden. Aan de ene kant voor de natuur, aan de andere kant voor de mensen die daar de dupe van zijn geweest. “Remkes geeft in zijn rapport heel goed weer dat de overheid niet alleen een falend beleid heeft gehad, maar ook heeft gefaald om partijen bij elkaar te brengen en goede gesprekken te voeren”, aldus de Drentse melkveehouder.

Na het advies van Remkes is nu de overheid weer aan zet. 14 oktober komen zij met een reactie over  hoe om te gaan met het rapport. NAJK is achter de schermen druk bezig om met alle bestuurders inhoudelijk goed naar het rapport te kijken.

“Het moet echt anders, niet alleen de manier van werken, maar ook de processen vanuit de overheid”, sluit Roy Meijer af.

Luister hier het hele gesprek terug.

Werk mee aan een veilige melkveehouderij!

Een volledig ingevulde RIE (Risico-inventarisatie en -evaluatie) inclusief plan van aanpak helpt om veiliger te werken. Iets wat nog steeds heel hard nodig is én blijft tijdens de werkzaamheden op de boerderij. In Nederland vinden jaarlijks gemiddeld dertien dodelijke ongevallen plaats tijdens werkzaamheden op het agrarisch bedrijf. Helaas is dit het topje van de ijsberg, want er zijn ook veel ongevallen met (ernstig) letsel en situaties waarin het maar net goed ging. 

Om melkveehouders te stimuleren om met de RIE aan de slag te gaan, bieden BoerVeilig en Stigas ook dit jaar weer de sticker ‘Wij werken aan een veilige melkveehouderij!’ aan. Deze sticker kan geplakt worden op een mooie zichtbare plek in de stal of ontvangstruimte. Daarmee wordt voor iedereen duidelijk dat op het betreffende bedrijf bewust aan een veiliger erf wordt gewerkt.

Melkveehouders die al gestart zijn met de RIE van Stigas, hebben een herinnering ontvangen via Stigas over deze actie. Wie nog niet gestart is, kan zich aanmelden. Als de RIE volledig is ingevuld, wordt de sticker toegestuurd.

BoerVeilig wil bewustzijn creëren en actie ondernemen om ongevallen te voorkomen. Zo kunnen we de passie voor het agrarisch leven van generatie op generatie blijven doorgeven. Stigas is hét kenniscentrum voor veilig en gezond werken in de agrarische en groene sector en biedt ondersteuning bij het maken van de RIE.

Win!
Heb je de sticker ontvangen? Plak hem op een mooie zichtbare plek op het bedrijf, maak een foto en deel deze via info@najk.nl. Je maakt kans op een EHBO-koffer of Verkeersmaatje (Victor Veilig)!

BoerVeilig is een initiatief van NAJK, NMV, LTO, Stigas, NZO en (wordt gefinancierd door) ZuivelNL. Wil je meer weten over BoerVeilig? Kijk dan eens op www.boerveilig.com. Wil je meer weten over de RIE? Neem dan contact op met Stigas via info@stigas.nl, bel 085-0440700 of ga direct naar: derievanstigas.nl.

Wat deed NAJK voor jou in september?

Iedereen bij NAJK zet zich dag in dag uit voor 100% in voor jou als lid. We zorgen bijvoorbeeld voor het materiaal, de achtergrondinformatie en gespreksleiders voor interessante bijeenkomsten of discussieavonden. Daarnaast ontwikkelen we trainingen en cursussen, regelen we winacties en behartigen we jouw belangen in Den Haag of Brussel. Wat deed NAJK voor jou in september? Hier een kleine greep uit alle activiteiten:

  • Op 1 september ging NAJK-voorzitter Roy Meijer in gesprek met de (toen nog) LNV-minister Henk Staghouwer tijdens de Agrifirm Jongerendag.
  • Diezelfde dag werden de opnames van Stand van Nederland: Generatie Next, waar dagelijks bestuurder Eke Folkerts een belangrijke rol in speelde, uitgezonden op NPO2. Bekijk de uitzending hier terug.
  • Op 5 september werd in een Kamerbrief bekend gemaakt dat de derogatie de komende jaren enorm zal veranderen. Lees het nieuwsbericht waarin NAJK haar teleurstelling uit.
  • Door de Raad van State werd uitgesproken dat er onvoldoende zekerheid is dat twee typen emissiearme stalsystemen de reductie gaan halen. NAJK baalt van deze uitspraak en schreef het volgende nieuwsbericht.
  • NAJK begon deze maand met de werving van deelnemers voor de online cursus bedrijfsopvolging, welke dit najaar van start gaat. Lees hier
  • Het weekend van 9 september viel bij onze leden en partners het ledenblad BNDR weer in de bus. Dit keer werd er dieper ingegaan op het thema ‘wereldmarkt’ en stelden we onze nieuwe portefeuillehouder melkveehouderij aan je voor.
  • NAJK ging, samen met Bionext, van start met een nieuw project over kringlooplandbouw: Boerenkansen. Lees meer.
  • NAJK-voorzitter Roy Meijer mocht spreken op een evenement van Albert Heijn. Ze hebben het onder andere gehad over inspirerende keteninitiatieven en de voorwaarden voor de Nederlandse agrarische sector om competitief te kunnen blijven.
  • Dagelijks bestuurder Peter Meedendorp reisde af naar Brabant om samen met BAJK-voorzitter Gerben Boom een actieplan Green Deal te overhandigen aan Europarlementariër Mohammed Chahim (PvdA). Met dit actieplan vraagt NAJK ondersteuning om aan de doelen van de ambitieuze Green Deal te kunnen voldoen.
  • Nieuwe oogst ging langs bij Ruben Klein Teeselink, onze nieuwe portefeuillehouder melkveehouderij. Bekijk hier het filmpje.
  • NAJK heeft de troonrede van de koning uitgebreid gevolgd. NAJK-voorzitter Roy Meijer was live te volgen op NPO Radio 1 om de verwachtingen en uitkomsten hiervan te bespreken. Lees en/of luister de bevindingen hier
  • Dagelijks bestuurder Tim van der Mark had een bijeenkomst over de dierhouderij, waarin het convenant dierenwelzijn werd besproken.
  • Voor het project BoerNatuurlijk! heeft NAJK een spel over natuurinclusieve landbouw ontwikkeld voor (agrarische) mbo- en hbo-scholen. In september werden weer video’s van verschillende provincies geschoten. Wordt vervolgd!
  • Op 22 september sprak NAJK-voorzitter Roy Meijer tijdens de jongerendag van ABZ Diervoeding. Het thema van deze dag was ‘Blijf in de race!’, waarbij Roy vertelde wat er nodig is om ‘in de race’ te blijven in de agrarische sector.
  • Eke Folkerts, portefeuillehouder bedrijfsovername, stond tijdens de familiedag van het LLTB-jubileumweekend vanuit NAJK met een stand van Boer zoekt Boer.
  • Maandag 26 september deelden Nederlandse én Vlaamse jonge boeren kaas en worst uit bij het Europees Parlement in Brussel. NAJK en de Groene Kring sloegen met deze actie de handen ineen om een jonge boerentoets in te voeren op het Europese natuurbeleid. Lees meer.
  • NAJK is één van de leden van BO Akkerbouw. Dinsdag 27 september werd de nieuwe campagne ‘De Akkerbouw Maakt Het’ officieel afgetrapt tegenover de ingang van de Tweede Kamer.
  • Eind september kwam de inhoud van de derogatiebeschikking definitief naar buiten. De plannen hakken er in binnen de gehele landbouwsector. Lees hier de reactie van dagelijks bestuurder Ruben Klein Teeselink, namens NAJK.

Wat doet NAJK voor jou in oktober?

Natuurlijk zit NAJK in oktober ook niet stil. Houd de NAJK-site en de socials in de gaten voor het allerlaatste nieuws! Hierbij alvast een voorproefje:

  • Op 4 oktober organiseren NAJK en Limagrain een webinar over veldbonen.
  • Naar aanleiding van het rapport van Remkes zal er een webinar voor leden worden georganiseerd om alles wat in het rapport staat beter te kunnen begrijpen.
  • Op 25 oktober gaat voor de derde keer de online cursus Bedrijfsopvolging over communicatie en samenwerking van start. Er zijn nog enkele plekken beschikbaar!

Kijk het webinar van NAJK en Limagrain over veldbonen nu terug!

Dinsdagavond 4 oktober organiseerden NAJK en Limagrain een succesvol webinar over veldbonen. Zo’n 35 geïnteresseerde jonge boeren sloten aan om meer kennis te vergaren over de veldbonenteelt, de afzetmogelijkheden en de toepassing in veevoer. Benieuwd of deze vorm van eiwit telen ook iets voor jou is of waarom deelname aan de EiwitChallenge ook voor jou interessant kan zijn? Vergeet dan zeker het webinar niet terug te kijken!

Dagelijks bestuurder Leendert Jan Onnes trapte het webinar af met een korte introductie over zichzelf, het programma en zijn eigen ervaringen rondom de veldbonenteelt. Leendert Jan is akkerbouwer in het Groningse Finsterwolde en gaat dit jaar voor het tweede jaar op rij aan de slag met de veldbonenteelt. Waar liep hij het eerste jaar tegenaan, waar moet je op letten en wat maakt dat hij toekomst ziet in dit gewas? Jan Roothaert en Martijn van Overveld vertelden vanuit Limagrain inhoudelijk meer over dit eiwitrijke gewas.

Relevante teelt
De teelt van eiwitrijke gewassen in eigen land is relevanter dan ooit. Het nieuwe GLB komt eraan, waarin de teelt van stikstofbindende gewassen wordt gestimuleerd. Naast het feit dat de teelt van veldbonen erg aantrekkelijk is voor het behalen van ‘goud’ binnen de ecoregelingen, biedt het ook veel voordelen binnen de gewasrotatie. Door het areaal zomer- en winterveldbonen op te schalen, maken we in Nederland concreet stappen naar zelfvoorziening in de productie van plantaardig eiwit.

EiwitChallenge: ga jij de uitdaging aan?
Benieuwd geworden naar de veldbonenteelt? Doe als NAJK-lid mee aan de EiwitChallenge van NAJK en Limagrain en ervaar het zelf! Deelname aan deze Challenge brengt de nodige voordelen met zich mee. Zo financieren NAJK en Limagrain per deelnemer 0,5 ha gratis Tundra winter- of Viper zomerveldboon, doe je een jaar lang door middel van masterclasses en een speciale appgroep kennis op en wordt je perceel regelmatig bezocht door een adviseur. Je wordt actief begeleid in het proces en maakt daarnaast nog eens kans op mooie prijzen. Want, wie wordt de allereerste winnaar van de EiwitChallenge 2023? Inschrijven voor de winterveldbonen is nog mogelijk tot en met 16 oktober 2022! Inschrijving voor de zomerveldbonen verloopt via hetzelfde formulier.

Het webinar over veldbonen helaas gemist? Je kijkt hem hier terug!

Column | Als jonge boeren hebben wij perspectief nodig

Ministers komen en gaan, maar blijven jonge boeren en tuinders nog wel bestaan? Het kabinet heeft ons nodig om zijn grote politieke natuur- en milieuopgaves te behalen. We zijn eigenaar van bijna twee derde van de oppervlakte van ons land. Als wij niet meewerken, staat het land voor langslepende onteigeningsprocedures. Toch heeft het kabinet zijn relatie met de agrarische sector verziekt en dacht het medewerking te kunnen afdwingen. Dat mislukte, onder meer door de ongenuanceerde kleurplaat van minister Van der Wal. Die legde een onduidelijke boodschap op het bord van de provincies en liet boeren en tuinders zich afvragen of boeren in Nederland nog wel welkom zijn. Het orakel Remkes werd erbij geroepen. Hij kan alleen maar concluderen dat het kabinet druk is met natuurbeleid, maar vergat te bedenken hoe het de sectoren die het afbreekt, in de nieuwe ecologische situatie weer economisch perspectief wil bieden.

Een overheid kan geen commercieel-economisch perspectief maken. Dat moet ontstaan tussen verschillende actoren. Ik zeg het altijd zo: de overheid bepaalt wat ik mag, de bank wat ik kan, de markt wat ik verdien en kijkend naar die drie kies ik hoe ik met mijn bedrijf omga. Perspectief is dan ook een dynamisch proces tussen die verschillende pijlers. Dat proces heb ik nodig als jonge boer of tuinder om er over 15 jaar nog te zijn. De vraag is niet wat het perspectief is, maar met welk proces we het laten ontstaan.

Met dit beleid, gooien zelfs jonge boeren en tuinders het bijltje erbij neer. Afbraak- kan niet zonder wederopbouwbeleid. Er is wel natuurbeleid, maar geen wederopbouwbeleid dat weer sterke ketens maakt. De overheid schopt zelfs tegen de bestaande ketens aan, omdat die niet helpen om haar natuurbeleid te realiseren. Dom, want de overheid ziet niet in dat ze verzaakt. Wie een ingrijpend natuurbeleid wil, moet ook de keten helpen zich aan te passen en niet vinden dat die de economische kant ‘maar even moet regelen’.

Ongeveer 50% van alle Nederlandse boeren en tuinders is 55 jaar of ouder. Meer dan de helft hiervan heeft geen opvolger, maar belangrijke delen van hun grond en rechten blijven wel in de markt. Wij, jonge boeren en tuinders, zijn over vijftien jaar pas op de helft van onze ondernemerscarrière. Wij zijn diegenen die vorm gaan geven aan het Nederlandse landschap en aan de toekomst van de voedselketen. Hoeveel ruimte krijgen we om ons perspectief zelf te maken met verwerkers en retail? Binnen welke randvoorwaarden wil de overheid faciliteren wat de markt creatieve ondernemers kan bieden?

Deze vragen kunnen enkel beantwoord worden wanneer de overheid, de voedselketen en de jonge boeren & tuinders een gedeelde visie ontwikkelen die antwoord geeft op de vraag: wat is de functie en meerwaarde van onze land- en tuinbouw op wereldwijde, Europese, nationale en regionale schaal?  Vanuit daar daal je af naar beleids- en ondernemersniveau. We staan immers aan de vooravond van de grootste ruilverkaveling die de Nederlandse geschiedenis ooit gekend heeft. Die is op dit moment enkel gericht op natuur met een hoog gehalte aan Hollands postzegel denken, met als gevolg dat we heel veel kennis en kunde kapot maken waar we meer dan 150 jaar aan hebben mogen bouwen.

Jonge boeren en tuinders willen toekomstperspectief. Een gezamenlijke visie geeft ons weer trots en het gevoel dat wij weer bestaansrecht hebben in plaats van het afvoerputje voor problemen te zijn van dit kabinet en de politiek. Het geeft weer hoop om ergens aan te bouwen en de schouders eronder te zetten. Dan komen weer zonnestralen aan het einde van de pikdonkere tunnel van vandaag.

 


Roy Meijer

Binnen het dagelijks bestuur van NAJK vervult Roy Meijer de rol als voorzitter. Daarnaast werkt hij als melkveehouder op het familiebedrijf in Witteveen. Hij zet zich, samen met de andere dagelijks bestuurders, in voor de toekomst van de jonge boer. Zowel voor de boerenzonen en -dochters van morgen, als de boer(in) over dertig jaar.

NAJK hoopt dat Remkes perspectief geeft aan jonge boeren & tuinders

Aankomende woensdag 5 oktober komt de heer Remkes met zijn bevindingen over het stikstofdossier. NAJK hoopt dat het plan van Remkes de basis legt voor een veel beter stikstofbeleid, omdat het huidige beleid onuitvoerbaar is. Ook rekent NAJK op perspectief voor jonge boeren op agrarische bedrijfsovernames, niet alleen voor de jonge boeren van nu, maar ook voor de generaties na ons.

In augustus werd de heer Remkes door het kabinet aangesteld als gespreksleider rondom het stikstofdossier. Omdat de uitgangspunten van het kabinet niet veranderd gingen worden, heeft NAJK niet deelgenomen aan de gesprekken. Wel heeft NAJK een document met haar visie op perspectief gestuurd en aangegeven open te staan om hierover in gesprek te gaan. Gezien een aantal ontwikkelingen is de opdracht van Remkes breder geworden dan alleen het thema stikstof.

Plan Remkes
Het huidige stikstofbeleid van het kabinet zorgt voor enorm veel onzekerheid, moedeloosheid en biedt geen perspectief voor jonge agrarische ondernemers. “De twijfel bij jonge boeren om door te gaan, slaat steeds meer toe. Wij hopen daarom dat het plan van Remkes de basis legt voor een veel beter stikstofbeleid. Het huidige stikstofbeleid is namelijk onuitvoerbaar”, aldus NAJK-voorzitter Roy Meijer. Daarnaast komen er nog veel andere uitdagingen aan, zoals het klimaat. “We hopen dat het plan van Remkes ook ruimte biedt aan de uitdagingen die eraan zitten te komen en dat wij, jonge boeren en tuinders, onze passie kunnen blijven volgen door agrarische bedrijven over te nemen. En deze ook weer kunnen doorgeven aan de volgende generatie(s).”

Input NAJK
Al voordat Remkes van start ging, heeft NAJK een document opgesteld over wat jonge boeren nodig hebben voor perspectief. Deze heeft NAJK gedeeld en besproken met het ministerie in voorbereiding op zowel de eerste poging voor een perspectiefbrief, als de tweede poging. Daarnaast heeft NAJK dit perspectiefdocument opgestuurd naar Remkes en zijn secretariaat. Zij hadden hierover veel informatieve vragen en die zijn in enkele gesprekken beantwoord. In het document had NAJK de uitdagingen en oplossingen geschetst aan de hand van vier thema’s: bedrijfsovername, verdienvermogen, gebiedsgerichte aanpak en gewasbeschermingsmiddelen. “Wanneer het gaat over bedrijfsovername hebben we aangegeven dat jonge boeren behoefte hebben aan grond, kapitaal en kennis. Voor het verdienvermogen is het belangrijk dat er een mechanisme komt, waarmee we Europese producten op duurzaamheid kunnen toetsen. Voor de gebiedsgerichte aanpak vinden we dat er een economische autoriteit nodig is om te zorgen dat jonge boeren er sterker uitkomen, dan dat ze erin gingen. En als laatste gewasbescherming. Er ligt een heel sterk plan, namelijk het actieplan plantgezondheid. Deze moet ondersteund en uitgevoerd worden”, aldus Meijer.

Lees hier het volledige document.

Proces
Wanneer woensdag het plan van Remkes bekend word gemaakt, zal NAJK deze eerst grondig bestuderen. Vervolgens gaat ze met de afvaardiging van de provincies in gesprek om hun standpunt hierin te bepalen. Waarop de reactie van NAJK op dit plan, hopelijk voor dit weekend, volgt. In navolging op deze reactie zal NAJK ook een online ledenbijeenkomst organiseren. Houdt hiervoor onze sociale mediakanalen in de gaten.

Sector roept overheid op tot redelijkheid en bijsturing 7e APN en GLB

De sector pleit voor het aanwijzen van 2023 als overgangsjaar voor GLB en het 7e Actieprogramma betreffende de Nitraatrichtlijn (APN), omdat regelgeving nog steeds niet gereed is en het voor ondernemers te laat is om hun plannen nog voor 2023 aan te passen. Het consortium dat samen optrekt voor de ontwikkeling van de Maatwerkaanpak voor het 7e APN – bestaande uit NAJK, NAV, LTO Nederland, POV, Cumela, BO Akkerbouw, NZO en Rabobank – en ook Stichting TOG, Vigef en GroentenFruitHuis trekken hierover al langere tijd bij het ministerie van LNV aan de bel. De breed gedragen boodschap is dat invoering van alle onderdelen uit het 7e APN en het GLB per 1 januari 2023 onwenselijk en praktisch onmogelijk is.

Het landbouwbeleid dreigt steeds verder te ontsporen. Onderdelen van het 7e APN en het nieuwe Gemeenschappelijke Landbouwbeleid (GLB) moeten nog uitgewerkt worden door de overheid. De invulling staat nog niet vast en het tijdspad voor de implementatie (1 januari 2023) is te kort. Ook de informatievoorziening is ver onder de maat. Ondernemers weten daardoor niet waar zij rekening mee moeten houden, terwijl de eerste gewassen voor volgend teeltseizoen al zijn gezaaid, de bouwplannen voor 2023 al veelal vast staan, afspraken over ruil, huur en verhuur zijn gemaakt en contracten zijn afgesloten.

Beleid nog niet klaar voor invoering
Het is praktisch onmogelijk om de nu al ingezette bouwplannen en afspraken daar later (gedurende het seizoen) nog op aan te passen. Dit zorgt voor veel onduidelijkheid en onrust in de sector. Het is volgens de sector daarom onontkoombaar dat er voor een aantal voorschriften van het 7e APN en het GLB een overgangsjaar komt. Dit geeft de overheid de tijd en ruimte om per 2024 passende maatregelen in te voeren. Daarnaast zal LNV ook terug naar Brussel moeten om met een beter onderhandelingsresultaat voor de derogatie thuis te komen: er is werk aan de winkel in Europa voor de nieuwe LNV-minister Piet Adema.

Onduidelijkheid invulling 7e APN en GLB
Telers tasten nog in het duister naar wat de regels inhouden rondom het 7e APN en het GLB. Zo is het nog steeds niet duidelijk welke teelten als winterteelten beschouwd mogen worden. Als gevolg daarvan ontbreekt dus helderheid welke gewassen voor 1 oktober wel en niet van het land hoeven te zijn op alle zand- en lössgronden. Ook de regels rondom bufferstroken zijn volstrekt onduidelijk: waar moet welke breedte gehanteerd worden, en wat mag daar nog wel of niet op? Het is zelfs nog niet duidelijk aan welke voorwaarden voldaan moet worden om in aanmerking te komen voor de basispremie van het GLB, laat staan om mee te doen aan de ecoregelingen. Het Nationaal Strategisch Plan (NSP) voor het GLB is afgelopen week pas ingediend bij de Europese Commissie. Onlangs is er nog een derogatiebeschikking bijgekomen met aanvullende, ingrijpende voorwaarden die ook nog verder moeten worden uitgewerkt, zoals de zogenoemde ‘nutriënten verontreinigde gebieden’. Door alle onduidelijkheid heeft de ontwikkeling van het door het consortium aangedragen alternatief op een aantal middelvoorschriften uit het 7e APN, de Maatwerkaanpak, vertraging opgelopen. De sector wil  voortvarend aan de slag met het verbeteren van de waterkwaliteit, maar dan moet wel duidelijk zijn wat er wettelijk gevraagd wordt komend teeltseizoen.

Overgangsjaar
De sector vindt het daarom niet meer dan redelijk dat er uitstel komt van de invoering van de bufferstroken of teeltvrije zones (7e APN en GLB), de vanggewassen op zand en löss (7e APN) en de datum voor het verlaten van de start van het bemestingsseizoen (7e APN). Daarnaast zouden de ecoregelingen van het GLB voor 2023 toegankelijker moeten worden gemaakt; bijvoorbeeld door verlaging van de vereiste van het aantal punten per hectare van 5 naar 3. Dit alles kan gecombineerd worden met de al afgekondigde GLB-derogaties voor 2023 op de nieuwe conditionaliteitseisen van vruchtwisseling en 4% bouwland uit productie. Vandaag werd bekend dat LNV de roep van sector begint te horen: voor enkele onderdelen uit het NSP is voorgesteld om 2023 als leerjaar te zien,  gezien de korte voorbereidingstijd voor de nieuwe eisen waar boeren aan moeten voldoen. De sector doet een dringende oproep aan de overheid om pas op de plaats te maken en samen met de sector te komen tot een tijdige vaststelling van het GLB en 7e APN vanaf 2024.

Derogatiebeschikking houdt landbouwsector niet gespaard

De inhoud van de derogatiebeschikking hakt er in binnen de gehele landbouwsector. Bufferstroken van minimaal 3 meter langs wateren worden verplicht en in ‘verontreinigde gebieden’, zoals o.a. de Zuidelijke en Centrale zand- en lössgronden, moet in 2025 de stikstofgebruiksruimte met 20% zijn verlaagd. De voorwaarden raken hiermee niet alleen de derogatiebedrijven, maar de gehele landbouw.

Begin september heeft de minister al een aantal hoofdlijnen van de derogatiebeschikking toegelicht en op 15 september werd ons medegedeeld dat deze was goedgekeurd door het Nitraatcomité. Op de precieze inhoud moesten we toen nog wachten, maar deze is nu bekend geworden. “De landbouw heeft de laatste tijd al veel klappen te voorduren gehad. Deze derogatiebeschikking zorgt opnieuw voor pijn in de sector”, aldus Ruben Klein Teeselink, dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille melkveehouderij. “Dat we nu weten waar we aan toe zijn, is dan ook het enige positieve wat we uit de beschikking op kunnen maken. De gevolgen zijn groot voor het verdienvermogen van boeren. Daarnaast wijkt dit juist af van de kringloopgedachte en kunnen er veel bedrijven niet meer deelnemen aan de derogatie, omdat zij in een grondwaterwingebied of N2000-gebied zijn gevestigd.”

Raakt gehele landbouw
De derogatiebeschikking kent naast de afbouw van de derogatie ook een aantal voorwaarden, die niet alleen voor de derogatiebedrijven, maar ook voor de rest van de veehouderijsectoren gelden. Denk bijvoorbeeld aan de verlaging van de mestproductieplafonds. De bufferstroken, vermindering van stikstofgebruiksruimte in verontreinigde gebieden en een hogere administratieve last in de vorm van een jaarlijks bemestingsplan en het bijhouden van een elektronisch bemestingsregister, hebben ook op de andere landbouwsectoren invloed. Klein Teeselink: “Als NAJK pleiten we voor zo min mogelijk aanwijzingen van verontreinigde gebieden, omdat de algemene maatregelen al voor een gigantische impact hebben gezorgd. Op provinciaal niveau zal daarnaast verder gesproken worden over de nog nader te definiëren bufferzones rondom N2000-gebieden. Deze zullen namelijk vanaf 1 januari 2024 worden uitgesloten van derogatie.”

Jonge boeren demonstreren in Brussel

Vandaag, maandag 26 september, demonstreren Nederlandse én Vlaamse jonge boeren bij het Europees Parlement in Brussel. Het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) en de Groene Kring slaan met deze demonstratie de handen ineen om een jonge boerentoets in te voeren op het Europese natuurbeleid.  

De Europese Unie plaatst jonge boeren in Nederland en Vlaanderen tussen hamer en aambeeld. In zowel Nederland als België vragen jonge boeren zich af of er nog een toekomst ligt in de landbouw. Ze worden namelijk geconfronteerd met beleid dat hen zeer weinig ondernemingsmogelijkheden biedt en bijzonder strenge regels oplegt, zonder perspectief naar de toekomst.

Jonge boerentoets
Het stikstofbeleid is hiervan een tekenend voorbeeld: de ondernemingsruimte is bijzonder klein en jonge boeren wordt geen perspectief gegeven. Volgens Peter Meedendorp, portefeuillehouder internationaal bij NAJK is de vraag heel helder: “Doe een jonge boerentoets op het natuurbeleid om natuur en landbouw samen te kunnen laten bestaan en de sociaal economische aspecten van een bedrijfsovername mee te laten wegen!”

In gesprek
Om hun vraag kracht bij te zetten, delen de jonge boeren vandaag worst en kaas uit, geflankeerd door enkele trekkers. Daarnaast wordt deze ‘call to action’ uitgedeeld. De datum van dit protest is bewust gekozen, omdat de milieucommissie van het Europese Parlement vandaag ook samenkomt. Tijdens verschillende gesprekken met Europarlementariërs en Europese beleidsmakers wordt met deze actie perspectief gevraagd voor de toekomst van de jonge boeren.