Kalver- en melkveehouderijketens geconfronteerd met extreme scenariostudie

Maandag 15 maart is er een conceptrapport met scenariostudies over de kalverhouderij gelekt naar de media. Deze scenariostudie is uitgevoerd in opdracht van minister Schouten van LNV en lijkt geen oog te hebben voor de bestaande verduurzamingsinitiatieven. Het eindrapport is nog niet openbaar, en het is niet bekend wat de reactie van de minister is.

De denkrichtingen zoals geschetst in de berichtgeving liggen heel ver van de praktijk af. Het is een oefening van extremen, niet alleen voor de kalverketen maar zeker ook voor de zuivelketen en melkveehouderij, en mist bovendien een economische uitwerking.

De kalverhouderij, die zoals veel economische sectoren hard is getroffen door de coronacrisis, heeft vaker veerkracht getoond. Dat kalverhouders nu op basis van deze denkoefening in de media verregaande ideeën en onjuiste conclusies over hun toekomst lezen is buiten alle realiteitszin en roept onnodige tegenstellingen op.

Door naar kalverhouders en melkveehouders en hun ketens te luisteren – iets wat bij het maken van deze studie niet is gedaan – kunnen we samen aan verdere verduurzaming werken. Zoals dat nu al gebeurt in talloze publiek-private samenwerkingen waarin ketenbreed verantwoordelijkheid wordt genomen. De kalver- en melkveehouderijketens wachten het rapport en de reactie van minister Schouten af om het gesprek voort te zetten over de verdere verduurzaming van de sectoren.

NAJK onthutst over uitspraak voorzieningenrechter en stapt naar het ministerie

Afgelopen vrijdag, 12 maart, heeft de voorzieningenrechter van Noord-Nederland het besluit van de provincie Friesland, om een vergunning te verlenen voor uitbreiding van een melkveehouderij in het Friese Ee, vernietigd. De vergunning zou namelijk ten onrechte zijn verleend, omdat het onvoldoende zeker is dat met de vloer lagere emissies worden gehaald. NAJK is onthutst over de uitspraak en gaat deze week in gesprek met de minister van LNV. Deze uitspraak staat los van de aangenomen stikstofwet.    

Milieuorganisatie Mobilisation for the Environment (MOB) en de Vereniging Leefmilieu hadden de rechtszaak tegen de provincie Friesland aangespannen. Het ging om een procedure die al liep sinds  2019. De uitspraak van de voorzieningenrechter kan nog aangevochten worden door de overheid bij de Raad van State, waarmee er eventueel een andere uitspraak kan komen. NAJK heeft de uitspraak geanalyseerd en heeft ter verduidelijking nog wat vragen uitstaan bij derden. Voor NAJK is het wel helder dat deze uitspraak grote gevolgen kan hebben voor:

  • Intern salderen
  • Extern salderen
  • Legalisering van melders en meldingsvrije activiteiten

“Er is nog veel onduidelijk. Echter is één ding wel duidelijk: deze uitspraak heeft grote gevolgen! Daarom gaat NAJK hier deze week nog met de minister over in gesprek”, aldus NAJK-voorzitter Roy Meijer.

Wat zegt de uitspraak?
In de basis heeft de voorzieningenrechter besloten dat één stalsysteem in de Regeling Ammoniak en Veehouderij (RAV) voor de melkveehouderij te weinig wetenschappelijke zekerheid heeft. Daarmee trekt de voorzieningenrechter het gebruik van de RAV-lijst voor de melkveehouderij in twijfel. In de RAV-lijst kan elke melkveehouder vinden welke ammoniakemissie er per dier per stalsysteem gehanteerd mag worden bij een vergunningsaanvraag van de Wet Natuurbescherming (Wnb). De emissies per stalsysteem zijn ooit onderbouwd met metingen. Het lijkt erop dat deze metingen onomstotelijk wetenschappelijk moeten kloppen. Alleen dan kan worden vastgesteld dat een emissiearm systeem mag worden toegepast in een aanvraag voor een nieuwe Wnb-vergunning. “Deze systematiek wordt al jaar en dag gebruikt door boeren en overheden om vergunningen te verlenen voor de natuurbeschermingswet. NAJK gaat ervan uit dat de overheid in hoger beroep gaat en geen bakzeil haalt bij de Raad van State. Zo nodig moeten we als landbouwsector dit gezamenlijk met het ministerie oppakken”, stelt Meijer.

Intern en extern salderen
Het lijkt erop dat intern salderen of extern salderen niet meer mogelijk is in situaties waarin emissiearme stalsystemen worden gebruikt waarvan de metingen geen wetenschappelijke basis kennen. “Dit is een ramp voor jonge boeren die juist nu stappen willen zetten middels intern of extern salderen, maar dit willen doen met stalsystemen die nu niet meer worden goedgekeurd door het bevoegd gezag”, aldus Meijer.

Legalisering van melders en meldingsvrije activiteiten
De aangenomen stikstofwet verplicht de overheid om melders en meldingsvrije activiteiten te legaliseren binnen drie jaar nadat het programma hiervoor van start gaat. “Wanneer een melder of meldingsvrije activiteit toevallig een emissiearm systeem in gebruik heeft, waarvan de emissie nu door de voorzieningenrechter in twijfel wordt getrokken, kan en mag het niet zo zijn dat dit legalisatie van deze bedrijven in de weg staat. Wij gaan de overheid houden aan de wet die zijzelf in het leven hebben geroepen waarin het amendement hierover is opgenomen en aangenomen”, stelt Meijer.

Relatie aangenomen stikstofwet
De uitspraak gaat enkel en alleen over de toepassing van de Vogel- en Habitatrichtlijn (VHR) bij het verlenen van een vergunning op basis van de RAV-systematiek. De onderbouwing voor de uitspraak door de voorzieningenrechter heeft geen relatie met de net aangenomen stikstofwet. “Zonder de stikstofwet was deze uitspraak ook wel gedaan door de voorzieningenrechter”, aldus Meijer. NAJK gaat de komende tijd in kaart brengen wat de gevolgen zijn van deze uitspraak voor de toepassing van de aangenomen stikstofwet.

Jonge boeren en tuinders: Kies wijs!

Op woensdag 17 maart 2021 is het zover: de Tweede Kamerverkiezingen. Dit jaar in een wel heel bijzonder jasje. Niet alleen vanwege de coronamaatregelen, maar ook omdat er deze verkiezingen een recordaantal partijen meedoen: maar liefst 37! De Tweede Kamerverkiezingen zijn hét moment om je stem te laten horen en invloed uit te oefenen binnen politiek Den Haag. Als NAJK roepen we daarom iedereen op om aanstaande woensdag naar de stembus te gaan: laat je stem niet liggen!

Weet jij al op welke partij je gaat stemmen? NAJK helpt je graag op weg bij het vergemakkelijken van je keuze. We gaan natuurlijk geen stemadvies geven, maar de afgelopen twee weken stonden bij ons wel in het teken van de verkiezingen. Via verschillende kanalen hebben we de standpunten van de verschillende partijen voor jullie op een rij gezet.

KiesKompas voor Jonge Boeren en Tuinders
De verkiezingsprogramma’s waarin de politieke partijen hun visie delen, zijn vaak lang. NAJK heeft de standpunten met betrekking tot de land- en tuinbouw voor jou op een rijtje gezet in het jonge Boeren KiesKompas. Dit KiesKompas laat jonge boeren en tuinders zien dat de land- en tuinbouw een groot thema gaat worden bij de komende kabinetsonderhandelingen. Bekijk het hier!

In het hooi met.. de verschillende politieke partijen
NAJK heeft verschillende politieke partijen uitgenodigd om een filmpje te maken waarin zij vertellen wat zij voor de land- en tuinbouw gaan betekenen. NAJK-bestuurder Marije Klever ging met de partijen (BBB, CDA, D66, JA21, SGP, VVD en Volt) in gesprek. Deze korte filmpjes in het hooi geven je snel een beeld van de hoofdlijnen per politieke partij. Benieuwd naar de filmpjes? Je vindt ze op het YouTube-kanaal van NAJK!

Online Meet & Greet
Op vrijdagavond 12 maart organiseerde NAJK een online bijeenkomst met verschillende politieke partijen. Tijdens deze Meet & Greet kregen de aanwezigen de kans om hun brandende vragen te stellen aan de politieke partijen. Volgens de deelnemers was het een interessante en leerzame bijeenkomst die extra handvatten gaf voor aankomende woensdag. Het blijft enorm belangrijk de verbinding tussen de politici en het platteland te leggen. Kijk de Meet & Greet terug op ons YouTube-kanaal.

Extra verkiezingsnieuwsbrief
Naast de maandelijkse nieuwsbrief, heeft NAJK ook een extra verkiezingsnieuwsbrief naar alle leden verzonden. In deze nieuwsbrief leggen verschillende politieke partijen kort uit waarom jonge boeren en tuinders juist op hun partij zouden moeten stemmen. Heb je de nieuwsbrief niet ontvangen? Check je spambox of lees hem hier.

Stem met liefde voor het prachtige vak!

Tim Ubbels wint MaïsChallenge 2020!

Het was een ware nek-aan-nekrace dit jaar. Op vrijdagochtend 12 maart kwam de MaïsChallenge tot ontknoping in een spannende live-uitzending op het internet. Het was Tim Ubbels uit Jelsum die zijn maïsteelt het afgelopen jaar volgens de jury het meest voortvarend heeft opgepakt. Met maar liefst één punt verschil ging de Friese melkveehouder er met de hoofdprijs vandoor: een volledig verzorgde studiereis naar de maïszaadproductievelden in de Franse Limagne. Tijdens de vijfde editie van de MaïsChallenge, georganiseerd door het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) en Limagrain, sloot ForFarmers dit jaar aan als partner.

Voor veehouders is het zelf telen van ruwvoer een belangrijke factor voor een succesvol bedrijf. Met extra aandacht voor de teelt, het uitwisselen van ervaringen met collega’s en praktische kennis van een toonaangevend maïsveredelaar zijn de deelnemers echte maïsspecialisten geworden.

Recordaantal berichten
Juist het delen van elkaars ervaringen is volgens de organisatoren zo belangrijk. Het waren dan ook niet alleen de vakmatige aspecten die de doorslag gaven bij de einduitslag. Ook de inzet, motivatie en sociale interactie speelden een belangrijke rol. In deze vijfde editie zagen organisatoren Limagrain en NAJK het recordaantal van 3.500 berichten voorbijkomen in de verschillende WhatsApp-groepen, vergezeld van de nodige foto’s en filmpjes. Dit enthousiasme heeft bijgedragen aan extra focus en aandacht, waardoor menigeen zijn of haar teelt naar een hoger niveau wist te tillen.

Wispelturig groeiseizoen
Het hoger liggende doel van deze MaïsChallenge was het verkleinen van de Yield Gap maïs, het verschil tussen de gemiddelde praktijk- en potentieel haalbare opbrengst. 46 jonge boeren en 10 scholenteams gingen dit jaar de strijd met elkaar aan. Met het wispelturige groeiseizoen van 2020 was dit nog een hele uitdaging. Het werd de deelnemers niet makkelijk gemaakt, maar de meesten wisten een mooi resultaat te behalen.

Einduitslag
Hoewel we de deelnemers van het afgelopen jaar eigenlijk allemaal als winnaars kunnen beschouwen, vielen de volgende jonge ondernemers en school ook echt in de prijzen:

  • 1e plaats – Tim Ubbels uit Jelsum (FR) met 95 punten
  • 2e plaats – Niels van de Wouw uit Biervliet (ZL) met 94 punten
  • 3e plaats – Casper van Oostrum uit Scheemda (GR) met 93 punten
  • Winnaar Scholencompetitie: Het Zone.college uit Almelo met 93 punten

Een drukke digitale week bij NAJK

Het is al weer de tweede week van maart. Een week waarin we niet alleen aandacht besteden aan de naderende verkiezingen, maar ook verschillende webinars op de planning hebben staan. Er is letterlijk voor een ieder wat wils. Maar dan moet je natuurlijk wel weten wat er precies wordt aangeboden. Grote kans dat je door het grote ‘webinar-bos’ de bomen niet meer ziet. Wij zetten de digitale webinars en evenementen van NAJK even voor je op een rij!

Dinsdag 9 maart – Webinar: Hybride gewasbescherming

Samen met Kamps De Wild Holding organiseert NAJK een webinar over hybride gewasbescherming: een innovatieve oplossing voor een duurzame en plantaardige sector. Hybride gewasbescherming brengt technologie, chemie, plantversterkers en bodemverbeteraars dichter bij elkaar.

Wil jij ook het beste voor je gewas? Sluit dan om 20:00 uur aan bij dit webinar: https://stream-team.nl/webinar-hybride-gewasbescherming/


Woensdag 10 maart – Webinar: Hoe nu verder met de stikstofwet?

Samen met LTO Nederland organiseert NAJK een webinar over de nieuwe Stikstofwet waarbij het ministerie van Landbouw en Interprovinciaal Overleg (IPO) te gast zijn. Tijdens dit webinar, welke om 19:30 uur van start gaat, worden de volgende thema’s nader onder de loep genomen: stikstofwet, melders, knelgevallen en intern en extern salderen.

Ben jij erbij aankomende woensdag? Meld je dan hier aan!


Donderdag 11 maart – Ontknoping MaïsChallenge

Op donderdagmiddag 11 maart is het dan zover: de online ontknoping van de vijfde editie van de MaïsChallenge! Wie gaan er met de prijzen naar huis? Je kan dat live vanachter je computer of tablet meemaken door het webinar bij te wonen, ook als je zelf niet mee hebt gedaan aan de MaïsChallenge. In deze zinderende ‘finale’ gaan we bekendmaken wie hun maïsteelt het meest voortvarend hebben aangepakt en het maximale aantal punten in de wacht hebben gesleept. Schrijf je in en ontvang een directe link naar het webinar.

Geef je hier op, vervolgens ontvang je een e-mail met directe toegang tot het webinar. We starten om 14:00 uur. Kijk hier voor meer informatie!


Vrijdag 12 maart – Meet & Greet met politieke partijen

De verkiezingen staan weer voor de deur! Maar op welke partij kun je als jonge boer of tuinder nou het beste stemmen?

Op vrijdagavond 12 maart organiseert NAJK een Meet & Greet met politieke partijen. Tijdens deze Meet & Greet kun je in gesprek met de verschillende woordvoerders (BBB, CDA, ChristenUnie, D66, JA21, SGP, VVD en Volt).

Het belooft een interessante avond te worden. Meer informatie.

Tot ziens bij een (of meer) van de webinars!

NAJK wil inpoldering op de formatietafel

Het Gronings Agrarisch Jongeren Kontakt (GRAJK) kwam vorig najaar met een visiedocument waarin zijn pleitten voor inpoldering. NAJK steunt GRAJK hierin volledig en wil dit thema op de formatietafel van het nieuwe kabinet. Vanmorgen bleek uit een nieuwsbericht dat LTO Nederland ook voor inpoldering van nieuwe landbouwgronden is. NAJK is blij met de bijval van LTO Nederland.

Inpoldering is iets waar Nederland groot mee is geworden, en wat ons internationaal gezien ook echt op de kaart heeft gezet. “Het is heel goed dat LTO Nederland ook pleit voor inpoldering van nieuwe vruchtbare landbouwgronden. Iedereen wil onze grond hebben: industrie, woningbouw, overheden en natuurorganisaties. Grond is schaars en daarom is nieuwe ingepolderde landbouwgrond van harte welkom. Een mooi en bekend voorbeeld hiervan is de inpoldering van Schiphol in de Noordzee”, stelt NAJK-voorzitter Roy Meijer.

NAJK wil samen met LTO Nederland optrekken om dit thema na de komende Tweede Kamerverkiezingen op de formatietafel te krijgen. NAJK hoopt dat andere landbouwpartijen hier ook bij aansluiten! “Laten we gezamenlijk de strijd om de ruimte aangaan en nieuwe landbouwgrond boven water halen!”, aldus Meijer.

Zorgen om doorgeven maïspercelen op zand en löss

Vanaf dit jaar is het verplicht om op zand- en lössgronden vooraf aan te geven welke percelen worden gebruikt voor de teelt van maïs. NAJK heeft signalen gekregen van leden dat het niet in alle gevallen goed is gegaan. Deze regel is een voorbeeld van de toenemende regeldruk binnen de agrarische sector. NAJK roept het ministerie van LNV dan ook op om met praktische oplossingen te komen.

Met deze regel probeert het ministerie te handhaven dat de maïspercelen pas na 15 maart worden bemest. Het is een praktischere manier dan bijvoorbeeld het verplicht stellen van rijenbemesting, maar brengt wel een extra administratieve last met zich mee. NAJK heeft onder haar leden gemerkt dat het doorgeven van de maïspercelen niet overal goed is gegaan, met de nodige frustraties tot gevolg. In sommige gevallen wisten leden niet van deze nieuwe regel af en bij sommigen ging het fout omdat er, naast de wijziging in ‘mijn percelen’, ook een apart formulier moest worden in gevuld. Dit is niet altijd even duidelijk gecommuniceerd.

NAJK betreurt dat deze nieuwe regeling ervoor heeft gezorgd dat er in de praktijk zaken mislopen en dit de bedrijfsvoering en de boer frustreert. De toenemende regeldruk is een zorgpunt voor NAJK en dit is daar een typisch voorbeeld van. NAJK roept het ministerie van LNV op om te kijken naar een praktische oplossing voor dit probleem zodat de percelen die zijn bedoeld voor maïs ook gebruikt kunnen worden voor deze teelt. Laten we de praktijk niet frustreren als we te goeder trouw handelen in een inmiddels zeer onpraktisch regeldoolhof.

NAJK: Eerste Kamer, schrap de 50 procent stikstofreductie in 2035!

Nadat de Tweede Kamer in december het wetsvoorstel stikstofreductie en natuurverbetering heeft aangenomen, zal de Eerste Kamer op 23 februari aanstaande de wet gaan behandelen. NAJK pleit voor het schrappen van de doelstelling om in 2035 de stikstofreductie te halveren. Deze past niet bij de huidige uitdagingen waar de agrarische sector mee moet dealen en is daarnaast simpelweg onhaalbaar.

Sinds de uitspraak van de Raad van State van 29 mei 2019 zit Nederland in een stikstofimpasse. Daar is vorig jaar maart ook nog de coronacrisis bij gekomen. Beide crises zijn volgens NAJK een grote bedreiging voor de continuïteit van de landbouwsector. Jonge boeren zijn daardoor steeds meer gaan twijfelen over hun toekomst.

Stikstofruimte behouden
NAJK pleit er daarom voor om zoveel mogelijk stikstofruimte te behouden voor economische ontwikkelruimte, zodat onder andere onze jonge boeren en tuinders hun familiebedrijf weer verder door kunnen ontwikkelen. “Een stikstofreductie van 50% in 2035 zoals die nu in de wet is opgenomen, past hier totaal niet bij en is daarnaast onhaalbaar. Om dit te realiseren moet innovatie in sneltreinvaart plaatsvinden en een hele grote zak met geld beschikbaar worden gesteld door het kabinet”, aldus NAJK-voorzitter Roy Meijer. “Dit is ook de reden dat NAJK de Eerste Kamer oproept om middels een motie, de in de wet opgenomen doelstelling 50 procent stikstofreductie in 2035, te schrappen”, aldus Meijer.

Samen sterk
De in de Tweede Kamer aangenomen wet stikstofreductie en natuurverbetering is een politieke deal geweest waar geen enkele landbouwbelangenbehartiger een handtekening onder heeft gezet. Wel heeft NAJK in samenwerking met LTO Nederland, Agractie, Netwerk Grondig en Biohuis geprobeerd om zoveel mogelijk wijzigingen alsnog te regelen in deze politieke deal. Dat is voor een groot gedeelte ook gelukt. Zie bijlage voor een extra toelichting.

Uitvoering stikstofwet gewenst
NAJK vindt dat de Eerste Kamer de wet, na het schrappen van de stikstofreductie van 50% in 2035, wel moet aannemen. Meijer: “De uitvoering van deze wet, met daarin opgenomen de bovenstaande wijziging, zorgt ervoor dat de legalisering van bedrijven zonder een NB-vergunning een stap dichterbij is. Ook wordt hiermee de kans op het intrekken van NB-vergunningen verkleint, gezien het arrest van de Raad van State van 20 januari 2021. Daarnaast moet het kabinet aan de slag met de financierbaarheid van knelgevallen in de periode tot aan legalisering. Als laatste heeft de wet met alle wijzigingen door de Tweede Kamer veel praktische haakjes voor de landbouw in een gebiedsgerichte aanpak, zoals een kosten-baten analyse en hoe je om moet gaan met depositie uit het buitenland.”

NAJK hoopt dat de Eerste Kamer inziet dat deze doelstelling simpelweg onhaalbaar is. Na bijna twee jaar onderhandelen wordt het tijd om de spreekwoordelijke handen ineen te slaan. Want: tijd is geld, onze jonge boeren en tuinders moeten door!

De Toekomst Begint Vandaag: een goede start van 2021!

Het jaar 2021 begon goed voor de vijf jonge agrarisch ondernemers die als winnaars uit de bus kwamen bij de actie ‘De Toekomst Begint Vandaag’. Deze actie biedt jonge boeren en tuinders professionele ondersteuning bij een grote verandering of cruciaal punt in hun professionele leven. Donderdag 21 januari leerden de jonge boeren elkaar en elkaars uitdagingen kennen tijdens de online startbijeenkomst van De Toekomst Begint Vandaag.

Samen met een professioneel bedrijfsadviseur gaan de jonge ondernemers aan de slag met hun toekomstvisie, probleem of grote verandering. Ze stellen samen een persoonlijk activiteitenplan op en worden professioneel gecoacht. Hiervoor krijgen ze vanuit de Rabobank en NAJK een budget van €2.500,- toegereikt. NAJK en Rabobank stellen de winnaars en hun vraagstukken graag aan jullie voor.

Leon Tijink
Bedrijfsovername, het blijft een ingewikkeld onderwerp. Helemaal wanneer er meerdere kinderen in het spel zijn. De 22-jarige Leon Tijink weet hier alles van. Hij zit in proefmaatschap met zijn ouders op een varkenshouderij. Sinds juli vorig jaar is hij klaar met school en fulltime thuis aan het werk. Komende jaren willen ze maar wat graag verduurzamen en de eerste stappen zetten richting bedrijfsovername. Maar hoe pak je dit aan? En hoe zorg je ervoor dat je zowel als bedrijf als gezin met een positief gevoel de toekomst ingaat?

Karin Schukkink
Karin Schukkink, 33 jaar, heeft samen met haar man en ouders een melkveebedrijf aan de rand van Enschede en is op zoek naar de mogelijkheden voor de toekomst. Gaan ze groeien, verbreden of slaan ze een andere weg in? De ligging van het bedrijf biedt wellicht veel meer kansen, maar past dat ook bij hen?

Harm Steenge
De 34-jarige Harm Steenge staat op het punt om het veenkoloniale akkerbouwbedrijf (420 ha) van zijn ouders over te nemen in Drenthe. Om het bedrijf toekomstbestendig te kunnen maken, wil hij het bedrijf graag verder verduurzamen. Maar waar moet je beginnen?

Agnes en Gert-Jan Terwel
Na tien jaar boeren in Zweden, hebben Gert-Jan en Agnes de keuze gemaakt om weer te gaan boeren in Nederland. Ze zijn momenteel in gesprek met een melkveehouder in Nederland voor een buitenfamiliaire overname. Gezien de hoge aanschafkosten van een melkveebedrijf in Nederland willen ze het bedrijf in gedeeltes overnemen. De volledige overname wordt hierdoor over een aantal jaren verspreid. Zowel voor overnemer als overdrager een interessante constructie. Bij het opstellen van een ondernemersplan lopen ze echter tegen een aantal zaken aan. Ideeën uitwisselen en sparren met een adviseur kan Agnes en Gert-Jan weer een stap verder helpen.

Kees van Vuuren
Tot voor kort wist Kees van Vuuren (27) het vrij zeker: ik word geen boer. Inmiddels begint het toch weer te kriebelen. De komende maanden wil Kees onderzoeken wat de mogelijkheden voor hem en zijn partner zijn met het melkveebedrijf van zijn ouders in Montfoort. Kunnen ze daar bijvoorbeeld aan de slag met een B&B, theetuin of zorgvoorziening? Hoe brengen zij deze nu nog wilde ideeën verder naar een concreet plan van aanpak en wat komt daar allemaal bij kijken?

NAJK zal de jonge boeren op de voet volgen en aan de hand van blogs en vlogs hun verhaal met jullie delen. Houd onze website en social media dus goed in de gaten!

De winnaars zijn ook te volgen op het agrarisch Rabobankplatform Global Farmers waar je ze vragen kunt stellen of tips kunt geven.

Cijfers over agrarische bedrijfsopvolging blijven onverminderd slecht

Op woensdag 13 januari 2021 publiceerde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) de cijfers over bedrijfsopvolging in de agrarische sector. Deze uitkomsten zijn gebaseerd op de voorlopige Landbouwtelling 2020. De cijfers bewijzen jammer genoeg dat de lobby van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) niet zonder reden is: ondersteuning van jonge boeren en tuinders is broodnodig. Slechts 41% van de agrarische bedrijven heeft een bedrijfsopvolger, waardoor veel agrarische bedrijven de komende jaren zullen verdwijnen. Echter, door de alsmaar groeiende wereldbevolking zal de vraag naar voedsel juist stijgen. Jonge boeren zijn de voedselmakers van de toekomst.

In 2020 waren er ruim 52 duizend landbouwbedrijven. Dit zijn er zo’n drieduizend minder dan vier jaar geleden, terwijl de bedrijven zonder opvolger juist zijn gestegen. Het zijn voornamelijk de kleine bedrijven die niet worden opgevolgd: het aantal stoppers onder de kleine bedrijven is groter dan onder grote bedrijven.

Daling zet voort
“Net als vier jaar geleden is het aantal stoppers groter dan de groei van de blijvende bedrijven en dat is zorgelijk voor de voedselproductie van morgen en voor het behoud van voldoende omvang, zodat de landbouwinfrastructuur op orde blijft!”, aldus Eke Folkerts, dagelijks bestuurder met de portefeuille bedrijfsovername. De cijfers van het CBS laten zien dat meer dan de helft van de Nederlandse boerderijen met een bedrijfshoofd van 55 jaar of ouder geen bedrijfsopvolger had in 2020. “Dit zijn niet de cijfers waar we op hoopten, maar dit was wel te verwachten. Jonge boeren hebben behoefte aan kennis, kapitaal en grond. De financiën op bedrijven staan onder druk, er dreigt een enorm gebrek aan ruimte, de toenemende (tegenstrijdige) wet- en regelgeving gooit roet in het eten en bedrijfsovername is en blijft een complex proces. Allemaal zaken waardoor de jonge boeren het gevoel hebben de grip op hun toekomst te verliezen. Om de agrarische infrastructuur op orde te houden, is het belangrijk dat er voldoende bedrijven blijven. NAJK wil daarom in gesprek met de minister over een gezamenlijk opgesteld plan met overheid, keten- en sectorpartijen om zowel in 2030 als in 2050 duurzaam te kunnen blijven ondernemen, geld te verdienen met ons levenswerk en internationaal leidend te blijven”, aldus Folkerts. “De agrarische sector in Nederland is verantwoordelijk voor een totale exportwaarde van 94,5 miljard. Van deze producten blijft 75% binnen Europa. Het is dus in het belang van zowel heel Nederland als Europa om deze jonge ondernemers niet tegen te werken, maar juist te stimuleren om een agrarisch bedrijf over te nemen. Helaas is dit nu niet wat er gebeurt. De cijfers zijn in de afgelopen jaren verre van verbeterd.”

Kenniscentrum bedrijfsovername
“De cijfers van het CBS maken onder andere de noodzaak van een kenniscentrum bedrijfsovername weer pijnlijk duidelijk. Het kenniscentrum bedrijfsovername moet het onafhankelijke expertisecentrum op het gebied van duurzame agrarische bedrijfsovernames worden. Het kenniscentrum bundelt en verspreidt kennis over bedrijfsovername en helpt opvolgers, overdragers en overige gezinsleden op weg naar een succesvolle bedrijfsovername”, aldus Folkerts. “Een bedrijf overnemen is niet iets wat je van de ene op de andere dag doet. Het is een complex proces op zowel financieel als sociaal-emotioneel vlak en vraagt een jarenlange voorbereiding.”

Boer zoekt Boer
Helaas ziet NAJK al jaren agrarische bedrijven stoppen omdat er geen opvolger is. Tegelijkertijd zijn er veel jongeren die graag boer willen worden, maar geen bedrijf tot hun beschikking hebben. Om deze bedrijfsopvolgers en overdragers met elkaar in contact te brengen is NAJK het online platform Boer zoekt Boer gestart. Folkerts: “Het initiatief loopt nu een paar jaar en het aantal profielen stijgt nog steeds. Gezien de gevoeligheid en de enorme impact van een buitenfamilaire overname, zou het een mooie invulling zijn om hierbij ook matchmaking aan te bieden. Iemand die persoonlijk en actief kan bemiddelen tussen overdragers en opvolgers. We zijn momenteel aan het kijken wat hierin mogelijk is.”

NAJK pleit voor een landbouwsector die aantrekkelijk is voor onze jonge boeren en tuinders. Nederland is de koploper binnen de agrarische sector en die positie moeten we behouden.

Lees hier de cijfers van het CBS over bedrijfsopvolgers.